ازار و اذیت زنان راننده

دیبا صدیقی، باشنده ولایت کابل از هفت‌ ماه پیش که جواز راننده‌ گی اش را به‌ دست آورده تا کنون در اطراف شهر راننده‌ گی می‌ کند.هرچند وی حالا در گشت و گذارش آزادی بیشتری دارد، اما بازهم این تجربه برایش خیلی خوش‌آیند نبوده است. او هفت‌ ماهِ تمام مورد آزار و اذیت قرار گرفته است.

او می‌گوید: « راننده‌گی برایم کارِ آسانی نیست، چرا که پیوسته مورد استهزاء و تمسخر مردان قرار می‌گیرم.» وی اضافه کرد که کورس راننده‌گی را در ریاست ترافیک کابل فرا گرفته و قوانین جاده را نیز جداً مراعات می‌کند.

  گذشته از این، وی در ادامه گفت که: «مردان حتا عمداً با موترم تصادم می‌کنند تا بتوانند با من همصحبت شوند و اذیتم کنند، به‌خصوص جوانان بی‌ بند و بار.»

با وجود چنین مخالفت‌ها علاقه‌ مندی زنان به راننده‌گی در پایتخت رو به افزایش است.

غلام جیلانی وردک، رییس بخش توزیع جواز راننده‌ گی در ریاست ترافیک کابل می‌گوید که روزانه ده‌ها زن جهت اخذ جواز راننده‌ گی به این ریاست مراجعه می‌کنند.تنها در پنج‌ ماهِ اخیر به تعداد ۱۴۰ زن از این ریاست جواز راننده‌ گی گرفته اند.او می‌گوید: « زنان می‌توانند مجوز شان را پس از فراگرفتن یک کورس آموزشی دوهفته‌ای در ریاست ترافیک کابل یا ریاست‌های سایر ولایات بدون هیچ‌ گونه محدودیتی به دست بیاورند.»

آقای وردک ضمن تایید اذیت شدن راننده‌ گان زن می‌گوید باوجود این‌ که بعضی خانم‌ها در راننده‌ گی مهارت بیشتری نسبت به مردان دارند، بازهم از سوی مردان اذیت می‌شوند. زنان تلاشِ زیادی به  خرچ می‌دهند تا قوانین ترافیک را بیاموزند و دقیق تر راننده‌ گی کنند.آقای وردک در ادامه گفت: « در چهار حادثه که در آن زنان شامل بودند و من نیز شاهدشان بودم تقصیر از مردان بوده است.»

نوریه، یکتن از راننده‌ گان زن به آی‌دبلیو‌پی‌ار گفت که مردان همواره موترهای شان را در مقابل موتر وی در جاده‌ها توقف می‌دهند تا مانع ‌اش شوند.

مرضیه، راننده‌ ی دیگری که از کورس راننده‌گی مموزی فارغ شده می‌گوید: « یک‌ونیم سال می‌شود که راننده‌ گی می‌کنم و در تمام این مدت از سوی مردان اذیت شده‌ام.»وی می‌افزاید: «یکی از روزها تایر موترم پنچر شد  مجبور شدم توقف کنم. چون در آنجا ترمیم‌ گاهی وجود نداشت خواستم خودم تایر را تبدیل کنم، اما نتوانستم. عابرانِ مرد به‌جای این که کمکم کنند، با القاب زشتی صدایم می‌زدند و حرف‌های رکیکی نثارم می‌کردند که تکرار شان مناسب نیست. آنها به حدی اذیتم کردند که مجبور شدم به پولیس شکایت کنم. افسران پولیس خوشبختانه مداخله کردند و آنها را هشدار دادند و با من نیز کمک کردند.»

اما به نظر می‌رسد پولیس باید رفتار جدی تری را علیه آزار و اذیت شدن زنان راننده در پیش گیرد.

فریدون رییس تحقیقات جنایی پولیس کابل می‌گوید که آنان اغلب چنین راپورهایی را به دست می‌آورند، ولی تا حال فردی را در این قضیه بازداشت نکرده اند.

