افغانها در پی راه حل های سحرآمیز

گزارشی از عبدالوحید فرامرز- افغانستان

گزارش شماره 366

20 جولای 2010

حامد برای اولین بار بخاطر راز خجالت آوری مجبور شد پیش شفادهنده جادویی مراجعه کند. دو ماه پس از عروسی، او نتوانسته بود با خانمش رابطه جنسی برقرار کند. این جوان 25 ساله که ناامید شده بود و اطمینان داشت کسی او را جادو کرده است، تصمیم گرفت نزد ملای مشهوری برود و از او بخواهد طلسم را بشکند.

حامد گفت: "ملا بخاطر دفع جادو، از من 200 دالر امریکایی گرفت، و برایم گفت که تعویذ را در اتاقم آتش بزنم و تابلیتی را که جن او از گوشه دیگر جهان آورده بود، بخورم. بشرط آنکه هیچ کس نباید ازان خبر می شد، در غیر آن من تا آخرین روزهای زندگی ام طلسم شده باقی می ماندم."

حروف انگلیسی روی تابلیت ها او را به شک انداخته بود، لذا آنرا به مامایش که داکتر است، نشان داده بود. داکتر گفته بود: "این ویاگراست، و تقریباً از هر دواخانه می توان آنرا به قیمت یک دالر خرید."

اعتقاد به جادوگری از جمله طالع بینی و تعویذ نویسی در افغانستان پیشینه بسیار قدیمی دارد. بسیاری ها، بخصوص افراد فقیر باوجود هوشدار علمای بلند پایه تاهنوز برای حل مشکلات شان به این روش های سنتی رو می آورند. علما می گویند که این اعمال خلاف عقاید اسلامی بوده و زمینه ساز سوء استفاده افراد حقه باز می گردد.

تعویذ نویسان ماهر ادعا می کنند که هرگونه مشکل را می توانند حل کنند؛ از امراض عادی، نازایی و مشکلات عاشقان گرفته تا پیدا کردن اشیای سرقت شده و رشد یا خراب کردن کاروبار افراد.

آنان از روش های مختلف کار می گیرند، ازجمله پف و چف کردن به روی مشتری، کشیدن تیغ روی جلد، ضربه زدن با چوب نازک و تر، ترسیم اشکال هندسی، نوشتن ارقام موهوم و یا کاپی کردن آیات قرآن بخاطر نوشتن تعویذ.

تعویذ ها معمولاً با رهنمودهای خاصی همراه است. مثلاً گفته می شود که تعویذ را زیر خاک پنهان کنید، بسوزانید، یا شسته و آب آنرا بنوشید. گاهی تعویذ به گردن فرد مریض آویزان می گردد یا زیر بالشت اش قرار داده می شود.

باوجود آنکه اسلام کارهای خرافاتی را منع کرده، این سنت ها چنان عمیق در فرهنگ افغانها جاگرفته است که افراد زیادی فکر می کنند، اینها بخشی از دین می باشند.

مولوی عبدالطیف سجادی، عضو شورای علمای اسلامی افغانستان می گوید درین شکی نیست که آیات قرآنی شفا بخش می باشند، اما تنها درصورتی که فقط به منظور طلب مستقیم کمک از خداوند خوانده شوند.

او گفت: "کسانی که تعویذ نویسی می کنند، عالم نیستند و از اسلام آگاهی ندارند. آنان بی سواد اند یا سواد ناچیزی دارند. مردم نباید با رفتن به نزد آنان مرتکب گناه شوند."

برخی از طالع بینان ادعا می کنند که خداوند به آنان نیرویی بخشیده تا افراد مریض را تداوی کنند و کارهای فوق العاده دیگری را انجام دهند.

محمدرفیع، تعویذ نویس 55 ساله، درحالیکه دستار بر سر دارد و عینک به چشم دارد ، در کنار جاده میوند نشسته و مصروف نوشتن تعویذ می باشد.

هر روز، او در کنار سرک می نشیند تا امرار معاش کند. او می گوید که روزانه حداقل 10 مشتری به او مراجعه کرده و مشکلات شان را با او در میان می گذارند و خواستار راه حل می شوند. او نزدیک به 700 افغانی در روز عاید می کند و تاکید دارد که کارش غیراسلامی نیست.

او گفت: "من تعویض می نویسم و طالع می بینم تا به مردم خدمت کنم و برای خود نان پیدا کنم. اینها همه آیات قرآن می باشند و امراض را شفا می بخشند."

او می گوید او در تمام عمرش مصروف این کار بوده و هیچ کسی به او نگفته که در اسلام چنین کاری منع شده است.

