مزارع تشنه ی زیتون در افغانستان

گزارشی از هجرت الله اختیار- افغانستان گزارش شماره 422 25 جنوری 2012 ولایت شرقی ننگرهار زمانی هزاران هکتار درختستان زیتون داشت، اما باشندگان آن ولایت می گویند که به دلیل کمبود آب و برق، غصب زمین و جنگ این صنعت را تخریب کرده است. فارم های دولتی زیتون یک وقت در یک فصل 8000 تن زیتون تولید می کرد، اما در یک دهه ی پس از سقوط طالبان کارگران فقط 1400 تن زیتون ازین فارم ها جمع آوری کرده اند. محصول سال گذشته ی این فارم ها چیزی بیشتر از یک تن بود. کاشت زیتون در اطراف کانال ننگرهار که در سالهای 1960 میلادی اعمار گردیده، رشد نمود و انتظار می رفت عواید سرشاری درین منطقه ی شرقی کشور ایجاد نماید. کانال 70 کیلومتری ننگرهار در اوج رونق خود زمینه ی آبیاری و هزاران هکتار زمین را فراهم می ساخت و محصولات آن به خارج از کشور صادر می شد. اما امروز مقامات می گویند که سیستم کانال و زراعت مجاور آن به دلیل وضعیت ناگوار بند برق درونته در حالت ناگوار قرار دارد. بند درونته در سال 1964 بر روی دریای کابل اعمار گردیده بود. بخاطر انتقال آب در اطراف کانال به برق نیاز است، و مدیران بخش می گویند برق دریافتی به مراتب کمتر ازانست که پیشبینی شده است- 65 درصد از برق این پروژه توسط بند درونته تولید می شد. زیارت گل راحل رییس پروژه کانال ننگرهار گفت: "باور کنید، ما به مشکل هفته ی پنج ساعت برق داریم." محمد شجاع، معاون رییس برق ننگرهار گفت که ستیشن برق درونته به این دلیل نمی تواند به کانال، برق کافی بدهد که آب کافی برای فعالیت بند ذخیره نمی شود. او گفت تنها یکی از سه توربین بند درونته اکنون فعال می باشد. او گفت: "ما با کمبود آب مواجهیم، مشکل این است که ریاست کانال هم آب می خواهد و هم برق، و ما هردو تقاضا را در عین زمان براورده نمی توانیم." اداره انکشافی بین المللی ایالات متحده گفت که سال گذشته بند را ترمیم و بازسازی کرده است و تا اواسط سال 2012 این کار به پایه اکمال خواهد رسید. طبق اظهارات این اداره، جنراتورهای بند در وضع بسیار بد قرار داشته و با خطر از کار افتادن روبرو می باشد. اما عزت الله، رییس فابریکه زیتون ننگرهار اظهار داشت که این صنعت صرفاً به دلیل کمبود آب با مشکل مواجه نشده بلکه سالها جنگ و عدم ترمیم و نگهداری نیز از دلایل عمده آن می باشد. او گفت در گذشته 700 هزار اصله درخت زیتون درین ولایت هم مرز با پاکستان وجود داشت، اما یک چهارم این درختان در جریان چند دهه جنگی که پس از تهاجم اتحاد شوروی در سال 1979 واقع شد، از بین رفتند. درین فارم ها یک زمان 12000 کارگر فعالیت داشتند ولی اکنون تنها 800 نفر کار می کنند. عزت الله گفت: "نه برای کاشت درخت های زیتون آب کافی است و نه افراد کافی برای حفاظت از فارم ها موجود می باشد، بگذریم از مشکلات متعدد دیگر. این کانال محل کار مهم برای منطقه بود، لذا حکومت باید آنرا احیا کند." یکی از موانع عمده برای احیای این پروژه ی دولتی غصب زمین و قطع درختان می باشد. راحل گفت که از کل 14000 هکتار زمین پروژه ی کانال ننگرهار اکنون فقط 1100 هکتار باقی مانده است. او گفت: "متباقی بطور غیر قانونی تصاحب شده است." نقیب احمد باشنده ی ننگرهار زمانی را بیاد دارد که پدرش در مزارع زیتون کار می کرد، اما او می گوید که پس از سقوط حکومت طالبان در سال 2001، زمینه برای غصب زمین و قطع درختان زیتون این پروژه مهیا شد. اکنون باشندگان ننگرهار به مشکل می توانند به روغن زیتون محلی دست یابند. محب الله گفت که او برای خرید روغن زیتون برای تداوی درد پای پدرش به بازار رفت، اما فقط محصولات کم کیفیت ایرانی و پاکستانی در بازار موجود بود. او به فابریکه زیتون رفته بود، اما ازانجا نیز دست خالی برگشته بود. او شکایت کرد: "کارکنان آنجا فقط این طرف و آن طرف آفتاب می گیرند. فابریکه برای چندین سال غیرفعال مانده است و فقط نامش فابریکه زیتون است." ضیاء الرحمن عرب دکاندار محل می گوید وقتی با چنین مشتریان روبرو می شود گاه به دروغ می گوید زیتونی را که او می فروشد خارجی نه، بلکه افغانی می باشد. هجرت الله اختیار گزارشگریست در ننگرهار که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.