وی گفت «این شکایت‌ها آنقدر جدی نبودند که کسی را بازداشت یا مورد پیگرد قانونی قرار می‌دادیم، اما اگر خانمی به کدام مشکل جدی مواجه می‌شود می‌تواند پولیس را درجریان بگذارند. پولیس در خدمت شان خواهد بود.»

مقامات می‌‌گویند که دولت زنانی را  که می‌خواهند راننده‌ گی بیاموزند را حمایت می‌کند.

کریمه سالک، رییس امور زنان در کابل، می‌گوید که آنان دو کورس آموزش راننده‌گی را به همکاری کشور ایتالیا راه اندازی کرده اند که در آن  حدود ۱۲۰ زن آموزش دیده‌ اند.

وی می‌گوید: «تصمیم داریم برای زنان برنامه‌های آموزشی بیشتری را در آینده نزدیک برگزار کنیم تا آنها بتوانند کاری برای خود پیدا کنند و درآمد شان را بالا ببرند.»

در همین‌حال، فوزیه ناصریار، نماینده مردم کابل در پارلمان می‌گوید: « با آنکه راننده‌ گی برای زنان افغان کار آسانی نیست، اما خوشحالم که علاقه‌ مندی آنها رو به افزایش است.»وی در ادامه گفت که این کار نشان می‌دهد که تبعیض‌ و اختلافات موجود علیه زنانی که توانایی کار در بیرون از خانه را دارند رو به نابودی است.خانم ناصری افزود که زنان به توانایی‌های شان باور دارند و همسانِ مردان به دنبال فرصت‌ها اند.او می‌گوید: «علاقه ‌مندی زنان به راننده‌ گی نشان می‌ دهد که آنان بیشتر از پیش می‌خواهند از نگاه اقتصادی خودکفا شوند، چرا که بیشتر اوقات همین وابستگی اقتصادی آنها به مردان باعث می‌شود حقوق شان پامال شود.»

حاجی دلاور، رییس کورس راننده‌ گی مموزی می‌گوید: « از بدو تاسیس این مرکز- که پانزده‌سال از آن می‌گذرد- تا حال به تعداد ۵۰۰۰ زن در شاخه‌های مختلف مرکزمان در سراسر کشور آموزش دیده‌اند.»وی افزود که کورس راننده‌گی مموزی به همکاری کشورهای جرمنی و ایتالیا از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳  صدها زن را به‌طور رایگان آموزش داده است.

ثریا پیکان، فعال حقوق زن می‌گوید که پروسه شهری‌سازی و افزایش سطح دسترسی زنان به آموزش و پرورش باعث شده تعداد زیادی از آنان راننده‌ گی بیاموزند،اما باید با موانع که فراراه شان قرار دارد مبارزه کنند.وی در خاتمه گفت: « اگر زنان از آزار و اذیت مردان بترسند و برای اعاده حقوق شان علیه مشکلات مبارزه نکنند هیچگاهی به مساوات دست نخواهند یافت.»

فواید داشتن جواز راننده‌گی برای همه آشکار است.

 رویا نیز مشغول یادگیری راننده‌گی در کورس دریوری مموزی است تا بتواند از موتر خانواده‌گی شان استفاده کند.

او می‌گوید: « وقتی از مردها در خانه نمی‌باشد مجبور می‌شوم برای رفتن به خریداری، تکسی بگیرم، بناءً تصمیم‌گرفتم راننده‌ گی بیاموزم تا خودم بتوانم مراقب خانواده‌ ام باشم. گرچه راننده‌گی زنان در جامعه ما هنوز هم یک مقدار غیرعادی و عجیب تلقی می‌شود، اما عموماً این‌ گونه نیست. زنان در واقع می‌توانند به شیوه خودشان زنده‌ گی کنند و پس از آموختن راننده‌ گی مراقب خود باشند.»