کشت دوباره کوکنار در ولسوالی تگاب

گزارشی از میوند صافی- افغانستان

گزارش شماره 394

30 مارچ 2011

دهقانان در یکی از مناطق شرقی افغانستان که برای سالها از کشت کوکنار عاری بوده است، می گویند آنان دوباره کوکنار می کارند. باشندگان ولسوالی تگاب می گویند حکومت تعهداتی را که در بدل ترک کشت کوکنار به آنان داده بود، بجا نیاورده است.

دهقانان این ولسوالی نیز مانند سایر مناطق کشور به دلیل افزایش قیمت تریاک به کشت این بوته زهری ترغیب شده اند.

دهقانانی که سه سال قبل مانند محمد آجان دست از کشت این بته برداشته بودند، می گویند کشت دوباره تریاک یگانه تصمیم معقولیست که آنان قادر به اتخاذ آن می باشند.

محمد آجان گفت: "حکومت وعده های زیادی برای ما داده است، اما حتی یکی ازین وعده ها نیز عملی نشده است. من یک توته زمین کوچک زراعتی دارم، و در چند سال گذشته تریاک کشت نکرده ام. این تصمیم زندگی ام را برباد داده است. با کشت یک سال تریاک در یک هکتار زمین می توانستم بیشتر ازانچه در ده سال می توانم از سایر دانه ها بدست آورم، محصول بردارم. چرا {کوکنار} کشت نکنم؟"

وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان و اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل پیشبینی می کنند که تولید کوکنار در سال 2011 در سطح کشور افزایش خواهد یافت. اوضاع تگاب ظاهراً این پیشبینی را تصدیق می کند.

سال گذشته نصف محصولات کوکنار را آفت نباتی نابود کرد و این امر باعث شده که قیمت تریاک از سال 2004 تاکنون به بالاترین سطح خود برسد. این افزایش قیمت انگیزه دیگری برای روی آوردن دهقانان به کشت کوکنار می باشد.

به اساس گزارش اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر ملل متحد، ولایت کاپیسا که ولسوالی تگاب دران واقع است، در سال 2010 عاری از کشت کوکنار بود، اما امسال شاهد افزایش بیش از حد کشت این بته خواهد بود. گزارش مذکور می افزاید، با آنکه سطح کشت به تناسب سایر ولایات کشور "بسیار قابل توجه" نخواهد بود، اما این مقایسه در کشوریست که هنوز عنوان بزرگترین تولید کننده و تهیه کننده تریاک و هیرویین می باشد.

از زمان سقوط حکومت طالبان در سال 2001، جامعه بین المللی میلیاردها دالر امریکایی را برای ریشه کن کردن کوکنار و برنامه های بدیل معیشت به مصرف رسانده است.

در سالهای اول، در بدل تخریب مزارع کوکنار برای دهقانان پول تادیه می شد، اما حکومت افغانستان بعدها این برنامه را با ارایه تخم های زراعتی و کودکیمیاوی و پروژه های زیربنایی چون ساختن سرک و پل تعویض کرد.

در مناطقی چون تگاب، برنامه تخریب مزارع کوکنار موقتی بوده است، زیرا عدم موفقیت در ارایه بدیل های معتبر باعث شده است که مردم دوباره به کشت کوکنار روی آورند.

یکی از بزرگان محل به آی دبلیو پی آر گفت: "آنها 14 کیلوگرام {تخم} گندم به کسی می دهند که 5 هکتار زمین دارد. آیا این مسخره کردن مردم نیست؟ الکولی که خارجی ها می نوشند خوب است؛ این کار غیر قانونی نیست، اما تریاک که ضرر کمتری دارد و دهقانان فقیر آنرا می کارند غیر قانونی است. این نوع جالبی از عدالت است."

در گزارش اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل آمده است که "رابطه قوی و از نظر احصائیوی دقیق بین کمبود کمک های زراعتی و کشت کوکنار موجود است. قریه هایی که امداد زراعتی دریافت نکرده اند نسبت به قریه هایی که کمک دریافت کرده اند بیشتر در معرض کشت کوکنار قرار دارند."

نجیب صافی، یکی از اعضای شورای ولسوالی تگاب گفت که وزارت مبارزه با مواد مخدر وعده های زیاد برای پروژه های بازسازی داده است، درحالیکه وزارت بازسازی و انکشاف دهات گفته است برای افرادی که کشت تریاک را ترک بگویند زمینه کار مهیا خواهد کرد. به گفته صافی، هیچ یکی ازین وعده ها عملی نشده است.

