نیروی تاریکی در شمال افغانستان
کمبود برق به دلیل نبود لین کشی مناسب.
نیروی تاریکی در شمال افغانستان
کمبود برق به دلیل نبود لین کشی مناسب.
گزارشی از عبدالطیف سهاک- افغانستان
گزارش شماره 403
5 جولای 2011
با آنکه شهر شمالی مزار شریف از ثبات نسبی و منبع تولید برق برخوردار است، باشندگان آن شهر می گویند آنها روزانه تنها چند ساعت برق دارند.
نبود برق غیر ازانکه زندگی را در تابستان گرم مشکل تر می سازد، به دلیل نبود امکان سرد نگهداشتن غذا نگرانی ها را در مورد افزایش امراض نیز به همراه دارد.
باشندگان ازینکه مبالغ هنگفت پول کمکی مصرف شده در افغانستان باعث بهبود سیستم برق رسانی نشده است، خشمگین می باشند، زیرا برق عنصر بسیار ضروری انکشاف اقتصادی می باشد.
مردم مزار شریف در جریان 24 ساعت از یک الی سه ساعت برق دارند. آی دبلیو پی آر با مردی بنام فریدون مصاحبه کرده است. او گفت که در جریان روز یک ساعت برق دارد، اما این برق چنان ضعفیف است که یخچال را نمی تواند فعال سازد.
فریدون که پیش خانه اش زیر درخت نشسته و خود را پکه می کرد گفت: "ببین من که یک آدم بالغم نمی توانم این هوای گرم را تحمل کنم. اطفال چگونه می توانند تحمل کنند؟ ما هر شب با این پکه اطفالم را پکه می کنيم. گاهی حتی بالایم ضعف می آید. اگر برق می بود، با این مشکلات مواجه نمی شدم، چون پکه برقی و یخچال دارم."
فریدون حکومت محلی را مقصر می دانست و گفت: "برای خدا، هر مقام حکومتی ولایت ده سال تمام در پست خود کار کرده است تو گویی که آنها این پست ها را به میراث برده اند. اگر آنها کار نمی توانند باید دیگران جای شان را بگیرند."
فابریکه داران می گویند که تولیدات آنها کاهش یافته و یا آنکه بکلی فابریکه خود را مسدود کرده اند.
خواجه امیر توضیح داد که او چگونه در فابرکه تولید محصولات پلاستیکی اش در سه ماه گذشته تولید نداشته است.
او گفت: "من بخاطر کمبود برق فابریکه ام را بسته ام، چون استفاده از جنراتور {دیزلی} هزینه های مرا چنان بالا برده که مردم نمی توانند کالاهای تولیدی مرا بخرند."
خواجه امیر گفت که او مجبور شده است 100 نفر کارگر خود را جواب بدهد.
او گفت: "حکومت علاقه ندارد به مشکل بی کاری رسیدگی کند... از صنایع داخلی حمایت نمی کند، اما دروازه ها را بروی تولیدات خارجی کاملاً باز می گذارد."
فقیر محمد مالک یک فابریکه تولید یخ می باشد وى به دلیل تقاضای بالا قیمت ها را دو چند کرده و می تواند پول تیل جنراتور را بپردازد.
او گفت: "با آنکه تیل قیمت است، ما جنراتور استفاده می کنیم. با آنکه نفع زیاد نداریم، مجبوریم به تولید یخ ادامه دهیم، چون مردم شدیداً به برق نیاز دارند."
سید طاهر روشنزاده، رییس اتاق تجارت ولایت بلخ گفت که ده ها فابریکه تولیدی، بسته بندی میوه و فابریکات تولید نوشابه های غیر الکلی مسدود شده و هزاران نفر را بیکار کرده است.
او گفت: "کمبود برق باعث افزایش قیمت محصولات افغانی شده است. هیچ کسی این تولیدات را نمی خرد و زمانی که فروش نباشد، مالک مجبور است فابریکه را مسدود کند."
روشنزاده گفت که کمبود برق مانعی در برابر سرمایه گذاری آینده می باشد، درحالیکه به دلیل امنیت نسبی که درین بخش کشور موجود است، احتمال سرمایه گذاری زیاد می باشد.
در عین حال، مقامات صحی و محیط زیست هوشدار می دهند که کمبود برق باعث افزایش وقوع امراض در میان کودکان می گردد.
