درمناظره جوانان کشور، انتخابات 16 حمل، موفقیت ملی عنوان شد

انسیتوت گزارشدهی جنگ وصلح

محمدامین گفت: «برای حفظ افغانستان دو راه داشتیم: جنگ و انتخابات. هرکسی که درانتخابات گذشته رای دادند، کاری خوب کردند. کسانی که رای ندادند،  باید درانتخابات آینده رای دهند.»

وی درعمر 80 ساله­ی خود اولین بار بود که در روز 16 حمل به پای صندوق رای رفت تا نامزد موردعلاقه خود برای پست­های ریاست جمهوری و شورای ولایتی را انتخاب کند.

وی بعدا به مناظره انسیتوت گزارشدهی جنگ وصلح شرکت کرد. او از ولسوالی ده یک، جایی که درجوانی­هایش ملای محلی بوده است، به مرکز غزنی آمده بود.

امین خطاب به اشتراک کنندگان گفت:«بچه­هایم، شما می بینید که من خیلی ضعیف استم و ممکن فرصت زیادی برای زندگی نداشته باشم. باآنهم من با کمک آن دو جوان دربین کراچی نشسته و به مرکز رای دهی رفتم تا رای بدهم.»

وی از جمله هفت میلیون رای دهنده­ی است که طالبان را رد کرده و به انتخابات شرکت کردند. دراین انتخابات میزان 58 درصدی اشتراک کنندگان به مقایسه اشتراک کنندگان انتخابات 2001 ریاست جمهوری و شورای ولایتی،  خیلی بالا بوده است.

آنگونه که انورمتین سخنگوی والی هرات می گوید برنده واقعی این انتخابات ملت است تا نامزدانی این انتخابات. طوریکه صف­های طولانی مردم خود، نشانی از تنفر آنها از طالبان بود.

درهفته گذشته 100.0 تن از محصلان دارای شرایط رای درچارچوب ده مناظره انسیتوت گزارشدهی جنگ وصلح گردهم آمده بودند تا همراه با مقام­های انتخاباتی، مقام­های دولتی، نمایندگان گروه­های جامعه مدنی و تبصره کنندگان امورسیاسی نظریات­شان را شریک ساخته و بحث کنند. درکنارمناظره غزنی که دران محمد امین سخن گفت درشهرهای کابل، ننگرهار، پکتیا، خوست، قندهار، هلمند، هرات، بلخ و کندز مناظره­های برگزارشد.

هدف اصلی این مناظره ها آن بود تا با توجه به تجارب عملی، اشتراک کنندگان نگاه منصفانه­ی به چگونگی برگزاری پروسه انتخاباتی داشته باشند.

عزت الله آرمان رییس شعبه ولایتی کمیسیون مستقل انتخابات دربلخ به جواب برخی از سوالات درمورد مشکلات انتخاباتی درولایات شمالی گفت:« انتخابات به ناچار با تخلفات و قانون شکنی­های همراه است.»

امین تایید که در ولایت بلخ تقلب صورت گرفته است. وی گفت که این کار قسماً به این دلیل صورت گرفت که کمیسیون مستقل انتخابات کارمندان مراکزانتخاباتی را دیراستخدام کرده بود. او افرود:«اکثریت کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات دربلخ لایحه وظایف شان را نمی­دانستند. پس درروزانتخابات برای آنها خیلی مشکل بود تا از تقلب کاری و سایر تخلفات از قانون جلوگیری کنند.»

یک مشکل تخنیکی دیگر کمبود اوراق رای­دهی دربرخی از مراکز بود که در نصفه روز تمام شده بود.

ممکن اکثریت با این گفته خبرنگارهراتی (شاه پورصابر) موافق باشد که باوجودی که مراکز محلی رای  کمیسیون انتخابات باید کمبود اوراق رای را تشریح کند، کمبود اوراق درهرات به اندازه­ی نبود که مشروعیت انتخابات را زیرسوال ببرد.

درولایت هلمند، محمدشفیع یکی از مقام­های انتخاباتی گفت که کمبود اوراق صرفا مشکل تخنیکی بوده و کاملا غیرعمدی بوده است.

وی این گونه توضیح داد:« دلیل اینکه دربرخی از مراکز هلمند ورق رای­ کمبود شد این بود که برخی از بسته­های که از کابل به نام بسته صدتایی فرستاده شده بودند، برخلاف توقع،‌ورق داشتند.»

دربلخ دلیل کمبودی اوراق متفاوت بوده است. دراین ولایت اکثر مراکزدچار کمبود اوراق، درمرکز شهر قرارداشته­اند.

نیلوفرسیار فعال جامعه مدنی  گفت:« کمبود اوراق درچندین ولسوالی بلخ اتفاق افتاد. مردم ... از اوایل صبح در صف کشیده بودند؛ مگر درنصف روز ورق تمام شد. به این صورت زمانی­که نوبت این منتظران رسید،‌به صورت ناگهانی اوراق تمام شده بود.»

سیار مظنون بود که تمام شدن اوراق از طرف نامزدان انتخاباتی مهندسی شده باشد. طوریکه تا زمانی طرفداران این نامزدان رای می­داده اند، اوراق موجود بوده باشد و با رسیدن نوبت طرفداران نامزدان دیگر، اوراق تمام شده باشد. 

آرمان رییس شعبه بلخ کمیسیون گفت که برخی نامزدان شورای ولایتی و ریاست جمهوری رای دهندگان را از مناطق دورافتاده به مراکز رای دهی شهری آورده و به این صورت درمیزان محاسبه شده­ی اوراق توزیع شده به اساس باشندگان محل، تغییرات به میان آمد. ازطرفی درمناطق روستایی اوراق  بدون استفاده باقی مانده­اند.

آرمان، نظر سیار مبنی برعمدی بودن کمبودی اوراق به نفع نامزد خاصی را تایید کرد.

وی گفت:« این کار به نفع برخی ازنامزدان تمام شد. زیرا آنها طرفداران خود را از قریه­های مزارشریف به مرکز آوردند تا رای بدهند و از میزان نفوذ نامزدان شهری کاسته شود.»

درولایت شرقی ننگرهار نقیب احمد اتل از تخلفات جدی خبر داد. به گفته وی درولایات کنر و لغمان مقام­ها بعد ازاین که از کارکردن به نفع نامزد مشخص سرباز زدند، از کار برکنار شدند. وی نام افراد را فاش نکرد.

در ولایت خوست اتهامات تخلف از قانون شامل پرکردن صندوق و ارعاب به رای دادن بوده است.

باآنهم، قدیرالله لکنوال نماینده موسسه انتخابات آزاد و شفاف افغانستان گفت که میزان تقلب درخوست به مقایسه تقلب درانتخابات قبلی کمتر بوده است.

وی گفت که دراین ولایت مردان و زنان «به اندازه مساوی» رای دادند.

اشتراک وسیع زنان درکندز همچنان از طرف مرضیه رستمی، رییس موسسه زنان و جوانان برای صلح یادآوری شد. وی گفت که زنان «به شکل عجیبی» بیشتر از مردان درانتخابات شرکت کردند.

وی گفت:«سه دلیل برای تشکیل صف­های طویل مردان و زنان درانتخابات کندز موجود است: تدابیرامنیتی سنجیده شده، تشویق زیادی رسانه­ها ... و افزایش درک سیاسی مردم کندز به مقایسه انتخابات قبلی ریاست جمهوری و پارلمانی.»