خشم افغانها از دواهای تقلبی

ذبیح الله باشنده شهر جلال آباد در ولایت شرقی ننگرهار دوایی را که داکترش بخاطر تداوی گرده او تجویز کرده، در جریان سال گذشته بطور منظم مصرف کرده است.

اما او به آی دبلیو پی آر گفت که دردش بهبود نیافته است، زیرا گرفتن دوای خوب از دواخانه‌های محلی تقریباً ناممکن است و بازار از دواهای غیرمعیاری و تاریخ تیر شده مملو شده است.

او گفت: "مریضی مرا از زندگی خسته کرده است." او افزود که پول کافی برای تداوی در خارج کشور ندارد و مجبور است دوای کم کیفیت موجود را به امید دست‌یابی به صحت، استفاده کند.

او در ادامه افزود: "از یکسو درد و فقر و از سوی دیگر دوای بی کیفیت جانم به لب رسانده است. امیدوارم خداوند شفایم دهد، اما از این دواها کاری ساخته نیست."

دواهای تاریخ تیر شده و تقلبی خطر جدی به صحت مردم ه در سراسر افغانستان است، و در ولایاتی چون ننگرهار که با پاکستان هم مرزاند و فرصت قاچاق از جمله قاچاق دواهای بی‌کیفیت در آنجا وجود دارد، این مشکلات شدیدتر است.

مردم محل مقامات صحت عامه و نیروهای امنیتی را به دست داشتن در قاچاق و چشم پوشی از این تجارت غیرقانونی متهم می کنند.

عزیزالله باشنده دیگر جلال آباد گفت: "هرکسی که حس انسانی داشته و مسلمان خوب باشد، دوای غیر استندرد به مردم نخواهد فروخت. بعضی کارکنان صحت عامه در این کار دست دارند در نفع‌اش شریک‌اند، و باید در این زمینه تحقیق شود."

مقامات ننگرهار وجود این مشکل را تایید نموده می‌گویند که آنان در برابر ورود دواهای غیر استندردی که به آن ولایت قاچاق می‌شود مبارزه می‌نمایند.

اما آقای مقدس معراج، معاون رئیس صحت عامه ولایت ننگرهار دست داشتن به فساد را رد کرده تاکید نمود که آنان برای مبارزه با قاچاق حداکثر تلاش‌های خود را انجام می‌دهند.

هر ماه، چندین تن دوای کم کیفیت و تاریخ تیر شده در شهر جلال آباد جمع آوری و سوزانده می‌شود.

معراج در ارتباط به کسانی که درحال فروش این دواهای غیرقانونی دیده شوند، گفت: "ما از طریق صدور جریمه‌های مالی، مسدود کردن دواخانه‌ها و ضبط دواها، اقدام قانونی خواهیم کرد. تیم‌های ما هر روز از سراسر شهر نظارت کرده، دواهای تاریخ تیر شده را جمع آوری نموده و آنها را آتش می‌زنند."

ادریس مومند، سخنگوی پولیس مرزی ننگرهار نیز این ادعا را رد کرد که گویا نیروهای او در بدل اجازه قاچاق دواهای کم کیفیت به داخل کشور رشوت می‌گیرند، و تاکید نمود که آنان بطور دوامدار برای جلوگیری از این تجارت غیرقانونی تلاش می‎کنند.

"قاچاق دواهای غیرمعیاری از مرزها را نمی‌توانیم انکار کنیم، اما از مناطقی که نیروهای ما پوسته امنیتی دارند، هیچ‌گونه قاچاق دوا یا مواد دیگر به افغانستان صورت نمی‌گیرد."

احسان شنواری، رئیس شفاخانه ملکی ننگرهار گفت که این مشکل به حدی رسیده است که مردم دیگر به داکتران افغان اعتماد نمی‌کنند و تاجایی که ممکن باشد، برای تداوی به پاکستان می‌روند.

