پولیس افغان به ارتباط خشونت مزار شریف مورد انتقاد قرار گرفت

گزارشی از یک خبرنگار تربیت شده توسط آی دبلیو پی آر- افغانستان

گزارش شماره 396

14 اپریل 2011

ناظران پولیس افغان را بخاطر ناکامی در کنترل تظاهرات  شهر معمولاً با ثبات ، مزار شریف که منجر به قتل کارکنان ملل متحد و افراد ملکی محلی گردید، مورد انتقاد قرار داده اند.

خشونت ها زمانی رخ داد که اعتراض کنندگان بتاریخ اول اپریل در شهر مزار شریف گرد آمدند تا در برابر آتش زدن قرآن توسط تیری جونز، کشیش امریکایی در ایالات فلوریدا خشم شان را تبارز دهند.

پس ازانکه در مراسم نماز جمعه در مسجد مشهور حضرت علی آتش زدن کتاب مقدس مسلمانان مورد تقبیح قرار گرفت، هزاران تظاهر کننده خشمگین، با سردادن شعارهایی از جمله شعار "مرگ بر امریکا" به سوی دفتر ملل متحد در مزار شریف براه افتادند.

پس ازانکه تظاهر کنندگان بزور داخل ساختمان ملل متحد شدند، هفت کارمند- چهار محافظ امنیتی نیپالی و سه کارمند دفتر- به قتل رسیدند.

پس ازانکه پولیس به روی جمعیت آتش گشود، حداقل 5 تن از تظاهر کنندگان کشته و 20 تن دیگر زخمی شدند.

این خشونت بخصوص ازان جهت تکان دهنده بود که ولایت بلخ از مدت ها نسبتاً با ثبات تلقی می گردد، و از جمله مناطقی به شمار می رود که قرار است در جریان چند ماه عساکر ملل متحد، امنیت آن را به نیروهای افغان بسپارد.

منتقدان می گویند با آنکه مقامات بلخ از تظاهرات آگاه بودند و عطا محمد نور، والی آن ولایت اجازه ی برگزاری آن را داده بود، تلاش های پولیس در کنترل اوضاع بطور آشکار ناکام شد.

شاهدان عینی گفتند، پس ازانکه تظاهر کنندگان از مسیر تعیین شده منحرف شده و به سمت دفتر یوناما روی آوردند، نیروهای پولیس از صحنه گم شدند.

عزیز احمد، فلم برداری که برای یک کانال تلویزیونی خصوصی کار می کند و شاهد تظاهرات بوده است، گفت: "زمانی که تظاهر کنندگان به سمت جنوب شهر- یعنی دفتر یوناما- براه افتادند، تعداد محدود پولیس همراه با وسایل مبارزه با شورش در پیش روی آنان موجود بودند. اما وقتی آنان به دفتر یوناما رسیدند، افسران پولیس غیب شدند."

احمد گفت با رسیدن تظاهر کنندگان به دروازه دفتر یوناما، آنان بزور اسلحه افسران پولیس را گرفتند.

او گفت: "من {در اول} بدست تظاهر کنندگان تفنگ ندیدم؛ آنها از پولیس اسلحه گرفتند."

یکی از تظاهر کنندگان که نخواست نامش فاش شود، گفت، "چنان به نظر می رسید که به پولیس دستور صادر شده بود تا مانع ورود تظاهر کنندگان به صحن دفتر ملل متحد نشوند، زیرا با نزدیک شدن مردم به آنجا سربازان پولیس آغاز به ترک محل کردند."

احمد گفت که پولیس ویژه ی واکنش سریع حدود یک ساعت بعد رسیدند. این نیروهای تازه دم بروی مردم آتش گشودند که منجر به قتل و زخمی شدن برخی ها گردید.

مسوولان امنیتی در مزار شریف این ادعا را که آنان در اجرای وظیفه شان برای کنترل تظاهرات ناکام مانده اند رد کرده و شورشیان را متهم می کنند که تظاهرات را به انحراف کشاندند.

جنرال داود داود، قوماندان زون پامیر پولیس که چندین ولایت شمالی را تحت پوشش دارد، گفت که در مورد حمله 27 تن تحت بازجویی قرار گرفته، و برخی ها به دست داشتن در قضیه اعتراف کرده اند. او به نقش طالبان در خشونت اشاره نمود اما حاضر به دادن توضیحات بیشتر نگردید.

عطا محمد نور، والی بلخ، چند ساعت پس از حمله در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت کسانی که در این مساله دست داشته اند از خارج بلخ و ولایاتی چون هرات و قندهار آمده اند.

منیر فرهاد، سخنگوی والی گفت که مسوولیت ایجاد خشونت بطور کامل بدوش شورشیان است.

او گفت: "کسانی که دستگیر شده اند شامل افراد جوانی اند که تحت احساسات شان {دست به خشونت زده اند}. حزب اسلامی و طالبان از احساسات آنان سوء استفاده کرده بودند."

