اطفال گدا در افغانستان

فرشته در یک چهارراهی مزدحم در مرکز شهر هرات  درکنار دو بچه خودبر روی زمین خوابیده است،  و گدایی میکند.

فرشته 40 ساله میگوید آنها نواسههای وی هستند. پسر کوچکتر با لباسهای نازک در هوای سرد زمستان خواب آلود به نظر  می آید و قادر به احساس سرما نیست.

فرشته به خبرنگار آی دبلیو پی آر گفت "هر صبح به آنها قرص خواب آور میدهم". او اضافه کرد که در گذشته خودش به تنهایی در سرکها گدایی میکرد ، اما پولی ناچیز به دست میآورد. اما از زمانی که نواسههایش را با خود می آورد وبه آنها قرص خواب میدهد تا ساعتها کنار سرک بخوابند، موفق شده تا روزی هشت الی ده دالر بدست آورد.

او میگوید با این کار همدردی عابران بیشتر می شود: "هنوز مردم خوب در این دنیا پیدا میشوند، مدتی پیش یک زن و مرد به سراغم آمدند و گفتند که خرچ ماهانهام را پرداخت میکنند به شرطی که دیگر نواسه هایم را کنار سرک نخوابانم. اما من درخواست آنها را قبول نکردم چون نسبت به پولی که آنها ماهانه میدادند از این کار پول بیشتری پیدا میکردم، ".

فعالان در شمال ولایت هرات هشدار دادهاند که دولت محلی برای رسیدگی به سوءاستفاده از اطفال توسط گدایان خیابانی و تبهکاران، کار چندانی انجام نداده است.

مسئولان میگویند این معضل در سراسر کشور عام شده است، و آنها با منابع محدودی که دارند به بهترین شکل به اطفال آسیب پذیر کمک میکنند. دولت عمل تگدیرا در سرکها، در سال 2008 ممنوع اعلام کرد و با همکاری جمعیت سره میاشت افغانستان، کمیسیون یی را برای مبارزه با این معضل تشکیل داد.

اما در واقع، این تلاشها اثرات کمی داشته و زنان و مردان گدایی گر، همراه با نوزادان و اطفال بسیار دیده میشوند.

بیشتر اطفال به نظر خواب میآیند، اما در حقیقت به آنها تریاک یا دیگر مواد مخدر داده شده تا آرام مانده و حس ترحم مردم را برانگیزند. گاهی اوقات، زنان حتی اطفال خود را به دیگر تکدیگران به نرخ روزانه "اجاره" میدهند.

عبدالروف احمدی سخنگوی پولیس هرات عنوان میکند که تهدید بزرگتر، باندهای تبهکاران است که تیمهای سازمان یافته تکدیگری را اداره میکنند.

در سالهای اخیر، پولیس عملیاتهایی برای نابودی دستههای سازمان یافته، بهرهبرداری از اطفال را ،راه اندازی کرده است. اطفال که از این شرایط بیرون آورده شده اند به خانه هایشان بازگشت داده شدند، به شرطی که والدین آنها موافقت کرده باشند که در آینده آنها را از دستههای تبهکاران دور نگه دارند، بعضی اطفال نیزبه مرکز اصلاح و تربیت اطفال تحویل شدند. مابقی نیز به پرورشگاه شاهد که زیر نظر دولت اداره میشود انتقال داده شده اندکه در حال حاضر حدود 250 طفل در آن نگهداری میشوند.

آقای احمدی اضافه کرد"در ماه می سال 2016 در جریان یک عملیات ویژه، رئیس یک باند که از هشت کودک سو استفاده میکرد از سوی نیروهای پولیس بازداشت گردید".

ایشان همچنان افزود "این اطفال از خانوادههای فقیر برای دزدی و گدایی به کرایه گرفته شده بودند. بعد از دستگیری رئیس باند، چهار کودک که سن آنها کمتر از پانزده سال بود به مرکز اصلاح و تربیت اطفال انتقال داده شد و چهار کودک دیگر به پرورشگاه شاهد انتقال یافتند."

میرویس امینی رئیس بخش حمایت و محافظت از حقوق اطفال دفتر ساحوی کمیسیون مستقل حقوق بشر(AIHRC) در هرات میگوید که امروزه سوء استفاده از اطفال در هرات به یک چالش جدی مبدل شده است.

کودکان زیادی برای قاچاق مواد مخدر و تکدیگری استفاده میشوند یا مورد سو استفادههای جنسی قرار میگیرند.

وی گفت "در سال 2013، کمیسیون مستقل حقوق بشر با همکاری ریاست کار و امور اجتماعی ولایت هرات اقدام به شناسایی و جمع آوری اطفالی کردند که مورد سوء استفاده قرار میگیرفتند." وی اضافه نمود"در جریان این تحقیقات، ده طفل که از سوی دستههای تبهکار وادار به گدایی شده بودند،جمع آوری شدند".

برخی از آنها به نزد والدین خود بازگشتند و مابقی به پرورشگاه شاهد انتقال داده شدند.

آقای میرویس امینی ادامه داد" خانوادههای که اطفال خود را به طور کرایه در اختیار گدایان (حرفوی) قرار میدهند، بیسواد بوده و بسیاری از آنان بیبضاعت و فقیرند." وی اضافه نمود،این اطفال در معرض سوءاستفاده از تکدیگران معتاد هستند،که به آنها مواد مخدر میدهند تا آسانتر گدایی کنند.