داکتر احمد فروغ، متخصص امراض اطفال گفت که تعداد زیادی از کودکان در شفاخانه ی مزار شریف، جایی که او کار می کند، بیشتر به دلیل کمبود آب بدن، اسهال و مسمومیت غذایی بستری شده اند.
او توضیح داد: "اکثر خانواده ها غذای باقی مانده از روزهای قبل را استفاده می کنند، و چون یخچال موجود نیست این غذا الوده شده و باعث امراض می گردد."
غلام نبی خرمی، رییس حفاظت محیط زیست مزار شریف گفت که استفاده بیش از حد جنراتورهای دیزلی توسط فابریکه ها، شرکت ها و خانواده ها سطح آلودگی را به حد نگران کننده بالا برده است- این منبع دیگر امراض محسوب می شود- و در عین حال درین منطقه ی گرم گرمای بیشتر می بخشد.
بلخ نسبت به اکثر ولایات خوشبخت تر است چنانچه این ولایت از برق وارداتی ازبکستان مستفید می شود. در مزار شریف، ازینرو کمبود برق مشکل نیست، اما شبکه ی ضعیف توزیع برق قادر به تحمل جریان برق نمی باشد.
مقامات می گویند لین فعلی حداکثر تا 20 میگاوات برق را تحمل می تواند، و نیاز است این توانایی تا 70 میگاوات افزایش یابد. انجینر ناصر، رییس برق ولایت بلخ گفت برق کافی به سب استشن های محلی می رسد، اما این شبکه سب استیشن ها که 27 سال عمر دارد قادر به انتقال جریان برق نمی باشد.
در سال 2008، وزارت انرژی و آب افغانستان با بودیجه 23 میلیون دالر تمویل شده از سوی بانک جهانی، با دو شرکت، یکی افغانی و دیگری هندی، قرار داد بست تا شبکه برق مزار شریف را کاملاً تجدید کند.
این کار هنوز تکمیل نشده است.
انجینر ناصر گفت به دلیل اختلافی که بر سر کیفیت کار بین قراردادی ها و شرکت جرمنی که مسوولیت نظارت پروژه را به عهده دارد، همه ی کارها دچار سکتگی شده است.
گولرمو ساپنو، انجینری که ریاست امور نظارتی را به عهده دارد، وجود منازعه را تایید کرد و گفت: "ما به شرکت های افغان و هندی اجازه نخواهیم داد بدون رعایت ستندارد بالا، به کار ادامه دهند."
شرکت قراردادی هندی موسوم به ATPS، حاضر به گفتگو نشد اما محمد ظاهر رییس شرکت قراردادی افغان موسوم به A-T-SLعامل اصلی مشکلات را بیروکراسی پیچیده و عدم همکاری مقامات محلی حکومت دانست. او گفت که ناظران جرمنی در وقت نصب 1800 پایه ی برق و لین کشی نگرانی شان را مطرح نکردند، اما بعدها از کیفیت کار شکایت نمودند، درحالیکه انجام دوباره این کار بسیار پر هزینه می باشد.
در عین حال، وزارت انرژی و آب افغانستان دو شرکت قراردادی را بخاطر عدم تکمیل به موقع کار مبلغ 2 میلیون دالر جریمه کرده است. او افزود: "اگر کارها به این شکل ادامه یابد، ما قادر به تکمیل کار نخواهیم شد."
کمبود برق و مشکلات مرتبط به آن، ویژه ولایت بلخ نیست؛ هر ولایت دیگر و حتی کابل، پایتخت کشور برق نوبتی یا بسیار محدود دارند.
بند های تولید برق آبی می تواند این مشکل را رفع نماید، اما بندهای موجود چندین دهه قبل اعمار شده اند. پروژه های جدی و یا ترمیم بندهای سابق به دلیل ادامه شورش طالبان توقف کرده است، و بسیار های به این باورند که کشورهای همسایه افغانستان تمایل ندارند که با اعمار بندهای برق در افغانستان آب رودخانه هایی که سرزمین آنها می ریزد کاهش یابد. (برای معلومات بیشتر درین مورد به گزارش ادعاهای جدید مبنی بر کاشکنی ایران در برابر اعمار بند و ایران بازهم متهم به تلاش برای توقف کار بند افغانستان شد، مراجعه کنید.)
عبدالسهاک گزارشگریست در ولایت بلخ که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.
