پسر بجای پدر در شورای عالی صلح

خان محمد دانشجو گزارشگر اى دبليو پى ار در کابل
گزارش شماره 430
26 اپریل 2012
صاحب نظران افغان انتصاب پسر برهان الدین ربانی را بعنوان رییس شورای عالی صلح مورد سوال قرار داده و می گویند که این کار برای استحکام قدرت رییس جمهور حامد کرزی صورت گرفته است.
بتاریخ 14 اپریل، صلاح الدین ربانی سفیر سابق افغانستان در ترکیه، بجای پدرش ریاست شورایی را به عهده گرفت که مسوولیت گفتگو با طالبان و سایر گروه های شورشی را دارد.
پدر او که زمانی رییس جمهور کشور و همچنان رهبر یکی از جناح های عمده مجاهد بود بتاریخ 20 سپتامبر 2011 در خانه اش توسط فردی که ادعای نمایندگی از طالبان را داشت به قتل رسید. قاتل مواد منفجره را در داخل دستارش پنهان کرده بود. (برای معلومات بیشتر به این گزارش مراجعه کنید: قتل ربانی تلاش های صلح افغانستان را دچار شک کرده است.)
قتل مذکور باعث شد که شورای 68 نفری صلح برای 7 ماه بدون رییس باقی بماند. این شورا در ماه اکتوبر 2010 ایجاد شده بود و متشکل از شخصیت هایی است که سابقه فعالیت در گروه های مسلح از جمله طالبان را دارند.
عطاء الله لودین، عضو شورای عالی صلح به آی دبلیو پی آر گفت که اعضای شورا با اتفاق آرا ریاست صلاح الدین ربانی را تایید کرده اند.
انتخاب شورا بتاریخ 14 اپریل از سوی کرزی و گروهی از سیاست مداران از جمله محمد قسیم فهیم معاون رییس جمهور، عطا محمد نور والی بلخ و عبدالرب رسول سیاف عضو پارلمان تایید شد.
ایمل فیضی، سخنگوی رییس جمهور گفت که کرزی پس از گفتگوهای طولانی با سیاست مداران و رهبران، ربانی جوانی را بعنوان رییس شورا انتصاب کرد.
واقف حکیمی عضو جمعیت اسلامی، حزبی که در گذشته رهبری اش را برهان الدین ربانی به عهده داشت، می گوید که رابطه خانوادگی موقف صلاح الدین را تقویت خواهد کرد و او فرد تحصیل کرده، دارای موقف عالی و مناسب برای رهبری تلاش های صلح می باشد.
فیضی  به آی دبلیو پی آر گفت که سه دلیل برای این انتخاب وجود دارد: "اول حفظ وحدت ملی، دوم احترام به پدر شهیدش بخاطر خدماتی که برای کشور کرده است، و سوم اینکه او فرد تحصیل کرده، جوان و تجربه کار دپلماتیک در حکومت می باشد."
اما دیگران به توانایی او در رهبری شورا با دیده شک می نگرند.
حمید الله فاروقی، سخنگوی حزب حق و عدالت می گوید که براى  این شورا نه پدر و نه پسر کاندید خوبی نبوده اند.
او گفت: "ساختار و رهبری این شورا دچار کمبودهای شدید می باشد و انتصاب برهان الدین ربانی حرکت درست نبود. هرچند پسرش تحصیل کرده و جوان است، ولی نفوذ او در سیاست و در میان مردم خیلی ناچیز است. کسانی هستند که نسبت به او دارای تحصیلات بیشتر و حمایت مردمی بیشتر می باشند."
برهان الدین ربانی شخص پیچیده ای بود که زندگی اش با تاریخ معاصر افغانستان گره خورده بود. در جریان دهه 1980، او رهبری جمعیت اسلامی، گروه قدرتمند اسلامی را بعهده داشت که با حکومت وابسته به شوروی می جنگید.
زمانی که در سال 1992، مجاهدین به کابل داخل شدند، او رییس جمهور گردید. درین دوره در عمل حکومتی وجود نداشت و نیروهای مسلح مختلف برای کنترل پایتخت با هم می جنگیدند که در نتیجه شهر به ویرانه ای مبدل شد.
