خمار نوجوانان در مزار شریف

گزارشی از قیوم بابک- افغانستان

گزارش شماره 403

12 جولای 2011

در قهوه خانه ای در شهر شمالی مزار شریف، شش نوجوان مکتب رو، روی د وشک لمیده و قلیان می کشند.

سید یما که 15 سال سن دارد، دود را به سینه اش می کشد و بعد آن را حلقه حلقه به آهستگی به هوا رها می کند، دوستانش در حالیکه منتظر نوبت خود می باشند با علاقه مندی او را تماشا می کنند.

قهوه خانه  شام  مزار پر از مردان جوان و هوای آن پر از دود غلیظ پودر میوه ی خشک می باشد که در قلیان می سوزد.

یما با تعارف قلیان، خطاب به گزارشگر آی دبلیو پی آر گفت: "بیا، نمی خواهی بکشی؟"

او گفت که "من هر روز درینجا آمده قلیان می کشم،" و اعتراف نمود پولی را که پدرش برای مکتب اش می دهد صرف آمدن به قهوه خانه می کند. هر بار قلیان کشیدن مبلغ 200 افغانی مصرف دارد.

"خانواده ام نمی داند که من معتاد شده ام. اگر خبر شوند، پول مکتبم را نخواهند پرداخت."

قهوه خانه های قلیانی در فاصله های معین در امتداد سرک اصلی مزار شریف به چشم می خورد، و از صبح تا شب پر از مردان جوان می باشد.

قلیان که در شرق میانه رایج است از طریق مهاجران افغانی که در ایران به سر برده اند به افغانستان آورده شده است.

درینجا بسیاری ها در مورد روند ترویج قلیان کشی نگران می باشند. هرچند کشیدن قلیان زیاد تخدیر کننده نمی باشد، اما برخی ها نگرانند که مبادا این کار جوانان را به کشیدن مواد مخدر غیر قانونی تشویق کند.

غوث الدین انوری، رییس شفاخانه ی اصلی ولایت بلخ گفت: "وجود خانه های قلیان کشی دروازه ی اعتیاد به مواد مخدر را بروی مردان جوان باز می کند. اینها مقدمه ی اعتیاد است."

وزارت مبارزه با مواد مخدر تخمین می زند که بیش از یک ملیون نفر در افغانستان به مواد مخدر غیر قانونی از جمله حشیش و هیرویین معتاد می باشند. ریاست صحت ولایت بلخ سال گذشته تعداد 100 هزار معتاد را دران ولایت ثبت کرده بود.

انوری افزود: "غیر از دود مضری که قلیان کشی دارد، حداقل 100 نفر در روز پایپ را به لب می زند و این راه مناسبی برای انتقال امراض ساری از یک نفر به شخص دیگر می باشد."

خلیل الرحمن، رییس سابق ریاست مبارزه با مواد مخدر ولایت بلخ تایید کرد که کشیدن قلیان زمینه ساز اعتیاد است.

او گفت: "هر چیزی که ذهن شخصی را برهم بزند، می توان آنرا مواد مخدر خواند. هرچند مواد مخدر درین قلیان ها استفاده نمی شود، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که جوانان مواد مخدر را دران اضافه نکنند."

در عین حال، خلیل الرحمن تصدیق کرد که در برابر شیوع مواد مخدر غیر قانونی، قلیان کشی بسیار کم رنگ جلوه می کند.

او گفت: "حکومت موفق به نابودی تریاک نشده است، و بوته های چرس در بیرون شهر همه جا به چشم می خورد."

داکتر خلیل مسوول بخش محیط زیست دپارتمنت صحت در شفاخانه بلخ گفت که کارکنان طبی علاقه دارند تا برای ریشه کن کردن قلیان کشی با پولیس همکاری کنند، چون به گفته او این عمل به صحت مضر است.

او گفت: "ما متوجه شده ایم که مردان جوان گاهی مواد مخدر، بخصوص چرس، را در قلیان خانه ها دود می کنند."

یونس مقیم، شاروال مزار شریف گفت که هیچ ارقامی در مورد تعداد قهوه خانه هایی که قلیان پیشکش می کنند، جمع آوری نشده است، اما مقامات درک می کنند که این قهوه خانه ها یک مشکل بالقوه می باشند.

او گفت: "این مساله که صدها جوان روزمره ازین قلیان خانه ها دیدن می کنند، برای ما بسیار نگران کننده است. این محلات ممکن است به مراکز فروش مواد مخدر و اعتیاد جوانان مبدل شود. ما بزودی برای مقابله با آن دست به اقدام خواهیم زد."

محمد، مالک قهوه خانه شام مزار شریف، جایی که سید یما و دوستانش گردهم آمده بودند، اظهار داشت که قلیان کشی ضرری ندارد و فقط راه خوش آیندی برای وقت گذرانی می باشد.

او گفت: "تنباکوی ما از میوه های خشکی چون سیب و ناک ساخته شده است. ازینرو هیچ ضرری به صحت ندارد."

او که سود قابل توجهی ازین کار بدست می آورد افزود: "افراد زیادی روزانه به اینجا می آیند، و اکثر شان جوان می باشند- آنها جای دیگری برای تفریح ندارند."

مزار شریف پارک و محلات تفریحی کافی ندارد، و بسیاری بچه ها با بازی فوتبال در سرک ها خود را سرگرم می کنند.

برخی باشندگان مانند حاجی رحیم که پسرش اخیراً به قلیان کشی روی آورده است، از مقامات می خواهند که دست به اقدام بزنند.

او ایران را بخاطر صدور آنچه او فساد می خواند مقصر می داند.

او گفت: "خدا ایرانیان را به غضب خود گرفتار کند، بخاطری که آنها هیچ وقت به افغانها چیزی جز بربادی تحفه نداده اند."

به نظر نمی رسد اینگونه دیدگاه ها مانع کسانی شود که در قهوه خانه ی قلیانی ها وقت خود را می گذرانند.

رامین یکی از دوستان یما در قهوه خانه گفت: "درینجا هیچ جای تفریح دیگر وجود ندارد. اگر قلیان نکشیم باید چه کار کنیم؟ ما به این کار عادت کرده ایم- و هرکس به تفریح نیاز دارد."

قیوم بابک گزارشگریست در ولایت بلخ که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.