ایران متهم به لغو نمایش فلم افغانی گرديد

گزارشی از عبدالطیف سهاک و خان محمد دانشجو

گزارش شماره 414

8 نوامبر 2011

فلم جنجالی که گرفتاری های مهاجرین افغان را در ایران به تصویر کشیده است در آخرین لحظات از نمایش در یک فستیوال در کابل بازماند. این کار ادعاهایی را مبنی بر گردن نهادن مقامات به فشارهای ایران مطرح کرد.

همزمان به افزایش اضطراب ها در مورد ممانعت از نمایش این فلم، پارلمان افغانستان سید مخدوم رهین وزیر اطلاعات و فرهنگ را که مسوولیت نظارت از چنان جشنواره ها را به عهده دارد، به مجلس فرا خواند. هم او و هم ریاست افغان فلم از مسدود کردن فلم "مدرسه" انکار کردند و در عین حال سفارت ایران گفت که مقامات ایرانی هیچ دخالتی درین کار ندارند.

ادعاهایی که در مورد دخالت ایرانی ها از سوی فلم سازان و یکی از اعضای پارلمان مطرح گردید، انعکاس گمانه های موجود درمورد بازی های پشت پرده ی تهران در سیاست های افغانستان می باشد.

فلم "مدرسه" تلاش یک افغان را برای شامل ساختن دخترش به مکاتب ایرانی نمایش می دهد، و اینکه به هر مکتبی که سرمیزند کسی دخترش را نمی پذیرد. در فلم نشان داده می شود که ایرانی ها پدر او را بخاطر افغان بودنش تهدید می کنند، و در نهایت به زندانش انداخته و شکنجه می کنند.

قرار بود فلم مدرسه در اواسط ماه اکتوبر در کابل نمایش داده شود، اما در لحظات پایانی متوقف شد.

شکریه بارکزی یکی از نمایندگان کابل در پارلمان به این باور است که فلم تحت فشار دپلوماتیک ایرانیان متوقف شد و حکومت افغان را متهم کرد که به اینگونه دخالت ها تن می دهد.

سفارت ایران در کابل به تماس های مکرر آی دبلیو پی آر برای ابراز نظر در مورد مساله پاسخ نداد، اما تلویزیون طلوع به نقل از مقامات آن سفارت گزارش داد که آنها درین کار دخالتی ندارند.

این اتفاق، خشم فلم سازان محلی از جمله اسد سکندر رییس شرکتی که "مدرسه" را ساخته است، بر انگیخت. او گفت که ممانعت از نشر این فلم نقض آزادی بیان می باشد.

جوانشیر حیدری، رییس انجمن سینماگران افغانستان این تصمیم را غیرقانونی و غیر دموکراتیک خواند. او گفت که پروسیجر صحیح این بود که شکایت به کمیسیون نظارت از رسانه ها مطرح شود نه آنکه پیش از پیش فلم را سانسور کنند.

"مدرسه" تنها فلمی نیست که اخیراً بحث برانگیز شده است. چندین فلم که ماه گذشته در فستیوال حقوق بشر در ولایت بلخ نمایش داده شدند، منجر به اعتراضات جنجال برانگیز گردید.

با آنکه اعتراض کنندگان در مورد محتوای آنچه آنها غیر اسلامی می خواندند خشمگین بودند، مالک شفیع تنظیم کننده فستیوال گفت که او گمان می کند که هدف اصلی اعتراض کنندگان چیز دیگریست. او ادعا کرد که شبکه های ایران در بلخ این اعتراضات را براه انداخته اند تا از نمایش سایر فلم ها جلوگیری شود.

او گفت: "عده ای از محصلان شرعیات پوهنتون بلخ برای این کار استخدام شده بودند، و با راه اندازی تظاهرات علیه دو فلمی که هیچ ارتباطی به آنها نداشت، اعتراض نمودند."

یکی از فلم هایی که قرار بود نمایش داده شود "همسایه" نام داشت که در مورد قتل عام افغانها پس از شورشی در یک کمپ مهاجرین در ایران ساخته شده است. زبیر فرغند سازنده ی این فلم گفت که اعتراض علیه سایر فلم ها در واقع پوششی بود برای ممانعت از نمایش فلم او.

او گفت: "چون فلم بر بنیاد داستان واقعی ساخته شده، حکومت ایران تلاش ورزید تا به هر طریق ممکن مانع نمایش آن شود."

کسانی که در قطع جریان نمایش فلم ها دخیل بودند، تاکید داشتند که آنها صرفاً در اعتراض به بدنام سازی ارزش های اسلامی دست به تظاهرات زده اند. نمایش "قایق های کاغذی" که دران دوستی میان یک بیوه زن و ملا به نمایش گذاشته شده بود، با شعارهای الله اکبر مختل گردید و متوقف شد.

محمد جمشید، محصل شرعیات به این باور است که فلم "قایق های کاغذی" کاملاً توهین آمیز بود، چرا که دران "امام مسجد در حال ابراز علاقه ی جنسی نسب به یک زن" نمایش داده شده بود. "چگونه یک مسلمان می تواند آن را تحمل کند؟"

اما، سهراب سیرت یکی دیگر از تماشاچیان گفت که داستان فلم در واقع این بود که چگونه ملایی باور یک زن را، که در جریان جنگ بیوه شده است، به انسانیت احیا می کند. او نیز معتقد بود که اعتراضات صرفاً برای جلوگیری از نمایش فلم "همسایه" در فستیوال بوده است.

شفیع تنظیم کننده ی فستیوال تاکید داشت که همه ی فلم های شامل برنامه از قبل توسط کمیسیونی بررسی و تایید شده بود که دران نماینده وزارت فرهنگ نیز حضور داشت. صالح محمد خلیق رییس اطلاعات و فرهنگ بلخ این ادعا را رد کرد و گفت که آن ریاست اطلاعی در مورد فستیوال دریافت نکرده بود.

میوند، تحلیلگر امور فرهنگی در بلخ گفت که ایران پس از سقوط حکومت طالبان در سال 2001 تاکنون در حال گسترش نفوذش دران ولایت بوده است، و با اعمار مدارس مذهبی، کتابخانه ها و کمک های خیریه و تمویل رسانه های محلی به این کار ادامه داده است. او از متحدان غربی افغانستان خواست تا در برابر فعالیت پنهانی ایران دران ولایت مقابله کنند.

عبدالطیف سهاک گزارشگریست در افغانستان که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است. خان محمد دانشجو مدیر مسوول هفته نامه آبادی در کابل می باشد.