Ўзбекистон: Таниқли режиссёрни ўлдиришда “фанатиклар” аралашган?
Ўзбекистон: Таниқли режиссёрни ўлдиришда “фанатиклар” аралашган?
, таниқли ўзбекистонлик режиссёр Марк Вайлнинг ўлдирилиши бўйича жиноят ишини олиб бораётган тергов қотилликни диний фанатиклар амалга оширдилар деган хулосага келганга ўхшайди.
Икки йил аввал ўз уйи подъездида ўлдирилган, номи жаҳонга танилган театр режиссёри Марк Вайлнинг ўлдирилиши бўйича тергов иши ниҳоясига етгани 6 ноябрь куни маълум бўлди.
Ҳуқуқ-тартибот идоралари ва прокуратура ҳозирча бу ҳақда расмий баёнот беришдан ўзини тийиб турибди. Бироқ тергов давомида уч нафар гумонланувчи шахсларнинг қўлга олингани ҳақида маълумотлар келиб турибди. Улардан иккитаси Ўзбекистон ва биттаси Тожикистон фуқароси экан.
Яна бир гумонланувчи қочувда экан.
“Улар [гумонланувчилар] ўз кўрсатмаларида [Вайлнинг] “Қуръонга тақлид” спектаклини томоша қилганларини ва бу саҳна асари уларга ёқмаганини таъкидладилар, - дейди NBCA билан суҳбат давомида Ўзбекистонда шахс ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси раиси Марат Зоҳидов тергов идораларидаги манбаларга таянган ҳолда. - Улар спектаклда пайғамбар Муҳаммад (с.а.в.) ҳақорат қилинган деган хулосага келганлар”.
“Қуръонга тақлид” спектакли режиссёр Марк Вайл томонидан Ўзбекистондаги “Илҳом” театри саҳнасида илк бор 2002 йилда қўйилган эди.
Дунёнинг кўплаб мамлакатлари бўйлаб гастролларда намойиш этилган ушбу бир ярим соат давом этувчи пьесанинг сюжети рус шоири Александр Пушкиннинг “Пайғамбар” ва “Қуръонга тақлид” дея аталувчи лирикасининг эркин интерпретациясидан иборат.
Театр саҳнаси минг йиллик муқаддас Қуръон суралари баланд овозда тиловат қилинаётган видеодан бошланади. Шундан кейин томошабинларнинг кўз ўнгидан Ислом тарихининг сиймолари ўта бошлайди: Қаҳҳор ва Ғаффор Холиқ; одамлар учун тушунарсиз Буюкликнинг мазмун-моҳиятини англаган Пайғамбар (с.а.в.); нафс ва ёвузлик қулига айланган халқ.
Режиссёрнинг фаразига кўра, мусиқа, хореография ва арт-видеонинг мужассамлашуви томошабинга мусулмонларнинг муқаддас Китоби - Қуръоннинг мазмун-моҳиятини ва фалсафасини етказиб бериши керак эди.
Исломда мусулмонлар учун муқаддас саналган сиймоларни тасвирлаш тақиқланган. Эҳтимол, қотиллар спектаклда ўзларнинг эътиқодига тажовуз содир бўлган деган хулосага келган бўлишлари мумкин.
“Қуръонга тақлид” ҳамда Марк Вайл саҳналаштирган “Илҳом” театрининг бошқа спектакллари томошабинлар томонидан яхши қабул қилиб олинган эди. Томошабинлар режиссёр фикрларининг жасурлигига ва постановка сюжетларининг оригиналлигига қойил қолиб келаётган эдилар, дея қайд этадилар NBCA шарҳловчилари
Мисол учун, кўпчиликка маълум бўлган “Оқ-оппоқ қора лайлак” спектакли XX аср бошида ижод қилган ўзбек адабиётининг таниқли классик ёзувчиси Абдулла Қодирий асари бўйича қўйилган. Воқеа Тошкентда содир бўлади. Ёш йигит дўстига кўнгил қўяди ва бу ҳиссиётлар дўстлик чегарасидан ташқарига чиқа бошлайди.
Табиийки, ўзбек жамиятининг маълум бир қисми, айниқса бесоқолбозлик мавзусини муҳокама қилишнинг ўзини айб сановчи исломга эътиқод қиладиган мусулмонлар бундай спектаклларни қабул қила олмайдилар, дея қайд этадилар шарҳловчилар.
“Бизнинг мамлакатда бу каби спектаклларни қўйиш ва [исломга] тил текизиш, диктатура йўлини танлаган ҳукуматни танқид қилгандан ҳам анча хатарли иш, - дейди маҳаллий журналистлардан бири. – Исталган дақиқада бунақа одамни бурчак ортидан туриб ўлиришлари мумкин”.
NBCA [Марказий Осиё янгиликлар маълумотномаси] – IWPRнинг Марказий Осиё мамлакатлари бўйича янгиликлар таҳлили ва шарҳларининг кўп тилли хизматини ташкил этиш лойиҳаси бўлиб, унда бутун минтақа шарҳловчилари иштирок этадилар. Лойиҳа 2006 йилнинг августидан 2007 йил сентябригача минтақанинг бешта мамлакатларида амалга оширилган. NBCA янги молиялаштириш билан Ўзбекистон ва Туркманистондаги воқеаларни яна ёритишни бошламоқда.)
