تلاش طالبان برای جلب حمایت مردم

گزارشی از خان محمد دانشجو- افغانستان

گزارش شماره 395

8 اپریل 2011

کارشناسان در افغانستان می گویند موضع نرمتر طالبان در مسایلی چون تعلیم و تربیه و پروژه های بازسازی اقدام تاکتیکی برای جلب حمایت وسیعتر مردمی می باشد.

رسانه ها به نقل از یکی از رهبران طالبان گزارش داده اند که این گروه مخالف تعلیم و تربیه نمی باشد و در مناطق تحت کنترل خود از مکاتب حفاظت خواهد کرد.

این اعلان از سوی وزارت معارف و رییس جمهور کرزی استقبال گردید. آقای کرزی خطاب به فارغ تحصیلان پوهنتون گفت: "اگر ثابت شود که ملا عمر {رهبر طالبان} واقعاً دستور داده است که مانع دسترسی اطفال به آموزش نشوند، من از او تشکر خواهم کرد."

ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در مصاحبه تلفونی به آی دبلیو پی آر گفت که جنبش طالبان مخالف تعلیم و تربیه نیست و علاقه مند حمایت مردمی می باشد.

او گفت: "طالبان فرزندان مردم اند؛ آنان از میان مردم برخاسته اند. طالبان همیشه تلاش داشته اند تا به مردم نزدیک باشند و از سوی آنان حمایت شوند."

کسانی که در مناطق تحت کنترل طالبان به سر می برند از تغییر تاکتیک آن گروه در مورد تعلیم و تربیه اظهار خوشی می کنند. برخی صاحب نظران می گویند این امر نشانه ای از آمادگی شورشیان برای گرفتن نقش بیشتر سیاسی در داخل افغانستان می باشد.

زمانی که طالبان بین سالهای 1996 تا 2001 بر افغانستان حاکمیت داشتند، مکاتب و پوهنتون ها تنها بروی شاگردان پسر باز بود، و زنان و دختران کاملاً از تعلیم محروم بودند. دران زمان، طالبان می گفتند که مخالف آموزش دختران نیستند بلکه نمی خواهند دختران و پسران در صنف های مشترک درس بخوانند.

پس از سقوط طالبان در سال 2001، گروه های شورشی بالای مکاتب حمله می کرده آنها را به آتش می کشیدند و مردم را مجبور می کردند که دروازه های مکاتب را ببندند. اما در ماه های اخیر در مناطق تحت کنترل طالبان به مکاتب اجازه بازگشایی داده شده است.

رحیم الله، پدری در ولسوالی اندر ولایت غزنی گفت، پس ازانکه طالبان مکتب را در محل آنها مسدود کردند او مجبور شد بخاطر ادامه تعلیم اطفالش منطقه را ترک کند. اما اخیراً او توانسته است دوباره به منطقه برگردد، زیرا طالبان اجازه داده اند که مکاتب بازگشایی شوند.

او گفت: "بزرگان محل از طالبان خواستند تا مکاتب را باز کنند. آنها در اواخر سال گذشته توافق کردند که مکاتب دوباره باز شوند. اطفال ما بسیار خوشحال اند- گویا به آنها بهترین تحفه عمر شان داده شده است."

در سالهای اخیر، معلمان و حتی شاگردان مکاتب توسط افراد مسلح به قتل رسیده اند، هرچند به ندرت کدام گروهی مسوولیت این کشتارها را به عهده گرفته است.

علی خان، معلمی در لیسه عالی تنگی در ولسوالی سید آباد ولایت وردک گفت که او از ترس آنکه مبادا مورد حمله قرار گیرد، خانه اش را رها کرده است. حال او به کارش برگشته است.

او گفت: "ما نمی دانیم چرا طالبان اینقد انعطاف پذیر شده اند. من خانه ام را به دلیل آنکه معلم بودم و می ترسیدم، رها کردم. حال طالبان ما را تشویق می کنند که به مکاتب برگشته و تدریس کنیم."

