برف منبع سودآور در ولایت خوست

گزارشی از قیصر خوستی

افغانها از صد ها  سال به این سو برف زمستانی را در گودال های خاص برای استفاده در ماه های سوزان تابستان ذخیره کرده  ميکنند  

اکنون باشندهگان و مسوولان حکومت محلی ولایت جنوب شرقی و کوهستانی خوست می گویند ذخیره و فروش برف می تواند گزینه خوبی برای تجارت غیرقانونی چوب باشد که جنگل های محلی را شدیداً تخریب کرده است.

جنگل زدایی مشکل بزرگی در افغانستان است. بیش از 30 سال درگیری جنگل زارها را عاری از درخت کرده زیرا مردم درختان را قطع کرده و چوب آن را به فروش رساينده اند . بسیاری کسانی که مصروف قطع درختان اند، می گویند منبع درآمد دیگری ندارند.

محمد خان ځدراڼ باشنده ولسوالی سپیره گفت: "جنگلات ما از بین رفته. نمی دانیم چه کار کنیم. هیچ فابریکه ای نیست که در آن کار کنیم و بی کاری حاکم است."

ځدراڼ افزود که در نتیجه جنگل زدایی چرا گاه ها نیز تخریب شده و چراگاهی برای مالداری سنتی باقی نمانده است.

فتح خان باشنده ولسوالی منگل گفت که او یکی از کسانی است که در سالهای اخیر دست از قطع جنگلات کشیده و درعوض برف ذخیره کرده و می فروشد.

او حال هرسال چندین لاری برف را به مرکز ولایت خوست انتقال داده و می فروشد. او می گوید که کاروبارش خوب است و بخصوص در فصل گذشته ازین منبع درآمد خوبی داشته است.

او گفت: "قبلاً من چوب درخت های جنگل را قطع کرده می فروختم، اما به اندازه فروش برف فایده نمی کردم. از کار برف هرسال 10 هزار تا 12 هزار دالر کار می کنم." خان افزود با آنکه تجارت برف هرچند سخت است، ولی نسبت به قطع جنگل و کار در خارج کشور بهتر می باشد.

بيشترازنیم 1300 کیلومتر مربع جنگل ولایت خوست از بین رفته است به ويژه  در ولسوالی های تنی، سپیره و موسی خیل وضع جنگلات بسیار بد می باشد.

مسوولان زراعتی و محیطی ولایت می گویند درصورتی که باشندگان مناطق کوهستانی به فروش برف روی آورند روند جنگل زدایی 10 تا 30 درصد کندتر خواهد شد. آنان خواهان استراتیژی ملی برای این کار می باشند.

نیاز محمد لعلى ځدراڼ رییس زراعت خوست گفت: "حکومت می تواند به آسانی ذخایر برف در خوست، پکتیا، پکتیکا و ولایات شمالی ایجاد کرده و این صنعت را توسعه دهد. این کار مانع قطع جنگلات خواهد شد."

ځدراڼ  برای نمایاندن ساختن حد مشکل به سروی که توسط متخصصان آلمانی شده است اشاره کرد. طبق یافته های آنها بعد از  سروی ولایات خوست، پکتیا و پکتیکا نزدیک به 75% جنگلاتی را که در سال 1978 ثبت شده بود، از دست داده اند.

هرچند قانون اساسی افغانستان می گوید که جنگلات به دولت تعلق می گیرد، اما جلوگیری از بهره برداری بی رویه آن در توان حکومت نمی باشد.

حاجی محمد علی یک کلان قومی ولسوالی تنی گفت: "در این مورد با مردم بسیار گپ زديم و توضيح داديم  که قطع جنگلات مضر است، اما آنان می گویند چیزی غير از  غیر از جنگل ندارند  انان می گویند ا گر دولت  زمینه کار را برایشان فراهم  سازد  ازقطع درختان وسوختاندن  آنها دست  خواهد کشید .  

