برنامه رادیویی که حتی طالبان دوست دارند

یک سریال رادیویی افغانی بنام خانه نو زندگی نو در جریان 20 سال گذشته ادامه داشته و چنان شنوندگان فراوان و پابند بدست آورده که کمتر نمایش رادیویی ممکن است به آن دست یابد.

حفیظ الله گردش، ویراستار سابقه دار آی دبلیو پی آر نیز یکی از هنرمندان آن برنامه رادیویی است. او زمانی که از نوشتن گزارش درمورد مسال روز افغانستان مانند تلاش ها برای مذاکره با طالبان، درگیری رییس جمهور کرزی با پارلمان فارغ می شود، بجای یک کرکتر مشهور درامه خانه نو زندگی نو، موسوم به سرورخان کار می کند.

خانه نو زندگی نو، اولین بار در سال 1994 توسط شبکه جهانی بی بی سی تولید و نشر شد و تا هنوز با آن هدف اولی اش که عبارت بود از ارایه درامه های تفریحی همراه با پیام هایی درباره صحت، خطرات ماین و مسایل مهاجران، ادامه دارد. ایده ی این برنامه از یک برنامه سابقه دار انگلیسی بی بی سی بنام (The Archers) گرفته شده بود.

یک برنامه جدید بنام در خط مرز با مودل خانه نو زندگی نو درباره مرز بین افغانستان و پاکستان راه اندازی شده است. یک نسخه انگلیسی در خط مرز با عنوان قصه روزمره مردم افغانستان در ماه جاری از طریق شبکه 4 رادیو بی بی سی به نشر رسید.

درین مصاحبه حفیظ الله گردش درمورد نقشش در درامه ای صحبت می کند که بسیاری افغانها به آن گوش فرا می دهد طوری که وقتی او را می بینند معمولاً صدایش را تشخیص می دهند.

چگونه در کار نمایش راه یافتید؟

من 15 سال قبل به این برنامه پیوستم. قبل ازان در رادیوی ملی افغانستان نقش ادا می کردم.

در کدام نقش بازی می کنید؟

من سرور خان، کلان یک قریه ام که قبلاً پدرش جبار خان نیز همین موقف را داشته است.

این برنامه به هردو زبان پشتو و دری تهیه می شود. من در بخش پشتو کار می کن.

میشود خانه نو زندگی نو را تعریف کنید؟

این یک نمایشنامه تعلیمی است و موضوعات مختلف زندگی همچون صحت، تعلیم و تربیه، جنگ، ماین، فرهنگ و سنت را پوشش می دهد.

داستان نمایش را یک، هیات روی موضوعاتی که از سوی تمویل کنندگان و حامیان برنامه پیشنهاد می شود، تعیین می نماید. وقتی داستان نمایش مورد توافق قرار گرفت، به نویسندگان داده می شود تا متن نمایشنامه را بنویسند.

چرا این نمایشنامه ها در افغانستان آنقدر مشهور است؟

در زمان قدرت طالبان تلویزیون وجود نداشت. این درامه برای مردم نقاط مختلف کشور حیثیت مکتب را داشت.

در دوره حکومت مجاهدین (1992-1996) و طالبان (1996-2001) نزدیک به 95 درصد مردم به این نمایشنامه ها گوش می دادند. آنها تا زمانی که این برنامه را نمی شنیدند، به بستر خواب نمی رفتند. در دوره طالبان نمایشنامه های برنامه در پشاور پاکستان ثبت می شد.

صدای شما با آنهمه شنونده باید به صدای بسیار آشنا تبدیل شده باشد.

یک بار از طریق تورخم به سمت کابل سفر داشتیم و زمانی که راننده صدایم را شنید به مسافر کناری اش گفت جایش را بدل کند تا من نزدیکش بنشینم. در تمام طول راه تا کابل او از من درباره بازیگران مختلف نمایش پرس و پال می کرد. او برایم نان داد و نمی گذاشت کرایه راهم  بپردازم.

بار دیگر، در ننگرهار بودم و از یک عابر آدرس پرسیدم. او مرا برای خوردن نان چاشت به خانه اش دعوت کرد و گفت که صدایم را تشخیص داده است.

در دوره طالبان یک بار پس از ثبت برنامه در پشاور به کابل بر می گشتم. وقتی از مرز داخل خاک افغانستان شدم، طالبان بخاطر کوتاه بودن ریشم مرا توقیف کردند. آنها مرا به اتاق محافظین بردند تا مجازات کنند، ولی زمانی که متوجه شدند بازیگر نمایشنامه خانه نو زندگی نو ام، با من بغل کشی کرده و آزادم کردند.

آیا شنوندگان از لحاظ عاطفی چقدر با این برنامه ارتباط پیدا کرده اند؟

وقتی صابره، یکی از بازیگران نمایشنامه در یک صحنه گریه نمود، زنان افغان با او اشک ریختند. ناظر که نقش خدمتکار سرورخان را بازی می کند نیز خیلی مشهور است. او پس از سالها کوشش توانست عروسی کند، و یک افغان که در پاکستان به سر می برد به او پیشنهاد عروسی با یکی از دخترانش را داد.

آیا نمایشنامه جدید در خط مرزی، می تواند با خانه نو زندگی نو رقابت کند؟

این برنامه نیز ایده اش از سوی بنیان گذار برنامه ما مطرح شده بود، و ما هرگز آنرا رقیب نمی دانیم. آن برنامه با برنامه ما تفاوت دارد.

خانه نو زندگی نو بیش از دو دهه نشر شده است.

شما چگونه از عهده ی آنهمه مسوولیت ها بر می آیید؟

بدون شک من مصروفم، اما نه آنقدر که از پا بمانم. من فقط در روزهای جمعه و شنبه برنامه ثبت می کنم.ملاحظه شد