برخورد انعطاف پذیر طالبان تنها به تعلیم و تربیه محدود نمی شود. گروه های شورشی معمولاً در بسیاری مناطق کشور مانع پروژه های انکشافی می شدند، اما اکنون آنها ظاهراً اجازه می دهند که پروژه ها به پیش برده شوند.

محمد شریف حکیم زاده، والی کاپیسا گفت که طالبان دیگر در پروژه ها مداخله نمی کنند.

رومل که در قریه ی میراخیل از مربوطات ولسوالی تگاب ولایت کاپیسا زندگی می کند، گفت که طالبان معمولاً به نمایندگان انجوها اجازه نمی دادند که در مناطق تحت کنترل شان فعالیت کنند، و کارگران و محافظان امنیتی را که در چنان پروژه ها کار می کردند، به قتل می رساندند.

او گفت در جریان یک سال اخیر برخورد طالبان تغییر کرده است.

او گفت: "من یکی از کسانی هستم که در یک انجو کار می کنم و مصروف اعمار پل ها و حفر چاه ها می باشم. طالبان در هرجای این منطقه در رفت و آمد می باشند، اما آنها مزاحم ما نیستند."

وادار کردن مردان به بلند گذاشتن ریش و ممانعت در برابر شنیدن موسیقی از جمله محدودیت های دیگر طالبان بود اما اکنون برخورد آن گروه درین موارد نیز در حال تغییر است.

روح الله باشنده ولسوالی سید آباد ولایت وردک گفت که طالبان دیگر مردانی را که ریش خود را می تراشند تهدید نمی کنند.

او گفت: "ببینید- من ریشم را بسیار کوتاه قیچی کرده ام. برخی ها کاملاً ریش خود را پاک می تراشند، با وجود آن طالبان به کسی غرض ندارند. در گذشته آنها مخالف شنیدن موسیقی بودند، اما اکنون وقتی مردم موسیقی میشنوند آنها عکس العمل نشان نمی دهند."

روح الله گفت در انکشاف مثبت دیگری طالبان خلاف گذشته از مردم محل پول نمی گیرند.

مقامات حکومتی و تحلیلگران سیاسی می گویند این تغییر رویکرد، نمایانگر تاکتیک تازه ایست.

عبدالحلیم فدایی، والی وردک معتقد است که شورشیان در اثر تشدید حملات نیروهای ناتو و ایجاد شورای عالی صلح به منظور جستجوی راه حلی برای مصالحه، زیر فشار قرار گرفته اند تا موضع گیری های شان را نرم تر کنند.

آقای فدایی افزود: "اگر حکومت و نیروهای ائتلاف پالیسی های کنونی شان را ادامه دهند، تعداد زیاد افراد طالبان بدون شک از قوماندان ها و رهبران شان جدا خواهند شد."

عبدالغفور لیوال، رییس مرکز مطالعات منطقوی افغانستان معتقد است که طالبان با اتخاذ موضع گیری های عملگرایانه (پراگماتیک) تلاش دارند خود را گزینه ی معتبری جلوه دهند.

او گفت: "طالبان تلاش دارند زمینه را برای آینده سیاسی بهتر آماده کنند، تا بتوانند حاکمیت خود را تثبیت نموده و در میان مردم محبوبیت کسب کنند. این دلیل آغاز انعطاف پذیری آنهاست."

نصر الله استانکزی، استاد پوهنتون و تحلیلگر سیاسی نیز با این نظر موافق است.

او گفت: "انعطاف پذیری طالبان یک اقدام عمدی است. آنها می خواهند پشتوانه مردم را کسب کنند تا موقف سیاسی آینده خود را درصورت دستیابی به قدرت از طریق نظامی یا گفتگو، تقویت نمایند."

خان محمد دانشجو گزارشگریست در کابل که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.