گوینده افغان برای تحقق خواسته های زنان مبارزه می کند

گزارشی از هجرت الله اختیار
گزارش شماره 433
30 می 2012
وقتیکه اولین بار اقارب څانگه جبار خیل صدای او را از رادیو شنیدند بسیار خشمگین شدند خانواده اش برای یک سا ل از او روی گرداندند.
جبار خیل زمانی که هنوز در ولایت ننگرهار شاگرد مکتب بود و به برنامه های رادیوی بی بی سی و صدای امریکا گوش فرا می داد، علاقه مند خبرنگاری گردید.
در سن 15 سالگی او در کنار ادامه درس های مکتب اش در دفتر محلی رادیو تلویزیون ملی افغانستان بکار آغاز کرد. او به خانواده اش گفت که روی مجله کار می کند نه رادیو.
وقتی اولین گزارش اش تحت عنوان – ازدواج های جبری- به نشر رسید، اقارب اش بجای آنکه احساس غرور کنند، رنجیدند.
جبار خیل گفت: "وقتی صدای مرا در رادیو شنیدند، همه اعضای خانواده ام صحبت کردن با من را قطع کردند. من در اتاقم جدا از آنان بسر می بردم و این کار یک سال تمام ادامه یافت."
اقاربش فکر می کردند که او در کنار مردان کار می نماید، و این برای شان کاملاً غیر قابل قبول بود.
برای بسیاری افغانهای محافظه کار، حضور زنان در محیطی که مردان و زنان با هم مشترکاً کار کنند یک عمل غیر اخلاقی می باشد و بر شانس ازدواجش اثر بد می گذارد.
جلب حمایت خانواده وقت زیادی گرفت ، ولی نوریه مادر جبارخیل همواره بطور پنهانی از او پشتیبانی می کرد.
بالاخره، تنها یک برادر مخالف کار او باقی ماند.
او گفت: "برادرم با من حرف نمی زد، او بسويم  نگاه نمی کرد و حتی از رویارو شدن با من خودداری می نمود. او برایم گفت هر وقت با دوستانم هستم و تو در پرده تلویزیون ظاهر می شوی، همه به من نگاه کرده می پرسند که آیا تو خواهر من استی؟ من می شرمم، و نزدیک است بمیرم."
جبار خیل حتی برادرش را به محل کار خود برد تا مطمئن شود که زنان در رادیو تلویزیون ننگرهار در دفتری جدا از مردان کار می کنند.
جبار خیل که اکنون تنها 21 سال عمر دارد مسوولیت بخش زنان دفتر رادیو تلویزیون ننگرهار را بعهده دارد.
جبار خیل می گوید که از طریق گزارش دهی توانسته است نگرانی های صدها زن بدبخت را به گوش مردم و مقامات برساند.
در جریان ورکشاپ یک هفته ای خبرنگاری که اخیراً از سوی آی دبلیو پی آر در ننگرهار برگزار شده بود، جبارخیل تجربه شخصی گزارشگری اش را بعنوان یک زن در جامعه عمیقاً سنتی با حدود 40 تن محصل در میان گذاشت.
مینا حبیب، گزارشگری که در کابل از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است نیز با تایید اظهارات او محصلانی را که بین 17 الی 19 سال سن داشتند تشویق نمود تا کار شان را در بخش خبرنگاری ادامه دهند.
در هفته های اخیر، خانم حبیب جایزه ای را بخاطر شهامت اش بعنوان خبرنگار زن از سوی شورای خبرنگاران افغانستان دریافت نمود و در عین حال جایزه ویژه ای از سوی انجمن رسانه های آزاد جنوب آسیا به آقای حفیظ الله گردش ویراستار آی دبلیو پی آر داده شد. (به گزارش تقدیر خبرنگاران آی دبلیو پی آر در محفل جایزه دهی افغان مراجعه کنید.)
حضور جبار خیل در صفحه تلویزیون بدون شک توجه مردم را جلب کرده است، زیرا باشندگان ننگرهار زنان محدودی را در چنان نقش مهم دیده اند. او در صفحه تلویزیون روسری می پوشد ولی در سرک و بازار چادری می پوشد.