Икки йил аввал ўз уйи подъездида ўлдирилган, номи жаҳонга танилган театр режиссёри Марк Вайлнинг ўлдирилиши бўйича тергов иши ниҳоясига етгани 6 ноябрь куни маълум бўлди.
Ҳуқуқ-тартибот идоралари ва прокуратура ҳозирча бу ҳақда расмий баёнот беришдан ўзини тийиб турибди. Бироқ тергов давомида уч нафар гумонланувчи шахсларнинг қўлга олингани ҳақида маълумотлар келиб турибди. Улардан иккитаси Ўзбекистон ва биттаси Тожикистон фуқароси экан.
Яна бир гумонланувчи қочувда экан.
“Улар [гумонланувчилар] ўз кўрсатмаларида [Вайлнинг] “Қуръонга тақлид” спектаклини томоша қилганларини ва бу саҳна асари уларга ёқмаганини таъкидладилар, - дейди NBCA билан суҳбат давомида Ўзбекистонда шахс ҳуқуқларини ҳимоя қилиш қўмитаси раиси Марат Зоҳидов тергов идораларидаги манбаларга таянган ҳолда. - Улар спектаклда пайғамбар Муҳаммад (с.а.в.) ҳақорат қилинган деган хулосага келганлар”.
“Қуръонга тақлид” спектакли режиссёр Марк Вайл томонидан Ўзбекистондаги “Илҳом” театри саҳнасида илк бор 2002 йилда қўйилган эди.
Дунёнинг кўплаб мамлакатлари бўйлаб гастролларда намойиш этилган ушбу бир ярим соат давом этувчи пьесанинг сюжети рус шоири Александр Пушкиннинг “Пайғамбар” ва “Қуръонга тақлид” дея аталувчи лирикасининг эркин интерпретациясидан иборат.
Театр саҳнаси минг йиллик муқаддас Қуръон суралари баланд овозда тиловат қилинаётган видеодан бошланади. Шундан кейин томошабинларнинг кўз ўнгидан Ислом тарихининг сиймолари ўта бошлайди: Қаҳҳор ва Ғаффор Холиқ; одамлар учун тушунарсиз Буюкликнинг мазмун-моҳиятини англаган Пайғамбар (с.а.в.); нафс ва ёвузлик қулига айланган халқ.
Режиссёрнинг фаразига кўра, мусиқа, хореография ва арт-видеонинг мужассамлашуви томошабинга мусулмонларнинг муқаддас Китоби - Қуръоннинг мазмун-моҳиятини ва фалсафасини етказиб бериши керак эди.
Исломда мусулмонлар учун муқаддас саналган сиймоларни тасвирлаш тақиқланган. Эҳтимол, қотиллар спектаклда ўзларнинг эътиқодига тажовуз содир бўлган деган хулосага келган бўлишлари мумкин.
“Қуръонга тақлид” ҳамда Марк Вайл саҳналаштирган “Илҳом” театрининг бошқа спектакллари томошабинлар томонидан яхши қабул қилиб олинган эди. Томошабинлар режиссёр фикрларининг жасурлигига ва постановка сюжетларининг оригиналлигига қойил қолиб келаётган эдилар, дея қайд этадилар NBCA шарҳловчилари
Мисол учун, кўпчиликка маълум бўлган “Оқ-оппоқ қора лайлак” спектакли XX аср бошида ижод қилган ўзбек адабиётининг таниқли классик ёзувчиси Абдулла Қодирий асари бўйича қўйилган. Воқеа Тошкентда содир бўлади. Ёш йигит дўстига кўнгил қўяди ва бу ҳиссиётлар дўстлик чегарасидан ташқарига чиқа бошлайди.
Табиийки, ўзбек жамиятининг маълум бир қисми, айниқса бесоқолбозлик мавзусини муҳокама қилишнинг ўзини айб сановчи исломга эътиқод қиладиган мусулмонлар бундай спектаклларни қабул қила олмайдилар, дея қайд этадилар шарҳловчилар.
“Бизнинг мамлакатда бу каби спектаклларни қўйиш ва [исломга] тил текизиш, диктатура йўлини танлаган ҳукуматни танқид қилгандан ҳам анча хатарли иш, - дейди маҳаллий журналистлардан бири. – Исталган дақиқада бунақа одамни бурчак ортидан туриб ўлиришлари мумкин”.
NBCA [Марказий Осиё янгиликлар маълумотномаси] – IWPRнинг Марказий Осиё мамлакатлари бўйича янгиликлар таҳлили ва шарҳларининг кўп тилли хизматини ташкил этиш лойиҳаси бўлиб, унда бутун минтақа шарҳловчилари иштирок этадилар. Лойиҳа 2006 йилнинг августидан 2007 йил сентябригача минтақанинг бешта мамлакатларида амалга оширилган. NBCA янги молиялаштириш билан Ўзбекистон ва Туркманистондаги воқеаларни яна ёритишни бошламоқда.)
