طالبان در تلاش خاموش‌کردن دوباره‌ی موسیقی افغانستان
هنرمندان و گروه‌های موسیقی مورد هدف شورشیان قرار می‌گیرند.
طالبان در تلاش خاموش‌کردن دوباره‌ی موسیقی افغانستان
هنرمندان و گروه‌های موسیقی مورد هدف شورشیان قرار می‌گیرند.
رمضان طبل‌نواز که 60 سال دارد، سال گذشته زمانیکه با گروه شان شب‌هنگام از یک محفل عروسی بر می گشت توسط جنگجویان طالب توقف داده شده است. وی به آی دبلیو پی آر گفت، «طالبان بر ما حمله کردند و پس از لت و کوب تهدید کردند که اگر به آوازخوانی ادامه دهیم سرهای ما را می‌برند. آنان طبل و دهل (وسیله سنتی ضرب‌نوازی) که تنها وسایل معیشت ام بودند را شکستند. در گذشته این وسایل را برای سرگرمی و خوشحال ساختن مردم می نواختم، اما پس از این واقعه در یک محفل هم اجرا نکردم.»
رمضان که در اصل از ولسوالی دولت شاه در فاصله 50 مایلی مهترلام مرکز این ولایت، می باشد می گوید که پس از آن شام تمام زندگی اش تغییر کرد. او می گوید، «حالا موسیقی را ترک کرده ام و در شهر مهترلام پینه‌دوزی می کنم تا لقمه نانی برای فرزندانم پیدا کنم. هنوز هم موسیقی را دوست دارم، ولی با این همه مشکلات امنیتی نمی توانم مقابله کنم.»
هنرمندان در لغمان- ولایت شرقی افغانستان، هشدار می‌دهند که طالبان موسیقی را منع کرده و وشورشیان مکرراً هنرمندان را تهدید به مرگ می کنند و هشدار می دهند که اعمال مخالف تفسیر سخت‌گیرانه‌ای که خودشان از اسلام دارند، انجام ندهند.
افغانستان دارای یک میراث غنی موسیقی است که از نفوذ و ترکیب انواع گوناگون موسیقی قومی، مذهبی و زبانی تشکیل یافته است. سبک های موسیقی تفاوت زیادی از هم دارند و می توانند از ترکیبات هندی کلاسیک، تا سبک‌های آمیخته با صداهای آهنگی طبل و تنبورهای گردن بلند، متغیر باشند.
در زمان حکومت طالبان از سال 1996 تا 2001، موسیقی در سراسر افغانستان ممنوع بود و فقط انواع ترانه های مذهبی بدون ساز مجاز بود. به همین دلیل، بسیاری از آوازخوانان کشور را ترک کردند و به پاکستان و ایران فرار کردند.
حالا که طالبان دوباره بر قسمت های زیادی از افغانستان تسلط پیدا کرده اند، به نظر می رسد که این تحریم ها بر موسیقی تکرار شوند.
شیرجان غروال که در اصل از منطقه آرا در ولسوالی الیشنگ لغمان می باشد، به آی دبلیو پی آر گفت که،کار و بار موسیقی را رها کرده و به شهر جلال آباد ننگرهار کوچ کرده است. وی که 60 سال دارد می گوید که افزایش نفوذ طالبان در این ولایت، کاروبار موسیقی را به میزان قابل ملاحظه‌یی به رکود مواجه ساخته است. به گفته وی، تمام هنرمندانی که وی می شناخته از ترس شورشیان فرار کرده اند.
غروال می گوید، «به دلیل موجودیت گروه های مختلف مسلح در بسیاری از مناطق لغمان از جمله ولسوالی الیشنگ، نمی توانم از این پس به کار آوازخوانی ام ادامه دهم. این‌ها دشمن موسیقی و آوازخوانان اند.»
رضوان منور رییس انجمن آوازخوانان جلال آباد، می گوید که حکومت باید برای محافظت از هنرمندان تلاش بیشتر کند. او می گوید، «بسیاری از آوازخوانان و نوازنده‌گان از ترس خشونت، در بیرون از شهر کار کرده نمی توانند. و در داخل شهر آنقدر محفل و جشن خوشی نیست که برای همه کافی باشد. وزارت اطلاعات و فرهنگ فقط برای چند آوازخوان معروف و مطرح معاش ماهوار می دهد، سایر آوازخوانان مزدی دریافت نمی کنند. حالا بسیاری از هنرمندان ما ناگزیر اند به کارگران روز مزد مبدل شوند.»
فیض‌الله پتان رییس اطلاعات و فرهنگ لغمان، نیز از حکومت مرکزی می خواهد که در این عرصه اقدام کند. او می گوید، «ما به این پیمانه بودجه نداریم که بتوانیم برای همه‌ی آوازخوانان لغمان معاش بدهیم، ولی اگر حکومت می خواهد که از میراث موسیقی افغانستان محافظت کند پس باید بودجه مشخصی را برای کمک به آنان تخصیص دهد.»