او گفت: "هنوز افراد ناشناخته به من زنگ می زنند. عده ای به صدا و زیبایی من ابراز علاقه می کنند، در حالیکه دیگران بخاطر آنکه در تلویزیون کار می کنم با من قهر اند. من فقط تشکر کرده و تلفون را قطع می کنم. این راهیست برای آنکه بگویم لطفاً مزاحم نشوید."
او اکنون بسیار گرم و سرد چشیده است. در یک محفل عروسی تعدادی او پس پسک زنان را در مورد اینکه آیا او همان زنیست که در تلویزیون دیده اند، شنیده بود.
بعد یکی از آنان نزدیک شده و از او خواسته بود تا به نصیحت و پیشنهادش گوش فرا دهد.
جبار خیل می گوید که آن زن برایش گفت: "عزیزم چرا خود را آنقدر زحمت می دهی؟ تو اینقدر دختر زیبا هستی ولی بازهم در تلویزیون کار می کنی. لطفاً بخودت رحم کن."
او در پاسخ گفته بود: "کار در تلویزیون چی بدی دارد؟ من درس خوانده ام و باید کار کنم و به دیگر زنان و دختران خدمت نمایم."
آن مهمان عروسی آه کشیده و برایش گفته بود اگر در تلویزیون کار نمی کردی تو را عروسم می کردم.
اینگونه تجارب باعث شده است که جبار خیل  با حوصله و پخته شود، و این چیزی است که به گفته همکارانش او را در دفتر شهرت داده است.
نظیفه مومند همکارش گفت: "څاانگه مسوول ماست ولی مثل یک خواهر و دوست نزدیک با ما برخورد می کند. باور کنید وقتی غیر حاضر است برای ما خیلی سخت تمام می شود."
امرالله روان، مدیر برنامه دفتر رادیو تلویزیون ملی جبار خیل را بعنوان "افتخار تلویزیون ننگرهار" خواند.
او گفت: "می توانم بگویم اگر او کارش را ترک بگوید، ما قادر نخواهیم بود کسی را پیدا کنیم تا جای او را پر کند."
جبار خیل حال در شهر جلال آباد، مرکز ولایت ننگرهار، زندگی می کند ولی زادگاه اصلی اش ولسوالی حصارک در غرب آن ولایت می باشد. درین منطقه رفتن به مکتب کار سختی بود. اقارب او به این باور بودند که دختران باید در سنین 12 الی 13 سالگی باید مکتب را ترک بگویند.
او گفت: "یک روز، برادرم مرا از رفتن به مکتب باز داشت و گفت که بقدر کافی کلان و جوان شده ام. من خیل زیاد گریه کردم." وى افزود وقتی برادرش خانه را ترک گفت، او نیز به سمت مکتب براه افتاد.
او گفت: "معلم پرسید که چرا دیر کرده ام، و من گفتم که خانواده ام نمی گذارند به مکتب بیایم. پس از شنیدن این داستان، معلم به خانه ما آمد و خانواده ام را قانع ساخت تا اجازه دهند مکتب را به پایان برسانم."
نوریه مادر جبارخیل که مجبور شده بود مکتب را بسیار زود ترک بگوید، نمی خواست دخترش نیز با آن سرنوشت مواجه شود و از او حمایت می کرد.
نوریه گفت: "من دران وقت نمی توانستم برای حقوق قانونی ام مبارزه کنم، اما دخترم څانگه توانسته است این کار را انجام دهد و من خیلی به او می بالم."
حال نوریه در برابر آنعده اقاربش که از شنیدن صحبت های مردم در مورد جبار خیل به خشم می آیند، از دختر خود دفاع می کند.
او گفت: "من در برابر آنها می ایستم و به دخترم می گویم که حوصله کند."
جبار خیل در مکتب از معلمی الهام گرفت که از رشته حقوق و علوم سیاسی فارغ شده است، و حالا در کنار انجام وظیفه، در پوهنتون خصوصی آریانا حقوق و علوم سیاسی می خواند. او می خواهد درس هایش را تا درجه ماستری ادامه دهد و در نهایت وارد سیاست شود. او آرزو دارد وزیر امور زنان افغانستان شود.
او گفت: "اگر من وزیر امور زنان شوم، برای من پست نمادین نخواهد بود. من حداکثر تلاشم را بخرج خواهم تا حقوق زنان احترام شود، و من تعلیم دختران را جبری خواهم کرد."
هجرت الله اختیار گزارشگریست در ننگرهار که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.