هادی، یک مقام ریاست زراعت ولایت کاپیسا تایید کرد که وعده ها جامه عمل نپوشیده اند، بخصوص در بخش سیستم های آبیاری، کود کیمیاوی و تخم های اصلاح شده. در عین حال کارمندی که بتواند دهقانان را در تغییر روش کارش قانع سازد، وجود نداشت.

سایر مقامات می گویند که آنان تلاش خود را انجام داده اند، اما تایید نمودند که نتیجه به قدر کافی موثر نبوده است. صبرالله کارمند انکشاف دهات گفت همه پروژه هایی که از سوی رییسان ولایتی تعیین شده بودند به اجرا در آمده اند. "ما بندهای آب، پل ها، خانه ها و دیوارها را در برخی مناطق برای مردم اعمار کرده ایم، اما مشکلات آنان آنقدر زیاد است که پروژه های اجرا شده ی ما برای اقناع شان کافی نیست."

به اساس گزارش اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر ملل متحد، مساله امنیت نسبت به برنامه های امدادی حکومت نقش تعیین کننده تری در تصمیم گیری دهقانان در مورد کشت کوکنار بازی می کند. آخرین گزارش این اداره با اشاره به سال 2010 می گوید که "قریه های واقع در مناطق ناامن بیشتر احتمال دارد به کشت کوکنار روی آورد."

طبق اظهارات مردم محل، علیرغم حضور نیروهای حکومتی و سربازان فرانسوی در مناطق شهری، طالبان بسیاری مناطق روستایی ولسوالی تگاب را در اختیار دارند. (برای معلومات بیشتر در مورد فعالیت های طالبان در یکی از ولسوالی های دیگر کاپیسا به گزارش آتش بس شکننده در ولسوالی اله سای ولایت کاپیسا مراجعه کنید.)

بختیار، قوماندان امنیه گفت: "در مناطق تحت کنترل ما کشت کوکنار صفر است. در مناطقی که ما کنترل نداریم، کشت کوکنار جریان دارد. هرکسی که کوکنار کشت کند، مزارعش تخریب خواهد شد."

اما، افزایش قیمت مقاومت در برابر کشت کوکنار را مشکل ساخته است.

سمیع الله، زمینداری در ولسوالی تگاب گفت افزایش قیمت ها عامل عمده در کشت مجدد کوکنار می باشد.

او گفت: "سال گذشته، قیمت یک کیلوگرام تریاک 90 دالر امریکایی بود. این رقم امسال به 380 دالر امریکایی افزایش یافته است."

گزارش اخیر اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر ملل متحد حاکی ازانست که قیمت تریاک در ماه دسامبر 2010 به 240 دالر، یعنی 240 درصد افزایش نسبتبه تابستان سال 2009، رسیده بود.

واکنش رسمی در برابر کسانی که کوکنار می کارند بیشتر متکی به اقدامات جزایی می باشد تا تلاش برای ترغیب دهقانان در ترک این کار.

عبدالعلیم عیار، رییس مبارزه با مواد مخدر ولایت کاپیسا وعده داد که متخلفان مجازات خواهند شد.

او گفت: "وزارت {مبارزه با مواد مخدر} سه ماه قبل قانونی را تسوید کرد که به اساس آن هرکسی که تریاک بکارد، به تناسب مقدار زمین تحت کشت مجازات خواهد شد."

بختیار، قوماندان امنیه گفت بارها در مورد ممنوعیت کشت کوکنار به مردم اطلاع داده شده است، لذا هرگاه مقامات از کشت کوکنار آگاه شوند، در بدل تخریب مزارع کوکنار به کسی غرامت پرداخته نخواهد شد.

یکی از عواقب جانبی افزایش کشت کوکنار بالا رفتن رقم معتادان در میان مردم محل می باشد. نور اوغلی سخنگوی وزارت صحت گفت که از میان 28-30 میلیون نفر نفوس افغانستان 1 میلیون نفر دچار اعتیاد می باشند، و 30 درصد این معتادان زن اند.

در ولسوالی تگاب، برداشت عمومی این است که اکثر معتادان کسانی اند که در ایران، کشوری که مصرف هیروئین دران بسیار بالاست، زندگی کرده اند. طارق، باشنده تگاب می گوید که بین تولید و مصرف بی رویه تریاک تفاوت وجود دارد، زیرا به گفته او تریاک در گذشته ها نیز در افغانستان کاشته می شده است، اما مشکل اعتیاد پس از رفتن مردم به خاک ایران بوجود آمده است.

میوند صافی گزارشگریست در ولایت کاپیسا که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.