زنان افغان در اندوه فرصت از دست رفته تعلیم

سواله با چشمان اشکبار به شهادتنامه لیسه اش خیره نگاه می کند.

او که با نمرات عالی از لیسه زرغونه انای ولایت قندهار فارغ شده است، آرزو داشت تحصیلاتش را در بخش طب ادامه دهد.

اما امید او زمانی برباد رفت که پدر و برادر کلانترش گفتند اجازه نمی دهند تحصیلاتش را ادامه دهد.

سواله گفت که به عنوان داکتر می توانست به جامعه خدمت کند و در آبادی کشورش سهم بگیرد. سنت های محافظه کارانه باعث شده است که او از ادامه تحصیل باز ماند.

او گفت: "اگر می دانستم آنان مرا به ادامه تحصیلات عالی اجازه نمی دهند، شاید تا صنف دوازدهم آنقدر زحمت نمی کشیدیم. من می خواستم بعد از ختم تحصیلات به زنان قندهار در عرصه طب خدمت کنم. پدر و برادر کلانم امید مرا نابود کرند. حال این شهادتنامه کدام درد مرا دوا خواهد کرد؟"

اسدالله برادر کلان سواله گفت نمی تواند تحقیر شوخی های دوستانش را بخاطر رفتن خواهرش به پوهنتون تحمل کند.

او گفت: "وجدان من اجازه نمی دهد خواهر جوانم هر روز خانه را ترک گفته با مردان جوانی که نمی شناسد در یک صنف درس بخواند. من از تمسخر دوستانم نیز می شرمم. حتی اگر آنها یک کلمه درمورد خواهرم بگویند غیرتم برداشت نخواهد کرد."

دسترسی به تعلیم در ولایت جنوبی قندهار از زمان سقوط طالبان در سال 2001 بسیار بهبود یافته است. اما حتی خانواده هایی که دختران شان را به مکتب فرستاده اند گاهی علاقه ندارند آنان را اجازه دهند که بعد از 15 سالگی درس بخوانند، چه رسد به تحصیلات عالی.

حضرت میر توتاخیل رئیس پوهنتون قندهار گفت که هرچند سال گذشته 2060 نفر فارغان لیسه امتحان کانکور برای ورود به پوهنتون داده اند، اما تنها 230 تن آنان خانم می باشند.

آینده دخترانی که می خواهند صنف دوازده را تمام کنند، بدتر می باشد. طبق معلومات ریاست تعلیم و تربیه قندهار، فعلاً 75000 دختر در مکاتب آن ولایت درس می خوانند. اما احصائیه ها حاکی از آن است که تعداد بسیار کم آنان می توانند لیسه را به پایان ببرند.

نظر محمد صمیمی سخنگوی معارف به آی دبلیو پی آر گفت که تنها 528 دختر در سال تعلیمی گذشته از مکتب فارغ شده اند، که نشان می دهد بسیاری خانواده ها به دختران شان اجازه نداده اند بعد از صنف شش درس بخوانند.

شگوفه سحر، مدیر بخش زنان کمیسیون مستقل حقوق بشر در قندهار تایید می کند که "بسیاری خانواده ها در قندهار با این مشکل مواجه اند؛ و فکر می کنم در ولسوالی ها وضعیت در بدترین حالت است."

او گفت که تنها 14 حادثه ای ممانعت اجباری دختران از مکتب در جریان سال گذشته به آنان گزارش شده است، اما رقم واقعی بسیار بالاتر می باشد. بسیاری قضایای ممانعت دختران از مکتب پنهان مانده اند.

سحر گفت فرصت ادمه تحصیل یک حق بشری است، و مردم باید دختران مستعد جوان را حمایت کنند تا آنان فرصت بیابند که بعد از تحصیل به جامعه شان خدمت کنند.

زلمی توریالی رئیس انستیتوت تربیه معلم قندهار نیز گفت که بسیاری خانواده ها در قندهار به دختران شان اجازه نمی دهند تحصیل خود را ادامه دهند. توریالی گفت که غیر از سنت های محلی نگرانی درمورد امنیت نیز باعث می شود که خانواده ها مانع ادامه تحصیل خانواده های شان شوند. عامل دیگر این است که بسیاری دختران بعد از عروسی مجبور می شوند تحصیل خود را متوقف کنند.

او گفت که 1346 شاگرد در انستیتوت تحت ریاست او درس می خوانند و از آن میان فقط 321 نفر شان دختر اند.

او گفت: "اگر به تعداد شاگردان نگاه کنید، متوجه می شوید که تعداد پایین شاگردان زن به انستیتوت تربیه معلم می آیند. اگرچه ما امکانات ویژه ای را برای آنان اختصاص داده ایم، با آنهم خانواده ها آماده نیستند دختران شان را به نهادهای تعلیمی بفرستند."

مولوی عبدالباری مدنی، عالم امور دینی گفت که هیچ دلیل مذهبی برای جلوگیری دختران از ادامه تعلیمات شان وجود ندارد.

او گفت: "دین اسلام به پیرانش دستور می دهد که بیاموزید و درصورتی که حجاب رعایت گردد، هرگز مانع تعلیم آنان نمی شود."

عبدالعزیز، فعال جامعه مدنی گفت که یک مساله این است که خلاف لیسه ها، در پوهنتون ها دختران و پسران مشترک درس می خوانند.

او گفت: "یکی از دلایلی که بسیار خانواده های قندهاری نمی خواهند دختران شان را به پوهنتون ها و مراکز تربیه معلم بفرستند این است که در آنجا دختران و پسران یکجا درس می خوانند. اگر صنف های دختران و پسران جدا گردد، ممکن به حل مشکل کمک کند."

توریالی تایید کرد که این کار می تواند خانم های جوان بیشتری را به ادامه تحصیل ترغیب کند. او گفت که نهاد آنان کارکنان زن شان را تشویق می کند که ساعت های بیشتری تدریس کنند.

او گفت: "ما در عین حال تلاش کرده ایم استادان زن را بیشتر صنف بدهیم تا محیط آموزشی زنانه تری را مهیا نماییم."

رقیه اچکزی رئیس امور زنان قندهار گفت که او با نقاط مختلف ولایت با مردم دیدار داشته تا آنان را متقاعد سازد که دختران شان را اجازه دهند که بیشتر درس بخوانند.

او گفت: " ما با دختران و خانواده های آنان در مورد این مساله صحبت کرده ایم تا بدانند که دختران باید به تحصیلات عالیتر دسترسی داشته باشند و به در نتیجه جامعه شان آینده روشن تر داشته باشند. دختران نیز باید تحصیلات اکادمیک کنند."