مسوولان محلی می گویند که آنان برای بر گرداندن مردم از قطع غیرقانونی جنگلات تاکتیک های مختلفی را استفاده می کنیم.

عبدالغیاث جلال زی مدیر حفاظت از محیط زیست خوست گفت: "در کنار تجارت برف، ما می خواهیم پلان هایی را برای ایجاد جای کار در بخش هایی چون مالداری، زنبورداری و فارم مرغداری به مردم پيشکش کنیم تا آنان از قطع درختان دست بردارند."

فضل الله فاضل ، رییس گمرک خوست افزود که برای جلوگیری از استفاده بیش از حد جنگلات مبلغ معادل دو دالر مالیه اضافی بر چوب هایی که بخاطر ساختن دروازه و کلکین استفاده می شود، وضع شده است. اما چوب سوخت از این مالیات معاف می باشد و صدوراش از خوست به غزنی، لوگر، قندهار و بسیاری ولایات شمالی و کابل ادامه دارد.

بریالی روان مسوول روابط عامه دفتر والی گفت: "ما با شوراهای ولسوالی، نهادهای جامعه مدنی و برخی ادارات به این ارتباط ملاقات کرده ایم و کار هنوز ادامه دارد."

او گفت که نیروهای امنیتی تعدادی از افراد را به جرم قطع غیرقانونی چوب دستگیر کرده اند که بعداً با پادرمیانی بزرگان قومی رها گردیده و تعهد کرده اند که از این کار دست بکشند.

اما میکانیزم های سنتی آنقدر قوی نیست که از قطع چوب جلوگیری بتواند. عمر گل کلان قومی ولسوالی موسی خیل گفت که رهبران قومی منافع شخصی شان را بر منافع اجتماع ترجیح می دهند.

او گفت: "ما همیشه جلسات قومی را با بزرگان محلی و قریه ها برگزار کرده ایم و    به آنان گفته ایم که دارایی های کشور و زیبایی طبیعت را از بین نبرند، اما هیچ کسی توجه نمی کند. هیچ کسی دیگر فیصله های قومی را قبول نمی کنند."

استفاده از برف هیچ مشکل محیطی به بار نمی آورد.

باشندگان خوست به آی دبلیو پی آر گفتند که برف طبیعی ذخیره شده در گودال هایی به عمق حدود هشت متر نسبت به یخ تولید شده در فابریکه بهتر می باشد. در عین حال این برف ارزانتر، خوشمزه تر بوده و خطر آلودگی آن کمتر است.

موسی باشنده خوست گفت در شروع تابستان او یخ صنعتی را می خرید ولی زمانی رسید که او و کودکانش دچار تب، سرفه و گلودردیشدند. یک داکتر برایش مشوره داده بود که از برف طبیعی استفاده کند.

موسی گفت: "از زمانی که شروع به استفاده از برف کرده ایمدیگر مریض نشده ایم. دو کیلوگرام يخ صنعتى  نزدیک  به يک  دالر قیمت دارد، درحالیکه با همان پول می توانید پنج کیلو برف بخرید، لذا خیلی اقتصادی است."

برخی خریداران شکایت دارند که برف با خود خاک و سبزه دارد، اما حاجی علم گل فروشنده برف گفت: "همیشه تاکید می کنم که برف پاک جمع آوری شود چون ما باید فایده کنیم. اگر برف ما آلوده باشد مردم نمی خرند."

تقاضا برای برف زیاد است و بازار خرید و فروش آن رونق دارد.

زلمی راننده ریکشا هر روز حدود ده بار برف می خرد و آن را برده در محلات می فروشد.

او گفت: "مردم قریه های دور از شهر چنان تشنه برف اند که ساعت ها انتظار ریکشای مرا می کشند. وقتی می رسم، گروهی از مردم مرا حلقه می کنند. به پول جمع کردن نمی رسم."

قیصر خوستی گزارشگریست در خوست که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.