د بريتانى په پيسو به مهاجر و نه تيروځي

داسى ګمان نه کيږى چه د بريتانيا د حکومت لخوا مالى سخاوت به په نوموړى هيواد کى يو زيات شمير اوسيدونکى افغان مهاجر خپل هيواد ته د بيرته تګ له پاره وهڅوى .

د يوه نوى پروګرام په اساس چه پخپله خوښه د تګ د مرستى په نامه ياديږى، په بريتانيه کى مهاجر چى په پناه غوښتونکو باندى شهرت لرى، که د زور څخه پرته پخپله خوښه خپل هيواد ته ستانه شى، د مالى مرستى مستحق کيږى.

نوموړى پروګرام چه ډير ژر پيل کيدونکى دى، د هغى پريکړى په اساس رامنځ ته کړاى شويدى چه افغانستان د لومړى ځل دپاره پس له اوو کلنو څخه د طالبانو د رژيم د ړنګيدو څخه وروسته د تګ دپاره يو خوندى ځاى دى .

خو هغه افغانان چه په بريتانيه کى ژوند کوى، فکر نه کوي چه همدا مالى پروګرام چى هرى کورنى ته د څو زرو ډالر ورکول پکښى شامل دى، د ډيرى علاقى د عکس العمل سبب شى .

داسى نه ښکارى چه د هيواد ناڅرګند امنيتى حالت، لږ معاشونه او نامعلومه راتلونکى به افغان مهاجر خپل هيواد ته د بيرته ستنيدو له پاره وهڅوى .

د ابراهيم خيل ورور اسماعيل بريتانى ته د تګ د مخه په افغانستان کى ډاکټر وه . نوموړى اوس د بريتانى په شمال کى د نيوکاسل په ښار کى ژوند کوى او که څه هم د هغه د مهاجرت د غوښتنى درخواست تر اوسه منل شوى نه دى، خو نوموړى د خپلو دوو وظيفو څخه د مياشتى (٨٠٠) ډالر تر لاسه کوى . د هغه يوه وظيفه په يو رستورانت کى کار کول دى او بله وظيفه ئى د ټکسى چلول دى .

ابراهيم خيل وويل: په افغانستان کى تر اوسه امنيتى حالت ښه نه دى او که مهاجر د اروپائى هيوادنو څخه بيرته خپل هيواد ته راستانه شى، نو ښائى په ولايتونو کى د وسله والو کسانو لخوا وځورول شى او د همدى امله به دده ورور بيرته خپل هيواد ته راستون نه شى .

داسى ګمان کيږى: چه د بريتانى د حکومت همدا پروګرام به (١٠٠٠) درخواستى ځان ته را جلب کړى او د بريتانى د کورنيو چارو وزارت د نوموړي پروګرام دپاره د اتو لکو پونډو چه د (١،٢) ميلون ډالرو سره برابر دى، بوديجه تر لاسه کړيده . د همدى پروګرام د شپږو مياشتو په امتحاني دوره کى به يوه مجرد کس ته (٩٠٠) ډالره او يوى کورنى ته (٣٨٠٠) ډالره ورکول کيږى .

د همدى پيسو برسيره د الوتکى ټکيټ هم ورکول کيږى او همدا پيسى به افغانستان ته د مهاجر د رسيدو وروسته ورکول کيږى . د همدى پروګرام هدف دا دى چه هغه افغان مهاجر بيرته خپل هيواد ته په تګ باندى وهڅول شى چه د پناه غوښتنى د درخواست په هکله ئى پريکړ شوى نه وى، يا د پناه غوښتنى د رديدو په هکله ئى عرض کړى وى او يا ور ته مؤقته پناه ورکړه شوى وى .

احمدى چى يو افغان مهاجر دى او د برتانيا په دوهم لوى ښار برمينګهم کى ژوند کوى، اوس د کابل څخه په ليدنه بوخت دى . نوموړى يو د هغو بختورو افغان مهاجرو له جملى څخه دى چه د برتانيا لس کلنه ويزه لرى . هغه د جګړى او سولى د راپورونو ټولنى ته وويل: ما بريتانى ته د تګ دپاره خپل کور په يو لک ډالره خرڅ کړ او تر هغه وخت پورى به بيرته خپل هيواد ته ستون نه شم چه د ځان او د خپلى کورنى د تظمين دپاره مى په کافى اندازه سره پيسى برابرى کړى نه وى .