حکومت مرکزی، در روزهای پس از خشونت تیمی را به رهبری محمد اکبری، عضو پارلمان، به مزار شریف به خاطر تحقیق اعزام کرد. اکبری به خبرنگاران گفت در پشت صحنه کشتار گروه کوچکی از اعضای اسبق طالبان بوده اند که اخیراً به اساس برنامه جاری مصالحه به حکومت پیوسته اند.

طالبان هرگونه دست داشتن دران قضیه را رد کرده اند.

جنرال عبدالروف تاج، سرپرست قوماندانی امنیه بلخ از 20 تنی یاد کرد که به صفوف تظاهر کنندگان نفوذ کرده بودند.

اما، او در عین حال گفت که افراد او به دستور یک مقام محلی مانع انحراف مسیر تظاهرات نشدند.

او گفت: "رییس یکی از ادارات حکومتی ولایت بلخ دستور داده بود که مسیر تظاهرات به سوی دفتر یوناما تغییر کند- فعلاً نمی خواهم نام او را بگیرم."

تاج گفت که افراد او با آگاهی از تغییر مسیر، موفقانه تلاش کردند مانع حرکت تظاهر کنندگان به مسیر جدید شوند.

او در ادامه افزود: "ما 200 نفر پولیس را به محل اعزام کرده بودیم. آنان تمام تلاش شان را به خرج دادند، اما ازانجایی که پولیس اجازه نداشت به محوطه دفتر یوناما داخل  گردد، و محافظان دفتر ملل متحد گریخته بودند، تظاهر کنندگان توانستند تعدادی از کارکنان را به قتل برسانند."

توضیحات ارایه شده از سوی مسوولان سوالاتی را در مورد نقش پولیس و مقامات محلی به میان آورده است.

یک کارشناس امور اجتماعی در شمال افغانستان که نخواست نامش در گزارش ذکر گردد، گفت: "اگر والی می خواست مانع خشونت شود، او می توانست این کار را انجام دهد."

او گفت هزاران سرباز نیروهای امنیتی افغان و هزاران عسکر خارجی مستقر در بلخ توانایی توقف تظاهرات را در مراحل اولیه اش داشتند.

مولوی عبدالرحمن رحمانی، نماینده بلخ در پارلمان گفت که اقدامات امنیتی پولیس به طور آشکار ناکافی بود.

او گفت: "وزارت داخله باید همه ی مسوولان پولیس را که بی توجهىکرده اند، مورد بازجویی قرار دهد."

کبیر رنجبر، تحلیلگر سیاسی و عضو سابق پارلمان گفت که از مسوولان ولایتی باید بازخواست شود.

او گفت: "اگر این گونه حوادث در ولایت دیگری اتفاق می افتاد، ممکن بود تاکنون همه ی مقامات ولایتی تعویض و مورد تعقیب قرار میگرفتند. اما وقتی نوبت ولایت بلخ می رسد کسی موضوع را جدی نمیگیرد، و تنها کاری که انجام داده اند اعزام یک هیات پایین رتبه می باشد. این نشان می دهد که حکومت برخورد دوگانه دارد."

"این حادثه به طور واضح نشان می دهد که مسوولان امنیتی محلی دست به اقدامات خاص برای تامین امنیت در جریان تظاهرات نزدند، و اینکه آنها غفلت کردند."

فرهاد، سخنگوی والی گفت که پولیس حداکثر تلاش اش را برای اداره وضعیت انجام داده است، و اگر معلوم شود که کسی غفلت کرده است، مورد بازپرس قرار خواهد گرفت.

صاحب نظران در عین حال از نقش عساکر بین المللی که در چوکات آیساف کار می کنند، انتقاد می نمایند و می گویند آنها چند ساعت پس از شروع خشونت به محل آمده بودند.

میشل والنتاین، سخنگوی دفتر مطبوعاتی آیساف در شمال افغانستان گفت که عساکر بین المللی در آغاز مظاهره مداخله نکرد، چرا که نیروهای افغان مسوولیت را به عهده گرفته بودند.

پس از ورود تظاهر کنندگان به دفتر یوناما، نیروهای آیساف کوشیدند که مداخله کنند، اما به دلیل حضور تعداد زیاد مردم درانجا، قادر به دسترسی به آن دفتر نشدند.

والنتاین گفت که نیروهای آیساف پس ازان که مردم از محل دور شدند، توانستند به دفتر یوناما وارد شده و به زخمی ها رسیدگی کنند.

جمشید، یکی از اشتراک کنندگان تظاهرات به تفاوت آشکاری اشاره کرد که در اداره ی این تظاهرات نسبت به تظاهرات دیگری علیه ایران در مزار شریف، وجود داشت.

او گفت: "چندی قبل، وقتی در پیشروی قونسلگری ایران تظاهرات شد، بیش از 30 موتر پولیس در مجاورت {فونسلگری} حضور داشت و صدها افسر پولیس دیوار {انسانی} را پیش روی قونسلگری بوجود آورده بودند. آنها نگذاشتند که مردم از 500 متری قونسلگری پیشتر بروند."

"آیا آنها نمی توانستند این تظاهرات را نیز متوقف کنند؟"