کاندیداهای زن در افغانستان به رقابت سختی مواجه اند

کاندیداهای زن در انتخابات ماه اکتوبر افغانستان از چالش های متعددی که به عنوان اشتراک کننده در انتخابات پارلمانی، آن هم در یک جامعه‌ی به شدت سنتی به آن مواجه اند، سخن می‌ زنند.

علاوه بر نگرانی‌های امنیتی و تردید مردم در مورد شفافیت کل این پروسه، وقتی از حرف مشارکت سیاسی به میان می‌آید، زنان به تبعیض گسترده‌ای رو به رو می‌شوند.

2070 نفر به شمول 278 زن خود را نامزد انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی‌ها کرده اند که از جمله 2565 مرد و 64 زن کاندیدای شورای ولسوالی‌ها اند.

تعداد زیادی از کاندیداهای زن در ولایات کابل، بلخ و هرات به سر می‌برند، در حالیکه در برخی نقاط مثل نورستان حتا یک نامزد زن وجود ندارد.

رسوم سنتی افغانستان حتا با زنانی که در بیرون کار می‌کنند در ستیز است، چه رسد به راه یافتن آنها به خانه‌ی ملت.  

شهبا شاه ‌‌رخی، کاندیدای پارلمان از ولایت سمنگان، می‌گوید: «وقتی تصمیم گرفتم که خود را کاندیدا کنم، خانواده‌ام با این تصمیم مخالفت کردند، و بسته‌گان نزدیکم دیدگاه های منفی داشتند، که گویا به عنوان یک دختر نمی‌توانم در این پروسه موفق شوم. سپس برایم گفتند که چالش های زیادی وجود دارد و این جامعه و سنت‌هایش همیشه به ضد زنانی بوده که کم و بیش مردان را به چالش مواجه می‌سازند. تمام این حرف ها و بهانه‌ها برای تغییردادن ذهنیت من بود، ولی قبول نکردم.‌» وی در ادامه گفت که زنانی که در پایتخت زندگی می‌کنند کارشان ساده‌تر است.

شاه رخی گفت: «وضعیت در ولایات طور دیگری است. در ولایات یک زن باید بر مشکلات فرهنگی غلبه کند، با شوهر، پدر، برادر و سایر بستگان نزدیکش، و حتا با زنانی که به موفقیت‌اش رشک می‌برند و نمی‌خواهند به دست‌آوردهای بیشتر از آنها دست یابد، مبارزه کند.»

انتخابات ریاست‌جمهوری 2014 اتهامات جعل در آرا را به همراه داشت و به اختلافاتی منتهی شد که فقط با پا در میانی جان کیری وزیر خارجه‌ی امریکا حل و فصل شد و سرانجام حکومت وحدت ملی به میان آمد.

این در حالی است که امیدهای مختلطی در مورد انتخابات وجود دارد، با کمترین میزان ثبت نام کنندگان که چندان واجد شرایط هم نیستند.

( به گزارش زنان از رای دادن در انتخابات آینده محروم اند مراجعه کنید)

به گفته‌ ی کمیسیون مستقل انتخابات، تا 5 جون 2018، پنج ملیون نفر به شمول 1.5 ملیون زن برای رای دهی ثبت نام کرده بودند. هدف نهایی آنها ثبت نام تا 14 ملیون رای دهنده است.

شکیبا پارسا، تحلیلگر سیاسی، می‌گوید که مردم اشتیاق چندانی برای اشتراک در این پروسه ندارند. او می‌گوید که مشکل عمده نبود امنیت است و مردم از ادامه‌ی حملات مرگ‌بار بر مراکز ثبت نام می‌ترسند.

حملات زیادی در سراسر کشور انجام شد، و طالبان با صراحت گفتند  کسانی را که در انتخابات اشتراک می‌کنند مورد هدف قرار می‌دهند. در انتخابات گذشته، آنان انگشتان رای دهندگان را که در مراکز ثبت نام رنگ شده بود  قطع کردند.

پارسا در ادامه گفت که افغان های معمولی میلی به پذیرفتن خطر زیاد، آن هم به خاطر یک انتخابات نارضایت‌بخش که ممکن نتیجه‌ی آن هم موثق نباشد، ندارند.

او گفت: «گروه‌هایی که انتخابات را قبول ندارند و آن را حرام می‌دانند، با آنهایی که در ساحات تحت کنترل شان می‌خواهند در انتخابات اشتراک کنند، چه خواهند کرد؟ در انتخابات‌ گذشته، مردم این کشور انگشتان شان را از دست دادند، اما با وجود این قربانی دادن‌ها نتایجی که انتظار داشتند را به دست نیاوردند.»

مریم مهتاب، کاندیدای پارلمان می‌گوید که سیستم انتخابات در افغانستان همیشه پرنقیصه بوده است. وی در ادامه گفت که در واقع خود همین استیکر زدن‌ها در تذکره‌ها چالش‌زا است.

