افغانستان: مریضان سرطان خون گزینه‌های زیاد ندارند

ذبیح الله، 13 ساله که سیروم به بدن‌اش وصل است، در شفاخانه‌ی جمهوریت کابل بستری می‌باشد. او رنگ پریده و خسته به اطراف خود نگاه می‌کند. وی گفت((داکتران برایم می‌گویند کم خونم، و گاهی بین خود چیزهایی صحبت می‌کنند که من نمی‌فهمم و نمی‌دانم چه جریان دارد. ولی می‌دانم که گرفتار یک مریضی خطرناک شده‌ام.))

ولید یوسفزی، داکتر معا لج ذبیح الله گفت که این کودک 20 روز قبل در مرحله‌ی ابتدایی سرطان خو بستری گردید. فعلاً به گفته‌ی داکتر وضعیت پسرک قابل تداوی است.

یوسفزی افزود: "ما تداوی را در حدی که در کشور ما امکان دارد، انجام می‌دهیم و از هرچیزی که در کشور میسر است استفاده می‌کنیم. اگر مریضی پیشرفته باشد و وضعیت مریض بدتر شود، آن وقت با اقارب مریض مشوره می‌کنیم تا او را برای تداوی به خارج از کشور ببرند."

مریضان سرطان خون در افغانستان با مشکلات بسیار جدی در تشخیص و دسترسی به تداوی مواجه‌اند.

منابع کمی در داخل کشور موجود است: بطور مثال پیوند مغز استخوان در افغانستان ممکن نیست. کمبود دسترسی به مراقبت‌های صحی و تعلیمات عمومی باعث شده است که مردم معمولاً زمانی به داکتر مراجعه کنند که مریضی سرطان‌شان بسیار پیشرفته و حتی به مرحله‌ی نهایی برسد.

سال گذشته در شفاخانه‌ی جمهوریت 146 قضیه‌ی سرطان خون ثبت شده بود که 86 مورد آن مرد و 61 موردش مریضان زن بودند. 10 درصد این مریضان افراد زیر سن 18 بودند.

یک نرس در شفاخانه‌ی جمهوریت که نخواست نامش گرفته شود، گفت: "تا جایی که من می‌بینم، اصلاً تداوی وجود ندارد. ما فقط یک مقدار کمک‌های اولیه ارایه می‌کنیم و شفاخانه مریض را بیش از 15 روز نگه نمی‌دارد."

او افزود که قضیه‌های پیشرفته و کسانی که به مرگ نزدیک می‌شوند، از شفاخانه رخصت می‌گردند. بیشتر مریضانی که شفاخانه دیگر قادر به کمک‌شان نیست و شانس زنده ماندن‌شان وجود ندارد، از شفاخانه رخصت می‌شوند.

یوسفزی گفت که این ادعاها درست نیست و افزود که مریضان بطور دوره‌ای تداوی شده رخصت می‌شوند تا برای مریض بعدی جای خالی شود.

یوسفزی گفت: "اولین مرحله‌ی تداوی 15 روز است. برای مریض دوای شش ماهه داده می‌شود و از مریض خواسته می‌شود که شش ماه بعد بازهم مراجعه کند.{وقتی مراجعه کرد} دوباره او را معاینه می‌کنیم و مشوره‌های لازم را برایش می‌دهیم."

اما او تصدیق کرد که شفاخانه فقط می‌تواند خون مریض را تبدیل کند و متمم‌های آهن برایش بدهد، ولی امکانات برای کارهای پیچیده‌تر وجود ندارد.

شفاخانه‌های دیگر در پایتخت نیز مشابه این شفاخانه منابع کم دارند.

اطفال اندرا گاندی 30 اتاق به مریضان سرطان اختصاص داده است. اسد سعادت، متخصص امراض داخله‌ی آن شفاخانه گفت که سال گذشته 183 کودک گرفتار مریضی سرطان خون به شفاخانه آورده شده بودند که از آن میان 27 تن فوت کردند.

داکتران این شفاخانه اظهار داشتند که امکانات بسیار ابتدایی برای تداوی مریضان سرطان خون دارند، از جمله تبدیل خون.

فرید رفیعی، متخصص داخله گفت که سرطان خون کودکان نتیجه‌ی مستقیم جنگ جاری، فقر شدید و آلودگی هوا در افغانستان است.

او گفت: "کشورهای جنگ زده همیشه در خطر می‌باشند. افغانستان نیز این عواقب ناگوار را تجربه می‌کند."

اقارب مریضان گفتند که اگرچه شفاخانه به مریضان بستر و مشوره‌ی رایگان می‌دهد، ولی تمام دواها باید بطور شخصی خریداری شود.

شهناز دختر نه ساله‌اش مرسل را یک هفته قبل به شفاخانه‌ اطفال آورده است. او می‌گوید اگرچه از تداوی دخترش تاکنون راضی است، ولی واضح است که داکتران کار دیگری از دست‌شان بر نمی‌آید.

او گفت: "آنان در اینجا به مریضان خون می‌دهند، و بعضی دواهایی که بسیار قیمت می‌باشند. ما فقیریم و حتی پول برای خرید نان  نداریم. اگر به خون نیاز پیدا کند دیگر پولی برای خریدن خون نداریم."

برای بعضی افراد دیگر وضعیت از این هم ناگوارتر است.

پسر یک ساله‌ی پروین در شفاخانه‌ی اطفال تحت تداوی است، ولی او گفت که از ناچاری شفاخانه را ترک می‌ کند.

او گفت: "کودک‌ام سه ماه قبل مریض شد. او یکدفعه‌ای ضعیف شد و پیش داکتر رفتیم. داکتر گفت گرفتار سوء تغذی است، ولی بعد از معاینات زیاد روشن شد که او سرطان خون دارد.

او با اندوه افزود: "این مریضی در افغانستان تداوی نمی‌شود و ما نمی‌توانیم خارج برویم. فقط نشسته‌ایم و مرگ کودک خود را نظاره می‌کنیم."