دخوست ځنډول شوې لويې لارې په اړه د خلکوغوسه

گزارشی از احمدشاه

باشندگان ولایت جنوب شرقی خوست می گویند از اینکه بعد از هفت سال کار هنوز این پروژه کلیدی تکمیل نشده است، شدیداً ناامید شده اند.

این شاهراه 102 کیلومتری که به کمک مالی اداره انکشافی بین المللی ایالات متحده (یو اس اید) اعمار می گردد، شهر خوست را با گردیز مرکز ولایت پکتیا وصل می کند.

این سرک قرار است غیر از وصل کردن این دو ولایت کوهستانی باعث رشد تجارت و حکومت داری محلی نیز گردد، و در عین حال باعث مصوون تر شدن این مسیر شود. طالبان فعلاً از این راه برای رفت و آمد به پاکستان استفاده می کنند. علاوه بر اینها، این سرک مسیر ترانزیتی را با اتصال به شاهراه کابل، قندهار و هرات به روی این ولایات باز خواهد کرد.

سرک خوست- پکتیا با ارزش بیش از 200 میلیون دالر امریکایی پر هزینه ترین پروژه ترانسپورتی در افغانستان می باشد، اما تا تکمیل شدن راه درازی دارد.

به گفته مامور شاه رییس کار و امور اجتماعی خوست، کار این پروژه تا به حال سه بار به تعلیق افتاده است. این پروژه ساختمانی شاهد بیش از 450 بار حمله شورشیان و تلفات زیادی بوده است.

فاز اول این پروژه که در سال 2008 شروع شده بود با شرکت امریکایی لویس برگر گروپ قرارداد شده بود. بعد از ختم آن قرارداد، شرکت افغانی موسوم به مشرق انجینرینگ دو مرحله بعدی اش را به عهده گرفت.

احمدشاه وحید، معین وزارت کار و امور اجتماعی می گوید 75 کیلومتر از این سرک 102 کیلومتری پخته شده و کار بالای 27  کیلومتر سرک متباقی آن آغاز گریده است. او پیشبینی می کند که کار این پروژه تا 18 ماه دیگر تکمیل خواهد شد.

رییس جمهور اشرف غنی ماه گذشته در یک کنفرانس ویدیویی با بزرگان، رهبران مذهبی و مقامات دولتی خوست تاکید کرد که کار این سرک زود تکمیل خواهد شد.

هرچند کار سه ماه قبل آغاز شده است، مقامات ولایتی، نهادهای جامعه مدنی و دیگر باشندگان نسبت به پیشرفت کند کار در چندین مورد ابراز نگرانی کرده اند.

نسبت به کیفیت بخش های تکمیل شده سرک نیز شکایت هایی وجود دارد. این سرک که در برخی نقاط تا 3000 متر از سطح دریا ارتفاع دارد، در زمستان پر از برف و در تابستان گل و لای می شود و هر از چند گاهی به دلیل سیل غیرقابل عبور می گردد.

محمد افغان که در 13 سال اخیر در مسیر خوست- کابل رانندگی کرده است می گوید: "من ماه 300 دالر عاید می کنم ولی نصف آن را بالای موترم مصرف می کنم، چون سرک خراب است."

راننده دیگر مسیر کابل-خوست بنام زکی محمد گفت: "زمستان برف و گل بالای سرک است و در تابستان خاک باد. از حکومت جدید می خواهیم که کار این سرک را تکمیل کند."

ابراهیم باشنده شهر خوست گفت که این سرک برای کسانی که برای تداوی به کابل یا به پاکستان می روند، حیاتی می باشد. او گفت گاهی مریضان به دلیل تاخیر ناشی از بدی راه قبل از رسیدن به مقصد جان می دهند.

حاجی دین ولی، رییس انجمن محلی خرده فروشان می گوید که تاجران هزینه بالایی را بخاطر وضعیت خراب سرک متحمل می شوند.

او به آی دبلیو پی آر گفت: "چون سرک جور نیست، رانندگان {در هر محموله} 150 دالر بیشتر می گیرند. بارهای تجاری به موقع نمی رسد. گرد و خاک محصولات ما را شدیداً آسیب می زند. بسیاری اقلام شکننده مثل شیشه شکسته و از بین می رود. اینها همه بالای تاجران هزینه ی سنگین بجا می گذارد."

عبدالجبار نعیمی والی خوست تهدید کرده است که اگر شرکت ساختمانی قراردادی نتواند تعهدات اش را برآورده سازد، علیه آن اقدام قانونی صورت خواهد گرفت.

مبارز محمد زدران سخنگوی او گفت که والی با مقامات مسوول نظارت پروژه چندین بار دیدار کرده و نگرانی هایش را به رییس جمهور نیز بیان کرده است.

او به آی دبلیو پی آر گفت: "اول این که قرارداد سرک در واشنگتن امضا شده بود- ما بالای آن نفوذی نداشتیم. دوم اینکه، افراد محلی باهم رقابت کردند و خواستند که نفرها و موترهای شان به کار گرفته شود. باشندگان محل موترها و تجهیزات مربوط به قبایل دیگر را آتش زدند."

زدران افزود: "ما به همه ی نگرانی های گذشته و حال حکومت مرکزی را پاسخ داده ایم. نمی دانیم چرا کار ساختمانی این قدر وقت طولانی به تاخیر افتاده است. ما به همه درمورد امنیت و دیگر مسایل اطمینان داده ایم."

نواب امیری، رییس اتاق تجارت و صنایع خوست گفت که این شاهراه ظرفیت تبدیل شدن به بزرگ ترین منبع عایداتی افغانستان را دارد.

او گفت: "روزانه 150 لاری کالاهای وارداتی، 22 لاری کالاهای صادراتی، حدود 300 موتر کلان و خورد مسافربری و صدها موتر شخصی از این سرک به خوست، گردیز، کابل و دیگر ولایت ها سفر می کنند. فعلاً 35000 نفر در کار واردات مصروف اند و 350 هزار نفر دیگر به شمول خانواده های آنان نان شان را از کار در این مسیر به دست می آورند. فکر می کنم اگر سرک پخته شود و برای ترانزیت استفاده گردد، نصف نفوس 1.3 میلیونی خوست با کار بالای این سرک روزی خود را بدست خواهند آورد."

سربازان، پولیس و محافظان امنیتی خصوصی افغان برای محافظت این شاهراه در برابر شورشیان به کار گماشته شده اند.

ناصر هدایت قوماندان اردوی خوست گفت: "اردوی ملی پسته های امنیتی را در بخش های مهم شاهراه افراز کرده است. ما مسوول تامین امنیت سرک هستیم."

احمدشاه محصل پوهنتون خوست و کارآموز آی دبلیو پی آر می باشد.