شنواری گفت: "مردم به داکتران‌شان اعتماد نمی‌کنند، اما داکتران هم مقصر نیستند، چون نسخه درست به مریضان میدهند، اما به دلیل کیفیت پایین دوا، تداوی اثر نمی‌کند. اما اگر همین دواها از سوی یک داکتر پاکستانی تجویز شود، مریض به دوا عکس العمل نشان داده و به زودی صحت‌یاب می‌گردد، چون کیفیت دواها بهتر است. ما می‌کوشیم این مشکل را رفع کنیم و هر روز دواهای تاریخ تیر شده را جمع کرده و از بین می‌بریم."

فوظ الله کاکر، داکتری که معاینه خانه شخصی در جلال آباد دارد نیز تایید کرد که وجود دواهای غیراستندرد بر کار طبابت در آن ولایت اثر بد گذاشته است.

او تایید کرد که بعضی داکتران در این کار دست دارند، اما افزود که تعداد این گروه داکتران بسیار کم است. آقای کاکر ادعا کرد که مقصران اصلی وارد کنندگان دوا اند، چون آنان قصداً دواهای ارزان و کم کیفیت را از خارج خریداری کرده و در بازار افغانستان با نفع بیشتر فروش می‌کنند.

"دواهایی که از راه‌های قاچاقی وارد می‌شود، همیشه کم کیفیت‌اند، و دواهایی که بطور قانونی وارد می‌شوند نیز کیفیت پایین دارند. دواها آنگونه که لازم است اثرنمی‌کنند، بعد تقصیر به گردن داکتران انداخته می‌شود."

برخی دواسازان مردم را مقصر می‌دانند که در بدل دواهای باکیفیت حاضر به پرداخت پول بیشتر نیستند.

فرید الله، مالک دواخانه فرید در جلال آباد گفت که مریضان باید بخشی از تقصیر دواهای کم کیفیت را قبول کنند، چون آنان معمولاً در پی ارزان‌ترین دوا اند.

تجارت بزرگ

خان جان الکوزی معاون رئیس هیات مدیره اتاق تجارت و صنایع افغانستان گفت که افغانستان سالانه به ارزش 400 میلیون دالر امریکایی دوا بطور قانونی از پاکستان وارد می‌کند.

اما نجیب الله صاحب‌زاده رئیس انجمن تاجران دوا در ننگرهار این ادعا را رد کرد که گویا اعضای انجمن قصداً دواهای کم کیفیت را به افغانستان قاچاق می‌کنند.

او گفت که همه شرکت‌های وارد کننده دوا در حکومت ثبت‌اند.

او گفت: "من شدیداً رد می‌کنم که شرکت‌های دوا، داروهای کم کیفیت وارد می‌کنند. اگر کسی بصورت شخصی دوا قاچاق کند، کار جداگانه است. شرکت‌ها دواهای کم کیفیت وارد نمی‌کنند و اگر مشخص شود که آنان به این کار دست می‌زنند، جوازشان لغو خواهد گردید."

اولین لابراتوار عمده کنترل کیفیت دوا و مواد غذایی به ارزش 5 میلیون دالر امریکایی در کابل در ماه اپریل 2017 افتتاح شد. اما آزمایش همه دواهای وارداتی بسیار پرهزینه خواهد بود و مسیرهای قاچاق چنان تثبیت شده‌اند که انتظار نمی‌رود این کار بر تجارت غیرقانونی دوا تاثیر کند.

نصرت یک فعال مدنی گفت که به پولیس مرزی رشوت داده می‌شود تا ورود دواهای کم کیفیت را از راه‌های مشهور قاچاقی به داخل ولایت ننگرهار اجازه دهد.

او گفت: "اگر حکومت فساد را ختم کند، آنوقت خرید، فروش و قاچاق دواهای کم کیفیت نیز پایان خواهد یافت؛ چون فساد مسبب این مشکل است."‌

مردم عادی می‌گویند که زندگی آنان در گرو دواخانه‌های محلی است.

سید مرزا، مرد 20 ساله که در منطقه عیدگاه شهر جلال آباد یک دکان خوراکه فروشی دارد، گفت: "دختر خوردم مریض شد و ما او را به داکتر بردیم. داکتر بعض دواها را تجویز کرد ولی بجای‌ آنکه دخترم بهتر شود، وضع‌اش از قبل هم بدتر شد. وقتی او را پیش داکتر دیگر بردیم، گفت که کیفیت دوا پایین بوده است."