مهتاب می‌گوید: «این استیکر روی شناسنامه‌ها زندگی مردم را به خطر مواجه می‌سازد، چون نظامیان هراس‌افگن مخالف پروسه‌ی انتخابات اند و به آنانی که برای اشتراک در انتخابات ثبت نام کرده اند و روی تذکره های شان استیکر دارند، آسیب خواهند رساند. این ترس سبب می‌شود که بسیاری از مردم ثبت نام نکنند، به ویژه زنان که تعدادی زیادی از آنها حتا شناسنامه ندارند. این مساله باعث می‌شود که کاندیداهای زن نتوانند روی رای زنان دیگر حساب کنند.»

اخیراً یک کاندیدای زن در ولایت تخار از سوی مردان مسلح ربوده شد.

فاضله، نامزد ولسی جرگه در ولسوالی درقد تخار، در 5 جون زمانی که می‌خواست به تالقان- مرکز این ولایت- برود، با برادرش یکجا ربوده شد.  

خلیل اسیر، سخنگوی فرماندهی پولیس تخار، می‌گوید که افراد مسلح آنها را حین عبور از روستای الانقاق ولسوالی درقد ربوده‌اند و هنوز موقعیت آنها معلوم نیست.

خالده عطایی،فعال جامعه‌ی مدنی در تخار و کاندیدای احتمالی در انتخابات شورای ولایتی، می‌گوید که ربودن فاضله برای آنان به مثابه‌ی یک تکان بود. او می‌گوید: «ترسیده بودم، ولی تا هنوزهم تصمیم‌ام را تغییر نداده‌ام.»

ویدا ساغری، یک تن از کاندیداهای پارلمان از کابل، نیز می‌گوید که وی با وجود نگرانی‌های امنیتی قصد دارد در انتخابات آینده سهم بگیرد.

او می‌گوید: «من فکر می‌کنم مشکل اول این است که جایگاه زنان در جامعه از منظر مذهبی قضاوت می‌شود و این‌که زنان نباید گروهی را رهبری کنند. و این بیشتر میان طبقات بی‌سواد و کم‌سواد جامعه مطرح است. دوم این‌که جامعه‌ی ما مردسالار است. از این رو، مردم بیش‌تر به مردان تکیه می‌کنند تا زنان. و سوم هم این‌که زنان از نگاه اقتصادی ضعیف‌ و وابسته به مردان اند. عامل دیگر سطح پایین آگاهی مردم در مورد انتخابات و نقش زنان در این پروسه است.»

وقتی حرف کارزارهای انتخاباتی به میان می‌آید، کاندیداهای زن به چالش‌های بیشتری مواجه می‌شوند.

نویده صفدری، کاندیدای احتمالی پارلمان از ولایت کابل، می‌گوید که زنان منابع مالی کمتری نسبت به مردان دارند. این بدین معنا است که توانایی آنها برای کارزار و لابی‌ گری با تاجران و قدرت‌مندان محلی محدود است، و در موارد دیگر توسط رسوم سنتی نیز اخلال می‌شود.

صفدری گفت: «اگر زنان به خاطر کسب حمایت به مردان قدرتمند و تاجران مراجعه کنند، نخستین اتفاقی که می‌افتد این است که آنها فکر منفی کرده و تقاضای جنسی می‌کنند.» وی در ادامه گفت که فروش رای نیز میان مردم معمول است. حتا کارزارهای آنلاین برای زنان دشوار است.

او می‌گوید: «در جامعه‌ی مردسالار افغانستان برای زنان حتا کمپاین از طریق رسانه‌های اجتماعی مشکل است، چرا که عکس‌های آنها ویرایش شده و برای تحقیر آنها در آدرس‌های جعلی سوءاستفاده می‌شود.»

اما مسوولین کمیسیون مستقل انتخابات می‌گویند که آنان در مورد میزان سهمگیری احتمالی مردم خوش‌بین اند. آنان می‌گویند که کاندیداهای مرد و زن در سطح هم‌سان با یکدیگر رقابت می‌کنند.

معاذالله دولتی کمیشنر کمیسیون مستقل انتخابات، می‌گوید که وی از چگونگی پیشرفت روند ثبت نام راضی است و خاطرنشان می‌کند که تا اوایل جون بیش از پنج ملیون نفر ثبت نام کرده که 3.4 ملیون آن مرد و 1.6 ملیون آن را زنان تشکیل می‌دهند.وی در ادامه گفت که اقلیت‌ها نیز در این پروسه سهم گرفته‌اند و بیش‌ از 97000 کوچی ها  نام های شان را ثبت کرده‌اند. حتا از سیک‌های کشور نیز حدود 500 نفر ثبت نام کرده‌اند.

دولتی می‌گوید که با نامزدان کاملاً یکسان و بدون در نظرداشت جنسیت برخورد می‌شود، و به مردم نیز اطمینان می‌دهد که این روند از شفافیت کامل برخوردار است.

او می‌گوید: «اگر مشکلات وجود دارد، برای کاندیداهای مرد و زن یکسان است. ما برای زنان و مردان فرصت‌های یکسان فراهم می‌کنیم و قوانین نیز همگون تطبیق می‌شوند.»