سرقت انرژی موضوع داغی در ننگرها

گزارشی از هجرت الله اختیار

عبدالله بشردوست خیاط غرق ، عرق پیش دکان اش در شهر جلال آباد نشسته و تلاش داشت با پکه ی دستی، خود را سرد کند، اما دران گرمای سوزنده این کار هیچ اثری نداشت.

در ولایت ننگرهار که گرمی هوا تا 50 درجه سانتی گراد بالا می رود، بدون پکه های برقی، نمی توان آرام بود.

برق دولتی که هر کیلووات اش 1.5 افغانی قیمت دارد، به قدر کافی میسر نیست و بشردوست می گوید مجبور است برای برق جنراتوری پول بپردازد.

او گفت: "من یک دالر برای هر کیلووات پول می دهم. نمی دانم چه کار کنم- توانایی پرداخت این مبلغ را ندارم." او افزود که هوا چنان گرم است که اگر برق نباشد اطفالش شب نمی توانند بخوابند و او مجبور است بالاى سر آنان ایستاده و پکه کند تا خواب بروند.

باشندگان ولایت ننگرهار می گویند فساد و بی کفایتی باعث شده است تنها کسانی که قادر به پرداخت رشوه می باشند، بتوانند از برق دولتی استفاده کنند.

هرچند جلال آباد دو منبع تولید برق دارد- بندهای برق درونته در نزدیکی شهر جلال آباد و نغلو در ولایت کابل- ولی در واقع برق بسیار کمتر از نیاز مردم است. محمد ناصر قریشی معاون ریاست برشنا می گوید که 30 درصد مردم ولایت به برق دولتی دسترسی دارند.

 مردم محل می گویند دلیل کمبود برق این است که بخشی از برق دولتی از طریق شبکه های توزیع خصوصی به فروش می رسد. این شبکه ها اصولاً باید تنها از جنراتورهای خصوصی برق توزیع کنند، ولی مالکان آنها علاوه بر جنراتور از برق دولتی نیز برای توزیع استفاده می کنند.

گل محمد نازک باشنده ننگرهار گفت که او می داند کسانی درین کار غیر قانونی دست دارند. او یک مورد را بیاد می آورد که عده ای ازین افراد در بدل دسترسی به برق دولتی به یک مامور محلی پول داده بود.

او گفت: "شخصی از ریاست برق آمد و مالک جنراتور برایش 200 دالر پرداخت. من پرسیدم که چرا برای آن شخص پول دادی. او خندید که مقداری از پول را برای خودش نگه خواهد داشت و باقیمانده آن را به دیگران خواهد داد. او گفت که برق درونته را به کیبل جنراتورش وصل کرده و بنام برق جنراتوری به فروش می رساند."

قریشی تایید کرد که این موضوع یک مشکل است، و کسانی که پول و روابط دارند می توانند برق بیشتر از دیگران دریافت کنند.

او افزود: "زمانی که من رییس تفتیش بودم، 12 نفر را در نه ماه بخاطر فروش غیرقانونی برق دولتی بنام برق جنراتوری بالای مردم، توقیف کرده بودم."

قریشی یاد آور شد که مبارزه با این مشکل بی نتیجه است و افزود: "اگر من یک سرمایه گذار یا فرد قدرتمند باشم، همان کار را خواهم کرد که دیگران می کنند."

ذبیح الله زمری، عضو شورای ولایتی ننگرهار گفت که ده ها شکایت در ارتباط به کمبود برق هر روز بدست اش می رسد.

او گفت: "یک گروه مافیایی کلانی در ننگرهار، برق دولتی را بنام برق جنراتوری به مردم می فروشد، و مسوولان ازین واقعیت چشم پوشی می کنند. هیچ کس قادر به توقف آنها نمی باشد. همه تا گلو در فساد غرق اند. آنها به صدای مردم گوش نمی کنند."

کاروبار اقتصادی از کمبود برق شدیداً متاثر شده است. ماشین های چاپ خانه مراد هاشمی در مارکیت غلجی بیکار افتاده و زیر گرد و خاک پنهان شده است.

سید فاضل هاشمی رییس این مطبعه گفت: "در ده سال گذشته بارها برای ما وعده برق داده شده است ولی همه وعده ها دروغ بوده اند. نمی دانم چرا مسوولان از دروع و فساد نمی شرمند. ما حالا از نغلو و درونته برق داریم- معلوم است که همه ای برق را نمی توانید در خانه خود مصرف کنید. چرا به افراد کم درامد توزیع نمی کنید؟"

حتی اگر دزدی برق هم نمی بود، ستیشن های برق در توزیع برق به تمام شهر جلال آباد مشکل می داشت.

بند برق درونته سه توربین هرکدام با ظرفیت 3.8 میگاوات برق دارد، اما به گفته قریشی، دستگاه های تولید برق این بند به شدت نیازمند ترمیم می باشند و فعلاً فقط هشت میگاوات برق تولید دارد. پس از اجرای پروژه ای که در ماه دسامبر سال گذشته تکمیل گردید، استیشن برق آبی نغلو نیز به ننگرهار برق می دهد.

با اینهمه، محمد داود وفا، استاد پوهنتون ننگرهار گفت که اثر این برق اضافی را مردم حس نکرده اند.

او گفت: "حدود 16 میگاوات برق از نغلو به جلال آباد داده شده است، اما ما نمی دانیم که این برق کجا می رود. آیا به آسمان پرواز می کند؟ به زیر زمین می رود؟ کجا می شود؟ ما می خواهیم برق نغلو یا قطع شود یا در میان مردم توزیع گردد."

قریشی یاد آور شد که این مشکلات را می شد با اعمار بند روی دریای کنر حل کرد، اما علیرغم آنکه حکومت و جامعه جهانی در کابل از بسیار قبل درمورد این پروژه بحث هایی را مطرح کرده اند، "متاسفانه هیچ کس توجهی کافی به انجام آن نکرده است."

عبدالخلیل از مسوولان ریاست برق ننگرهار گفت که چهار سال قبل انجینران چینی توظیف شده بودند که ظرفیت تولید برق آبی منطقه را ارزیابی کنند، و آنها پس از بررسی ها اعلان کردند که سه بند برق دیگر می توان روی دریای کابل ساخت. آنها پروژه اعمار این بندها را برای چهار سال و مبلغ 450 میلیون دالر پیشنهاد کرده بودند ولی حکومت مرکزی این طرح را تایید نکرد.

خلیل گفت: "رییس جمهور کرزی با دیدن هزینه های پروژه گفته بود که اوه، این پول بسیار زیاد است. نمی دانم چرا رییس جمهور کرزی وقتی می شنود 900 میلیون دالر از کابل بانک دزدی شده، تعجب نمی کند ولی اعمار بندهای برق برای کل مناطق جنوب شرقی را که 450 میلیون دالر هزینه بر می دارد، توقف می دهد."

خلیل که مدیریت دپارتمنت تدارک برق پمپ های آبیاری ولایت را به عهده دارد، گفت که سه بند از چهار بند یادشده می توانست برای 180 کیلومتر مربع زمین زراعتی آب فراهم کند. (به گزارش فارم های زیتون افغانستان تشنه آب، مراجعه کنید." 

هجرت الله اختیار گزارشگریست در ننگرهار که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.