اما، سجادی تاکید دارد که دادن تعویذ و استفاده از آن گناه می باشند.

او گفت: "طالع بینی و تعویذ نویسی هیچ اثر و سود علمی یا دینی ندارد. کار و عواید کسانی که از طریق تعویذ نویسی زندگی می کنند، منع قرار داده شده. آنانی که تعویذ می گیرند نیز مرتکب گناه می شوند."

اکثراً فقیرترین و کم سوادترین بخش جامعه به تعویض و جادو اتکا می کنند.

آی دبلیو پی آر، با نوریه 35 ساله درحالیکه او از سر تاپایش را با چادری پوشانده بود و تازه از دکان تعویذ نویس بیرون می آمد، مصاحبه کرد.

او گفت که شوهرش شش ماه قبل فلج شده بود، اما داکتران از ادامه تداوی او با این استدلال که شش ماه بعد خوب خواهد شد، دست برداشتند.

نوریه که درس نخوانده، به کار داکتران باور ندارد.

او گفت: "تعویذ نویس به من گفت که شوهرم را جنیات زده است."

نوریه، تعویذ را به سمت فلج شوهرش می بندد و گاهی تعویذ های دیگری را برای او می سوزاند یا می شوید. او می گوید به کمک این تعویذات شوهرش رو به بهبود است.

او گفت: "این ملا آدم بسیار خوب است؛ دستان او شفابخش است. او پول زیاد نمی گیرد و این برای آدم های فقیری چون من بسیار خوب است. افراد زیادی از تعویذات این ملا نتایج خوب گرفته اند."

داکتر ایمل ناصری، موظف درشفاخانه علی آباد گفت که فلج آن مرد ممکن است خودبخود بهبود یابد.

او گفت: "کسانی زیادی هستند که به تعویذ عقیده دارند و مریض شان را به داکتر نمی برند. تا زمانی که مریض شان به مرگ نزدیک نشده، از رفتن به تعویذ نویس دست بردار نیستند."

دلداده گان جوانی که در ازدواج با فرد مورد نظر شان با مشکلات روبرو می شوند، منبع درامد بزرگی را برای تعویذ نویسان و طالع بینان تشکیل می دهند.

شفیق الله، 30 ساله، باشنده ولسوالی خوشی ولایت لوگر در جنوب افغانستان از علاقه شدیدش به دختر همقریه گی اش صحبت کرد. او گفت که پدر دختر حاضر نبود دخترش را به فرد فقیری چون او به همسری بدهد.

اما، شفیق الله از تصمیم اش برنگشت و دوسال تمام پول های زیادی را به تعویذ نویسان داد. او گفت بالاخره، "با دادن یک گوسفند به تعویذ نویس، به معشوقه ام رسیدم."

شفیق الله معتقد است که تعویذات کارگر افتاده بود، و حالا او با فرد دلخواهش ازدواج کرده و دو فرزند دارند. او گفت: "من بسیار خوشحالم."

عبدالبصیر فرید، استاد فاکولته شرعیات در پوهنتون کابل گفت که اتکا به تعویذات برای دست یافتن به عشق، جادو به شمار می رود و در اسلام کاملاً ممنوع است. کسی که جادو می کند، بی دین محسوب می گردد.

او گفت: "مردم بخاطر مشکلات اجتماعی و اقتصادی که در زندگی با آنها روبرو می شوند، به جادو رو می آورند. حکومت برای حل مشکلات مردم تلاش نمی کند، لذا آنان مجبورند از تعویذ نویسان کمک بخواهند و تعویذ نویسان نیز غیر از فریب مردم و دزدیدن پول شان، مشکلات زیادی را بین خانواده ها ایجاد می کنند."

سرگذشت علی خان نیز گفته های فرید را تایید می کند. این دهقان 45 ساله پول هنگفتی را برای تعویذ به مصرف رسانده بود، به این امید که او و خانمش صاحب فرزند شوند.

به او گفته شده بود که کدام کس او را جادو کرده است، اما تعویذات هیچ اثری نداشت. پس از 20 سال ازدواج، او از پرداخت پول به تعویذ نویسان خسته شد و به تداوی مناسب طبی روی آورد.

او گفت: "پس از یکسال تداوی، خانمم حامله شد و رنج 20 ساله ما پایان یافت."

علی خان اکنون برداشت بسیار منفی از تعویذ فروشان دارد.

او گفت: "آنان تمام زندگی و دارایی های مرا گرفتند. آنان دزدان مذهبی اند. حکومت باید به جرم فریب مردم با استفاده از کلام خدا، آنان را مجازات کند."

عبدالوحید فرامرز گزارشگریست در کابل که از سوی آی دبلیو پی آر، آموزش داده شده است.