افراد مسلح زیر نام طالب به پروسه صلح می پیوندند
در شمال افغانستان، بسیاری کسانی که بخاطر ترک جنگ خواستار پاداش می شوند، هرگز شورشی نبوده اند.
افراد مسلح زیر نام طالب به پروسه صلح می پیوندند
در شمال افغانستان، بسیاری کسانی که بخاطر ترک جنگ خواستار پاداش می شوند، هرگز شورشی نبوده اند.
گزارشی از عبدالطیف سهاک- افغانستان
گزارش شماره 394
30 مارچ 2011
درحالیکه مقامات افغان می گویند صدها شورشی از ایجاد میکانیزم تازه صلح تاکنون تسلیم شده اند، اما دیگران کمتر به این امر باور دارند.
منابعی که آی دبلیو پی آر در شمال افغانستان با آنها مصاحبه کرده است، می گویند بسیاری کسانی که به حکومت می پیوندند هرگز شورشی نبوده اند. تحلیل گران میگویند، تا زمانی که طالبان واقعی تمایلی به پیوستن به پروسه صلح نداشته باشند، این پروسه نفع چندانی نخواهد داشت.
شورای عالی صلح که 70 نفر عضو دارد، خزان سال گذشته کارش را با هدف مذاکره با رهبران بلند پایه طالبان و تشویق جنگجویان به ترک جنگ، آغاز کرد. قیام الدین کشاف، سخنگوی این شورا در ماه اکتوبر گفت هرگاه شورشیان از خشونت دست بکشند، برای شان پول، کار و خانه داده خواهد شد.
شیر زمان صابرزاده، سکرتر شورای عالی صلح در مزار شریف مرکز ولایت بلخ، در گفتگو با آی دبلیو پی آر تایید کرده است که به افرادی که به پروسه صلح می پیوندند مبلغ مشخصی - که او مقدار آن را ذکر نکرد- در مرحله اول، 80 دالر امریکایی بطور ماهوار، خانه کرایی، غذا و البسه داده خواهد شد. او در عین حال گفت که به این افراد مشوره و زمینه کار نیز مهیا خواهد شد.
از زمان ایجاد شورای صلح، گزارش هایی از پیوستن گروپ های شورشی به حکومت افغانستان از بخش های مختلف کشور به نشر رسیده است. در شمال افغانستان، مقامات می گویند حدود 300 نفر شورشی تاکنون به پروسه صلح پیوسته اند.
در ولایت سمنگان، بطور مثال پیوستن قوماندان محمد اسماعیل و بیست و چند نفر افرادش در اوایل ماه فبروری بعنوان یک موفقیت تمجید گردید. والی سمنگان آقای خیر الله انوش گفت: "افراد ناراضی دیگری نیز در ولایت هستند، و اگر برای شان کمک شود آنان نیز تسلیم خواهند شد."
محمد اسماعیل گفت که گروه او پول و سایر امکاناتی را که برایشان وعده داد شده می خواهند، "در غیر آن افراد من دوباره از حکومت فاصله خواهند گرفت."
اهداف اصلی این پروسه حرکت طالبان و متحد آن حزب اسلامی، گروه مسلح به رهبری گلبدین حکمتیار، می باشد. اصولاً، اکثر کسانی که تسلیم می شوند، وابسته به یکی از گروه های مسلحی می باشند که علیه حکومت و متحدان غربی اش می جنگند، اما منابع آی دبلیو پی آر اظهار می دارند که حداقل در شمال کشور اینگونه نیست.
قرار اظهارات مقامات و مفسران محلی، بسیاری کسانی که تسلیم می شوند، اعضای گروه های مسلحی اند که هیچ ارتباطی با شورشیان ندارند. ظاهراً آنها با انگیزه بهره برداری از امتیازات مالی و غیر مالی که به تسلیم شوندگان عرضه می شود، به این پروسه رو می آورند.
شبه نظامیان وابسته به گروه های سیاسی که اکثرشان بخشی از مجاهدینی می باشند که در دهه 1980 در برابر حکومت وابسته به اتحاد جماهیر شوروی می جنگیدند، و قرار بود توسط حکومت پس از طالبان خلع سلاح شوند. برای خلع سلاح این گروه ها، سازمان ملل متحد پروسه خلع سلاح و ادغام مجدد (دی دی آر) را براه انداخته بود، و پس از ختم این پروسه در سال 2005، برنامه دومی را زیر نام خلع سلاح گروه های مسلح غیرقانونی روی دست گرفت که هدف آن خلع سلاح تعداد زیادی از گروپ های مسلح غیررسمی باقی مانده بود.
گل رحمان همدرد، یکی از بزرگان قومی در شمال افغانستان گفت او کسانی را می شناسد که تسلیم می شوند اما هرگز عضو گروه طالبان نبوده اند، بلکه شبه نظامیان وابسته به قوماندان های ملیشه و شخصیت های بلند پایه سیاسی می باشند.
همدرد گفت: "گروه های مختلف مسلح بخاطر بدست آوردن برخی امتیازات برای ملیشه های شان این کار را انجام می دهند، و بعد آنها را در چوکات پولیس محلی جا می دهند و به این طریق نجات خود را تضمین می کنند و در برابر حکومت امتیاز بدست می آورند."
یک افسر بلند پایه اردوی ملی تایید کرد افرادی که تسلیم شده اند، برای مد ت چهار ماه تحت بررسی قرار می گیرند و بعد ازان به صفوف پولیس ملی جذب گردیده و مبلغ 400 دالر امریکایی معاش می گیرند.