محمد آرش چى د افغانستان د بهرنيو چارو په وزارت کى کار کوى، ورور ئى فياض د خپلى ميرمنى او دوو ماشومانو سره يو ځاى د لندن د کينګزبرى په سيمه کى د مهاجر په توګه ژوند کوى .

فياض د (١٤) کلنو راهيسى د خپل هيواد څخه بهر، په پاکستان، روسيه او اوس بلاخره په بريتانيه کى ژوند کوى. که څه هم نوموړي خپل ورور ته ويلى دي چى په جلاوطنۍ کى د ژوند کولو څخه ستړى شويدى، خو بيا هم خپل هيواد ته د بيرته تګ اراده نه لرى. محمد آرش وويل: دده ورور نه غواړى چى افغانستان او د هغه وروسته پاته ښوونځيو ته راستون شى، ولى چىد هغه ماشومان په برتانيا کى ډيره ښه ښوونه او روزنه تر لاسه کوى.

يو زيات شمير افغانان په بهر کى د خپلو اوسيدنکيو مهاجرو دوستانو په ورليږلو پيسو خپل ژوند پر مخ بيائى. په کابل کى د شهيدانو او مهاجرو د وزارت يو کارکونکى چه د خپل نوم د په ډاګه کولو څخه ئى ډډه کول، وويل: دده اکا دوى او د دوى نورو خپلوانو ته هره مياشت (٣٥٠) ډالره راليږى. د هغه اکا د خپلى ميرمنى او دوو ماشومانو سره په لندن کى ژوند کوى. نوموړى وويل: دده اکا د خپلى کورنى سره يو ځاى لندن ته د تګ له پاره دوه لکه ډالر ورکړه او اوس موئږ نه غواړو چه هغوى بيرته خپل هيواد ته راستون شى، ولى چه موئږ د هغه په راليږلو پيسو خپل ژوند پر مخ بيايو.

د برتانيا د حکومت د همدى پروګرام برسيره، د افغان مهاجرو د بيرته ستنيدو د مرستى نور نوښتونه هم وړاندى کړاى شويدي. په کابل کى د مهاجرو نړيوال سازمان يو پروګرام طرح کړيدي چه د لوړى سطحى د تعليم يافته او مسلکى مهاجرو افغانانو سره خپل هيواد ته په بيرته تګ کى مرسته وکړى.

نوموړي سازمان د نړى د بيلابيلو برخو څخه نژدى (٦٠٠٠) افغان مهاجرو درخواستى تر لاسه کړيدى او تر اوسه يوازى (٤٠٠) تنه مهاجر د لايقو افغانانو د بيرته تګ د پروګرام لاندى افغانستان ته ستانه شويدى چه فقط پنځه تنه مهاجر د بريتانى څخه تللي دى.

په کابل کى د مهاجرو د نړيوال سازمان د نوموړي پروګرام يوه ماًمور احمد ډيزډراويچ وويل: تر ټولو مهم دليل چه ولى په زياته شمير د لوړى سطحى تعليم يافته اومسلکى افغانان خپل هيواد ته بيرته ستانه شوى نه دى، لږ معاشونه او امنيتى حالت دى.

نوموړي زياته کړه: خو بيا هم ډير د لوړى سطحى تعليم يافته او مسلکى مهاجرد دوى د لايقو افغانانو د بيرته تګ د پروګرام لاندى خپل هيواد ته تللي دي او د هغوى د مسلکونو سره سم کارونه ور ته موندل شويدى. هغه وويل: زموئږ سازمان نوموړو افغانانو ته د مرستى په ډول يو څه پيسى ورکړيدى چه خپل ژوند پر مخ بوزى.

د افغانانو د مهاجرت لړۍ په (١٩٧٩) ميلادى کال کى د شوروى لخوا د افغانستان د اشغال څخه وروسته پيل شوه او بيا د (١٩٩٢) او (١٩٩٦) ميلادى کلنو تر منځ د کورنى جګړى او وروسته د طالبانو د واکمنى د پراخيدو پر وخت کى د مهاجرت همدا لړى زياته شوه.

افغانان د نړۍ د مهاجرو يوه لويه برخه تشکيلوى چه د دريو ميلونو څخه ډير افغانان مهاجر دى او نژدى يو ميلون نور پخپل هيواد کى بيځايه شويدى.

عبدالولى په کابل کى يو آزاد او خپلواکه خبريال دى.