اعظم گل که قبلاً در لغمان آوازخوانی می‌کرد، به آی دبلیو پی آر گفت که وی مجبور به ترک موسیقی شده و به جای آن کار فروش لوازم آشپزخانه را شروع کرده است.
او می گوید، «هراس گسترده‌ی انتقام‌جویی طالبان میان مردم باعث شده که تعداد کمی از آنها خطر آوازخواندن را به دوش بگیرند.» او می افزاید، «ما با اجرای موسیقی در محافل خوشی مردم را خوشحال می‌ساختیم و آنان به خاطر این کار ما را احترام می کردند. ولی حالا مردم در ولسوالی ها از ترس تهدیدهای طالبان موسیقی اجرا نمی کنند. از این رو، برای تغذیه فرزندانم مجبور شدم این دکان را تاسیس کنم و با این کار هم فقط همان قدر پیدا می کنم که بخورم.»
این ممنوعیت، موسیقی ثبت شده را نیز در بر می گیرد. اجمل 40 ساله که در مسیر لغمان و ننگرهار رانندگی می کند، می گوید که وقتی به طرف «سرخکان»، منطقه‌یی در لغمان، می رود رادیوی موترش را خاموش می کند. او می‌گوید « یک شب وقتی به طرف لغمان می رفتم، گروهی از افراد مسلح در جاده ظاهر شدند. وقتی توقفم دادند، فکر کردم که راهزن استند، ولی در عوض آنان رادیوی موترم را با قنداق تفنگ شکستند و به لت و کوبم شروع کردند. آنها برایم هشدار دادند که دیگر رادیو یا تیپ موترم را روشن نکنم.»
گل‌داد خان، مالک هوتل دل‌آرام در مهترلام، داستان مشابهی را بازگو کرد. او گفت، «در گذشته آواز موسیقی را خیلی بلند می ماندیم، چون مهمانان لذت می بردند. اما حالا وضعیت فرق می کند و دیگر آهنگ نمی‌گذاریم.»
آی دبلیو پی آر نیز دریافته که تعداد فروشگاه هایی که سی دی و کسیت می فروختند ظاهراً کاهش یافته است.
اسدخان، دکاندار در مهترلام، می گوید که مغازه‌ی یکی از دوستانش که سی دی های موسیقی را می فروخت مورد حمله قرار گرفته است. او می گوید، «خیلی هراس دارم، می ترسم که در آینده دکان من را نیز هدف قرار دهند. حالا از فروش سی دی و کسیت پول زیادی به دست نمی آوریم، چون مردم علاقه‌ی چندانی به خرید آنها ندارند. طالبان مردم را از شنیدن موسیقی منع کرده اند.»
سایر باشندگان محل می گویند که حالا آنان برای پیشگیری از عواقب بد شنیدن موسیقی، برنامه ها و محافل خوشی شان را در خفا برگزار می کنند.
شیر علی یکی از باشندگان لغمان، می گوید که وی در یک محفل عروسی، دوستانش را در بیرون محلِ برگزاری مراسم به عنوان محافظ موظف کرده بود تا در صورت آمدن جنگجویان طالب وی را اطلاع دهند. او می گوید، «در شب عروسی پسر کاکایم چارنفر را برای گزمه در اطراف محل موظف کرده بودم تا طالبان وارد خانه ما نشوند. موسیقی را به طور مخفی در تهکاب خانه‌ی مان می شنیدیم .»
شفیع الله سخنگوی پولیس لغمان، می گوید که مقام ها حد اکثر تلاش شان را می کنند تا امنیت تمام باشندگان به شمول هنرمندان را تامین کنند. وی از مردم می خواهد که از دشمن نترسند، چون با این کار طالبان بیشتر انگیزه می گیرند. اگر آواخوانی تهدید می شود باید ما را در جریان بگذارد و ما نیز برای کمک به آنان از هیچ تلاشی دریغ نخواهیم کرد.»
همه‌ی عالمان دین با قراردادن موسیقی در فهرست اعمال حرام توسط طالبان، موافق نیستند.
مولوی حنیفی، امام در یکی از مساجد مهترلام، می‌گوید که موسیقی باید تشویق شود، ولی در صورتیکه پیام‌های مثبتی را میان مردم پخش کند. او می‌گوید، «اگر آوازخوانان از طریق موسیقی پیام‌های خوبی را منتقل کنند، عالمان دین حمایت شان خواهند کرد. اما موسیقی‌ای که فساد اخلاقی و فحشاء را ترویج می‌کند باید منع شود. همین‌گونه،از مخالفان موسیقی باید پرسیده شود که چرا با همین قوت و قاطعیت در برابر کشتار مردم و حملات انتحاری واکنش نشان نمی‌دهند.»