این افسر که نخواست شهرتش فاش شود، نسبت به روند کنونی ادغام مجدد بدبین بود و گفت که این افراد قابل اعتماد نمی باشند.
او گفت: "این افراد سالها مرتکب جنایت شده اند؛ آنها وابسته به گروه های سابق می باشند. اگر آنها به اردو و پولیس بپیوندند، صرفاً به منافع شخصی و گروهی خود خواهند اندیشید."
او سلامت این پروسه را مورد سوال قرار داد و گفت که اعضای شورای عالی صلح، سیاست مداران محلی اند که وفاداری شان نسبت به حکومت مرکزی مورد شک قرار دارد و افراد مسلح وابسته به خودشان را بعنوان "تسلیم شوندگان" انتخاب می کنند.
جنرال زلمی ویسا، قوماندان قول اردوی 209 شاهین در ولایت بلخ گفت که در منطقه تحت کنترل او افراد گروه های مسلح به مراتب از تعداد طالبان بیشتر می باشند و به سود هر طرفی که منافع شان ایجاب کند نقش بازی می کنند.
او گفت: "این افراد هرزمانی که تصور کنند حکومت ضعیف است نقش طالبان، گروه مخالف، را بازی می کنند ولی پس ازانکه حکومت منطقه را تحت کنترل در آورد فوراً به دولت می پیوندند. آنها تسلیم می شوند و خواستار امتیازات می گردند."
جنرال ویسا گفت، خلاف این گروه های فرصت طلب، اعضای واقعی طالبان و القاعده هرگز دست از جنگ بر نمی دارند.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان ادعای دولت را مبنی بر تسلیمی افراد آن گروه و آمادگی طالبان برای گفتگوی صلح را رد کرد.
او در مصاحبه تلفونی با آی دبلیو پی آر گفت: "اینها دروغی بیش نیستند. هیچ طالبی تسلیم نشده است. آنها افراد خود شان اند که برای اهداف تبلیغاتی این کار را انجام می دهند. این یک فعالیت رسانه ای می باشد."
او تهدید کرد که خشونت ها دوباره از سر گرفته خواهد شد و گفت: "بهار امسال، معلوم خواهد شد که آیا طالبان واقعاً تسلیم شده اند یا خیر."
عبدالله لودین، معاون رییس شورای عالی صلح و قوماندان اسبق حزب اسلامی گفت که او از وجود افرادی که تظاهر به طالب بودن کرده و به پروسه صلح می پیوندند، اطلاع ندارد. او افزود: "حکومت باید از هر کسی که تفنگ بدست دارد و حاضر است از مخالفت با حکومت دست بر دارد، استقبال نماید."
جنرال داود داود، قوماندان زون پامیر پولیس ملی افغانستان تایید کرد برخی افرادی که به پروسه صلح می پیوندند اعضا گروه های ملیشه می باشند نه طالب. اما او افزود که یک سیستم ارزیابی وجود دارد.
او گفت: "ما ازین افراد تحقیق می کنیم. آنانی که واقعاً در چندین مورد در برابر حکومت جنگیده باشند، بعنوان مخالفان اصلی شناسایی می گردند، اما کسانی که صرفاً برای کسب منفعت به این پروسه پیوسته اند هرگز به این کتگوری شامل نخواهند شد و هیچ چیزی دریافت نخواهند کرد."
تحلیلگران در انتقاد از روش اداره پروسه مصالحه می گویند آنگونه که ادعا می شد، این پروسه شورشیان را هدف قرار نمی دهد.
فهیم همدرد، کارشناس سیاسی در ولایت بلخ گفت که این اولین تلاش مصالحه از سوی رییس جمهور کرزی نیست. کمیسیون تحکیم صلح و همبستگی قبل از شورای عالی صلح و در سال 2005 ایجاد شده بود. اما او گفت که کمیسیون مذکور توجه چندانی را بخود جلب نکرد.
همدرد گفت: "کمیسیون نیز اعلان کرده بود که هزاران نفر اعضای گروه های مخالف دران سالها به حکومت پیوسته اند. در عین حال، تعداد افراد مخالف هرروز بجای آنکه کم شود، افزایش یافته است."
او گفت که تنها مذاکره سیاسی با طالبان می تواند موثر تمام شود، زیرا نظامیان ایدولوژیک آن گروه صرفاً بخاطر پول و خانه تسلیم نخواهند شد.
او گفت: "اگر شورای صلح و حکومت افغانستان خواستار مصالحه می باشند، آنها باید با رهبران طالبان گفتگو کنند."
عارف موسوی، کارشناس سیاسی در ولایت بلخ نیز تایید کرد که اعضای عادی طالبان "هرگز به آن سادگی به حکومت روی نخواهند آورد."
او گفت: "آنها زمانی که رهبران شان حاضر شوند، به حکومت خواهند پیوست."
موسوی اظهار داشت که تلاش های حکومت موجود به آنچه حکومت داکتر نجیب الله در اواخر دهه 1980 انجام می داد شباهت دارد. دران زمان حکومت می کوشید پس از خروج نیروهای شوروی، با مجاهدین توافق کند.
در اوایل این پلان موفق به نظر می رسید و صدها جنگجو که ظاهراً به گروه های مجاهدین وابسته بودند به تابعیت حکومت نجیب گردن نهادند. اما این پروسه فرجام بدی داشت، و در سال 1992 همان گروه های مجاهدین کابل را تسخیر کرده، حکومت را سرنگون نمودند و دست به آغاز جنگ خونین داخلی زدند.
عبدالطیف سهاک گزارشگریست در ولایت بلخ که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.