"برطبق آمار کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، در حال حاضر ۶٠ هزار طفل در سطح کشور معتاد به مواد مخدر بوده که بیشتر این اطفال مشغول گدایی هستند."

محمد یعقوب،مسئول نهاد شاخسار که یک انجوی داخلی بوده و در بخش حمایت از اطفال در هرات فعالیت میکند، میگوید نهادهای دولتی در رسیدگی به این مسئله ناکام بودهاند.

وی میگوید "هر ساله مسوولین دولتی از جمعآوری تمام اطفال سرک و اطفال که مورد سوء استفاده قرار میگیرند سخن میگویند، اما تاکنون حتی گامهای اولیه دراین راستابرداشته نشده است".

ایشان همچنین اضافه نمود "اگر دولت با بنیادهای خیریه برای آغاز جمعآوری کودکان آسیبپذیر همکاری کنند، تمام اطفال یتیم و اطفال که مورد سوءاستفاده قرار میگیرند در ظرف کمتر از یک ماه جمعآوری خواهند شد".

وی افزود مسئولین محلی نتایج سروی انجام شده توسط این نهاد که در سال 2012  میلادی انجام شده را نادیده گرفتهاند. وی اظهار نمود که ابعاد واقعی معضل در این سروی نشان داده شده است: "حدود 55 فیصد از زنان و مردان (مصاحبه شده) در هرات از تکدیگری درآمد خوبی کسب میکردند و حدود 25 فیصد از این تکدیگران از اطفال سوءاستفاده نموده و در نتیجه این کار، درآمد انها افزایش یافته است.  همچنان حدود چهل فیصد از اطفال خیابانی در هرات مورد سو استفاده قاچاقچیان مواد مخدر و دزدان و همچنین سوءاستفاده جنسی قرار گرفته بودند".

وی اذعان میدارد"ما این مسئله را بارها با مسوولین ریاست کار و امور اجتماعی در جریان گذاشتهایم، اما آنها همواره کمبود بودجه را بهانه کرده و هرگز به فکر برداشتن گامهای اساسی در این زمینه نبودهاند."

سکینه حسینی یک عضو شورای ولایتی هرات نیز میگوید دولت محلی در رسیدگی به نگرانیهای مردم ناکام بوده است:

"بسیاری از شهروندان هرات از سوءاستفاده تکدیگران از اطفال به شورای ولایتی هرات شکایت کردهاند، ما نیز این شکایتها را با مسوولین ریاست کار و امور اجتماعی در جریان گذاشتهایم.با این حال،اقدام برای کمک به این اطفال آسیبپذیر صورت نگرفته است".

خالده افضلی،رئیس ریاست کار و امور اجتماعی ولایت هرات در پاسخ میگوید که آنها برای رسیدگی به مسئله کودکان خیابانی تلاش بسیاری نمودهاند.

وی اظهار داشت که چند سال قبل در عملیات مشترک با همکاری کمیسیون مستقل حقوق بشر توانستهاند در طی چند روز هشتاد طفل در معرض خطر،را جمع آوری کنند.از این مجموع، 30نفربه خانوادههایشان بازگشت داده شدند.

خانم افضلی اضافه کرد "ماآمار دقیقی نداریم که چه تعداد ازاطفال مورد سوءاستفاده گدایان حرفوی  قرار میگیرند".به گفته وی تاکنون از سوی دولت برای نگهداری اطفال که توسط گدایان حرفهای مورد سو استفاده قرار گرفتهاند،هیچ بودجهای اختصاص داده نشده است.

این بدان معناست که بسیاری از اطفال اکنون فقط به پرورشگاهها فرستاده میشوند تا از سرکها دور نگهداشته شوند.

وی گفت "در گذشته تنها وظیفه آنها خدمت به اطفال واقعاً بی سرپرست بوده است، اما در سال جدید وزارت کار و امور اجتماعی دستور داده است تا تمام اطفال که مورد سوءاستفاده و بهرهبرداری قرار میگیرند از سطح شهر جمع آوری  و به پرورشگاههای دولتی انتقال داده شوند".

اکنون، تکدیگری با استفاده از اطفال به یک شیوه زندگی برای مردم بینوا تبدیل شده است.

تورپیکی، زنی 35 ساله که درمنطقه درب ملک شهر هرات زندگی میکند در چهار سال گذشته در سرکها مشغول گدایی بوده است.

وی به خبرنگار IWPRگفت"شوهرم درسال 2012 در جریان یک نزاع بر سر آب در ولسوالی تیوره ولایت غور کشته شد و نمیدانستم چه بر سر من و سه فرزندم خواهد آمد. بنابراین به گدایی شروع نموده ام."

وی ادامه داد"اوایل تنها گدایی میکردم، بعد همسایههایم توصیه کردندبه اطفالم قرص خواب اور داده و آنها را در کنار سرک بخوابانم.این کار به خوبی جواب داد و بعد از آن درامد خوبی دارم.همینطور، یک طفل شش ساله خودم را به یک زن دیگر (گدا) کرایه داده ام که روزانه سه دالر برایم میدهد".