حذف سه دهه ی اخیر از کتابهای درسی افغانستان

گزارشی از عبدالواحد فرامرز
گزارش شماره 429
20 اپریل 2012
در یک حرکت بسیار جنجالی، وزارت تعلیم و تربیه افغانستان برای گریز از مشکلات موجود در شرح مسایل مربوط به سه دهه درگیری و جنگ، این دوره را کاملاً از کتاب های درسی مکاتب حذف کرده است.
مقامات ادعا دارند که تصمیم نادیده گرفتن حوادث متنازع فیه تاریخ معاصر کشور به هدف جلوگیری از افزایش افتراق و اختلاف نظر در جامعه گرفته شده است. ولی منتقدان وزارات را متهم به تحریف تاریخ و حمایت از افرادی می کنند که در خونریزی های گذشته دست داشته اند و هنوز تعدادی از آنان در پست های ارشد دولتی کار می نمایند.
شاگردان مکاتب وقتی کتابهای تاریخ شان را می خوانند احتمالاً تصور خواهند کرد که درباره کشور دیگری می خوانند.
تاریخ دانان خلای این دوره را که مراحل مهم تاریخ سیاسی کشور منجمله توطئه های سیاسی، دخالت های ناشی از جنگ سرد، بوجود آمدن ملیشه های اسلامی و جنگ داخلی را در بر می گیرد، زمینه ساز ناآشنایی با افغانستان می خوانند.
درین کتاب ها از کودتای ماه جولای 1973 به رهبری داود خان و کودتایی که در سال 1978 باعث مرگ و سرنگونی حکومت او شد، هیچ ذکری نرفته است. هجوم نیروهای شوروی، جنگ های مجاهدین، درگیری های خونین داخلی اوایل دهه 1990 و حاکمیت طالبان که در سال 2001 به پایان رسید نیز درین کتاب ها بحث نشده است. تهاجم خارجی ها به رهبری امریکا و درگیری هایی که در جریان یک دهه پس ازان جریان داشته است نیز مسکوت گذاشته شده است.
امان الله ایمان، سخنگوی وزارت معارف می گوید هدف ازین کار تاکید بر نکات مثبت واقعات تاریخی می باشد.
او گفت: "حوادث مثبت 40 سال گذشته ذکر شده ولی نکات منفی، غم افزا و تاسف بار حذف شده اند."
او تایید کرد که ادامه حضور و قدرت سیاسی عده ای از کسانی که در درگیری های گذشته دخیل بوده اند، یکی از عوامل حذف تاریخ معاصر بوده است.
او گفت: "شاید قضاوت درست آن حوادث در شرایط کنونی غیر ممکن می بود."
فاروق وردک وزیر معارف باور دارد که حذف این بخش تاریخ تنها راه از بین بردن تفرقه ها است.
آقای وردک به واشنگتن پست گفته است: "تاریخ معاصر ما، باعث تفرقه در بین ما می شود. ما نصاب تعلیمی را به اساس تاریخ قدیمی تر تنظیم کرده ایم که ما را بهم پیوند می دهد، و شخصیت هایی دران بحث شده است که همه درمورد شان توافق نظر دارند. پس از چندین دهه، این اولین کتاب های غیر سیاسی و غیر قومی است."
ایمان گفت برای سانسور تاریخ هیچ فشاری از سوی سیاست مداران افغان یا جامعه بین المللی وجود نداشته است.
او اظهار داشت که این تصمیم از سوی کارکنان فعلی وزارت گرفته نشده، بلکه در سال 2003، زمانی که محمد یونس قانونی وزیر معارف بود این تصمیم گرفته شده بود.
قانونی که اکنون عضو پارلمان می باشد، به آی دبلیو پی آر گفت که این ادعا درست نیست و او در زمان وزارتش بر شامل کرده این حوادث در تاریخ کشور تاکید داشته است.
او گفت: "در دوره من چنین تصمیمی گرفته نشده بود. ما تلاش داشتیم وقایع چهار دهه گذشته را در نصاب تعلیمی شامل کنیم."
یکی از کارکنان وزارت معارف که نخواست نامش فاش شود به آی دبلیو پی آر گفت که رییس جمهور کرزی پس از مشوره با اعضای کابینه و رهبران ملیشه های مسلح سابق حذف این حوادث را از کتاب های تاریخ تایید کرده است.
ایمل فیضی سخنگوی رییس جمهور کرزی گفت که رییس جمهور ازین مساله اطلاع ندارد.
او گفت: "ما از تصمیمی که ممکن است هشت سال قبل گرفته شده باشد خبر نداریم. وزارت معارف در تصمیم گیری درمورد نصاب تعلیمی آزاد است."
تاریخدانان می گویند تقصیر بدوش هرکسی که باشد، این کتاب ها واقعیت های تاریخی را تحریف می کنند.
احمد ضیا نیکبین، استاد تاریخ در پوهنتون کابل گفت: "تحریف در تاریخ افغانستان مجاز و قابل قبول نیست." او افزود که مسوولان وزارت معارف حق ندارند تاریخ کشور را به دو بخش خوب و بد تقسیم کنند.
ائتلاف تغییر و امید، که یک گروپ اپوزیسیون پارلمانی می باشد، با این حذف موافق نیست. آقای فاضل سانچارکی سخنگوی این ائتلاف می گوید که حذف بخشی از تاریخ معاصر باعث می شود تا جوانان افغان از تاریخ خود درک معیوب داشته باشند.
او گفت: "نسل های کنونی افغانستان از گذشته شان جدا خواهند شد. یعنی نسل های آینده فکر خواهند کرد که در چهار دهه گذشته هیچ حکومتی در افغانستان وجود نداشته است، و هیچ انکشاف مثبت یا منفی بوجود نیامده است."
این کتاب های درسی افغانهایی را که اقارب شان را در خشونت و جنگ از دست داده اند، نیز بدست فراموشی سپرده است.
تمنا محصل پوهنتون دو برادرش را در جریان جنگ های داخلی اوایل دهه 1990 میلادی از دست داده است.
او می گوید: "واقعات گذشته نباید پنهان نگهداشته شوند. باید دشمنان مردم افغانستان معرفی شوند. کسانی که امروز در قدرت هستند باید محاکمه گردند."
عتیق الله بینا، خبرنگار، گفت در وضعیت سیاسی کنونی که دست های افراد بسیار قدرتمند بخون آغشته می باشد و پوشیدن واقعیت ها به نفع آنان می باشد، شرح عینی واقعیت های گذشته خیلی دشوار می باشد.
او گفت: "کسانی که علیه همدیگر جنگیدند، کشور را به خاکستر تبدیل کردند، مردم بی گناه را قتل عام کردند و هزاران جنایت دیگر مرتکب شدند، هنوز در قدرت اند و تاریخ را نیز تحریف خواهند کرد. خوب است صبر کنیم."
عبدالواحد فرامرز گزارشگریست در کابل که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.