در سال 1996 طالبان کابل را تسخیر کردند و ربانی به مناطق شمالی کشور که بیشتر تاجک نیشن است گریخت و بعنوان رییس اسمی اتحاد شمال درانجا به کارش ادامه داد. اتحاد شمال ائتلاف تعدادی از گروه های مسلحی بود در سال 2001 برای شکست طالبان با ایالت متحده همکاری کرد.
ربانی که بدون شک از شهرت و وزنه سیاسی زیادی برخوردار بود در پست ریاست شورای صلح بسیار جنجال آفرین بود. برخی منتقدان می گویند که ربانی که مدت طولانی با طالبان جنگیده است فرد ایده آلی درین پست نبوده است.
در سال 2005، گروه دیدبان حقوق بشر که در نیویارک مستقر است، خواست تا در ارتباط به دست داشتن ربانی در جنایات و بدرفتاری هایی که در جنگ های داخلی سالهای 1992 الی 1993 اتفاق افتاد، تحقیق صورت گیرد.
از نظر عده ای از صاحب نظران، تصمیم انتقال این پست از پدر به پسر، اقدام غیر اصولی می باشد.
فضل رحمان اوریا، تحلیل گر سیاسی به این باور است که کرزی پسر ربانی را بخاطری به این پست انتصاب کرد تا حمایت سیاست مداران جمعیت اسلامی را بدست آورد.
اوریا گفت: "رییس جمهور می خواست جمعیت را تحت کنترل خود داشته باشد و نگذارد که او به مخالفان سیاسی اش بپیوندند."
وحید مژده، تحلیگر سیاسی گفت که رییس جمهور کرزی ربانی را به این دلیل انتخاب کرد که انتظار می رود او رهبری جمعیت اسلامی را بعهده بگیرد، "و ازین طریق زمینه نفوذ کرزی را در جمعیت مساعد سازد... و موقف او را تقویت نماید."
محمد فهميم قسيم  و عطا محمد نور، که در تصدیق صلاحدین ربانی بعنوان رییس شورای صلح سهم داشتند، از جمله قوماندان های سابق میلشه ی جمعیت می باشند.
سایر صاحب نظران می گویند که صلاح الدین ربانی نسبت به پدرش بیشتر یک شخص بی طرف است ولی از نفوذ سیاسی لازم برای آوردن صلح برخوردار نمی باشد.
مژده گفت: "بحث صلح چیزی نیست که با انتصاب افراد یا ایجاد شورا حل شود."
صلاح الدین ربانی تنها کاندید پست ریاست عالی شورای صلح نمی باشد.
صبغت الله مجددى  رهبری اسبق مجاهدین که اکنون هشتاد سال عمر دارد، نیز خواستار گرفتن این پست بود. مجددی رهبری کمیسیون صلح و همبستگی افغانستان را که کمیسیون جداگانه بود و در سال 2005 ایجاد گردیده بود، به عهده داشت. وقتی این پست به ربانی داده شد، او در اعتراض به این تصمیم ازتمام پست هاى دولتى اش  استعفا داد.
فیضی گفت: "استعفا نامه او به رییس جمهور رسیده ولی هنوز قبول نشده است."
ساکنان کابل درین زمینه دیدگاه های متفاوت دارند.
گلدین  40 ساله که باشنده اصلی ولایت لوگر بوده و اکنون در پایتخت زندگی می کند، گفت که این تصمیم گویای چگونگی رهبری افغانستان می باشد.
او گفت: "موقف ها و چوکی ها همه میراثی اند و بیرونی ها... اجازه ندارند این پست ها را بدست آورند. حکومت افغانستان متعهد به آوردن صلح و بازسازی نهادها نمی باشد."
با آنکه طالبان نگفته اند که در کشتن ربانی دست داشته اند، ولی یعقوب خان خبرنگاری که 47 سال عمر دارد گفت که برای صلاح الدین ربانی گفتگو با آن گروه کار مشکلی خواهد بود.
او پرسید: "او چگونه می تواند با طالبان از صمیم قلب کار کند و احساسات گرم و دوستانه داشته باشد؟"
کسان دیگری چون میرزا محمد 27 ساله که باشنده کابل می باشد، نسبت گزینش آقای ربانی خوشبینی بیشتری داشتند.
او گفت: "جمعیت یک حزب سیاسی قدرتمند در افغانستان می باشد، و اگر بخواهد با حکومت کار کند، انتصاب صلاح الدین در حکومت چیز خوبی نخواهد بود؟"