Karadzicev rat rijecima
Novoobjavljeni spisi najtrazenijeg haskog bjegunca ne donose nista novo, niti otkrivaju gdje se njihov autor skriva
Karadzicev rat rijecima
Novoobjavljeni spisi najtrazenijeg haskog bjegunca ne donose nista novo, niti otkrivaju gdje se njihov autor skriva
Ukoliko je ranija knjizevna karijera najtrazenijeg haskog bjegunca – Radovana Karadzica – bila iole vrijedna, gotovo desetogodisnje skrivanje po bosanskim planinama bi za njega moglo predstavljati i mocan izvor umjetnickog nadahnuca.
Karadzicevu knjigu, pod naslovom “Milosrdje i apeli”, objavile su ovog tjedna pristalice ratnog lidera bosanskih Srba, koji se – otkako je protiv njega podignuta optuznica zbog niza zlocina, ukljucujuci i genocid pocinjen 1995. – nalazi u bijegu.
Clanovi Medjunarodnog odbora za istinu o Radovanu Karadzicu, uglavnom pisci i bivsi politicari, saopcili su da knjiga predstavlja zbirku razlicitih “akata milosrdja, javnih apela i pisama”, koje je Karadzic pisao u vrijeme trajanja rata u Bosni i Hercegovini (1992-1995).
To je tek jedno u nizu izdanja u kojima se iznosi “istina o Radovanu Karadzicu”, i nakon kojeg bi, po rijecima clanova Odbora, trebalo uslijediti jos jedno. U Srbiji su vec publicirane cetiri knjige Karadzicevih pisama i dokumenata iz ratnog razdoblja.
U novoj knjizi tesko da ima bilo cega novog: ona je uglavnom sacinjena od transkripata Karadzicevih poziva na oslobadjanje zarobljenih bosanskih Srba, kao i zlokobnih nagovjestaja onoga sto bi se moglo desiti ukoliko njegovi apeli ne budu usliseni.
Ono sto ostaje nejasno jeste nacin na koji su izdavaci uspeli stupiti u kontakt s Karadzicem, s obzirom na cinjenicu da NATO-trupe i policijske formacije Bosne i Hercegovine, kao i Srbije i Crne Gore, to navodno ne uspijevaju uciniti vec citavo desetljece.
“Trenutno ne postoji nitko tko je u stanju ostvariti bilo kakav – direktan ili indirektan – kontakt s Karadzicem”, izjavio je izdavac Miroslav Toholj, koji je u vrijeme vladavine odbjeglog optuzenika obavljao funkciju ministra za informiranje u vladi bosanskih Srba.
“Medjutim, ne mozemo iskljuciti mogucnost da ce na nasu adresu redovnim postanskim putem pristici jos neka posiljka s rukopisom”, rekao je on, napominjuci da su zapisi koji su ukljuceni u “Milosrdja i apele” Odboru bili poslati jos u listopadu/oktobru 2001.
Beograd trpi sve veci pritisak medjunarodne zajednice u cilju izrucenja dvojice najtrazenijih optuzenika Haskog tribunala – Karadzica i bivseg generala bosanskih Srba, Ratka Mladica. Smatra se da su se njih dvojica makar povremeno skrivala na podrucju Srbije.
Usprkos tome, Toholj tvrdi da srpska policija nije pokazala nikakvo zanimanje za njegovu izdavacku aktivnost – cak ni u onom dijelu u kojem se ona tice jednog od bjegunaca svjetskog glasa.
S druge strane, dugogodisnji prijatelj lidera bosanskih Srba, Gojko Djogo, izjavio je za beogradski tjednik Vreme da je Karadzic ipak bio u kontaktu s clanovima Odbora i izdavackom kucom koja mu je objavila najnoviju knjigu.
“Pregledao je pisma”, rekao je Djogo, “ali je iz razumljivih razloga bio u stanju dodati tek poneku napomenu.
U knjizi ne postoje nikakvi nagovjestaji da su s Karadzicem uspostavljene bilo kakve veze, ali je ocigledno da one postoje. Zasto bismo to krili?”
Prije pocetka politicke karijere, koja se okoncala optuzbama za ratne zlocine, Karadzic je bio psihijatar i pjesnik-amater. Njegova knjizevna karijera nije, medjutim, prestajala ni za vrijeme bosanskog rata, a pogotovo nakon sto je bio prisiljen preci u ilegalu.
Od tada su objavljeni reprinti knjige njegovih izabranih pjesama, jedna knjiga za djecu, te cetiri knjige pisama, izjava i dokumenata. Povrh toga, Karadzic je u medjuvremenu debitirao i kao dramaticar, sa svojom “lakom komedijom” pod naslovom “Sitovacija”. Prema rijecima izdavaca, svi prihodi i prava pripadaju Karadzicevoj supruzi Ljiljani.
Kriticari su blagonaklono hvalili Karadzicev rad kao “lirsko svjetlo u povijesnoj pomrcini”. Jedan je prikazivac samog autora opisao kao “pjesnika neoromanticarskog izraza, koji u srce vlastite poezije smjesta ceznju za ljubavlju i zajednistvom, ujedinjenjem u ljepoti i nadi”.
Na pitanje o odjeku koji je imala posljednja publikacija, Toholj je slegao ramenima, opisujuci prodaju kao “prosjecnu”, i dodajuci: “Nasi ljudi uglavnom ne citaju drame i poeziju.”
Tamara Skrozza je novinarka beogradskog zjednika Vreme.
