عدم استقبال از پول افغانی در ننگرهار

گزارشی از هجرت الله اختیار

گزارش شماره 420

5 جون 2012

احمد منیر سرباز اردوی ملی افغانستان با دریافت معاشش مستقیم به صرافی رفته و پول افغانی اش را به روپیه پاکستانی تبدیل کرد.

منیر قصد سفر به خارج از ولایت ننگرهار را نداشت، اما در پاسخ به این سوال آی دبلیو پی آر که چی نیازی به اسعار خارجی دارد، گفت "برادر، حتماً تازه به این شهر آمده ای. اگر افغانی داری به کلدار تبدیل کن، چون درینجا هیچ کس افغانی نمی گیرد."

درینجا به روپیه پاکستانی کلدار می گویند.

از او پرسیده شد که اسعار ملی افغانستان چی مشکل دارد، و او در جواب گفت: "نزد والی {ننگرهار} گل آقا شیرزوی برو، خواهی دید که در جیب اش دالر و کلدار دارد. هیچ کس به افغانی احترام ندارد."

رحیم داد باشنده ی ننگرهار که برای خرید به بازار جلال آباد آمده بود گفت که خرید با اسعار پاکستانی ارزان تر می باشد زیرا دکانداران برای خرید جنسی که ده افغانی قیمت داشته باشد فقط ده کلدار می گیرند، در حالیکه مطابق نرخ رسمی تبادل اسعار، او باید دو چند این مبلغ را بپردازد.

رحیم داد گفت او زمانی که با پول افغانی سر بخورد، به مشکل آن را تشخیص می دهد.

مشعل، محصل در پوهنتون می گوید زمانی می خواست در جلال آباد با پول افغانی کتاب بخرد، اما کتاب فروش به او گفت: "این را پس بگیر- من نمی دانم که این {افغانی} به کلدار چقدر می شود."

عواقب سالهای جنگ، نبود حکومت مرکزی قوی، و هجرت جبری افغانها به پاکستان و ایران، و همچنان اهمیت تجارت با این دو کشور، بخصوص ورود کالاهای مصرفی زمینه ساز کاربرد پول روپیه در ولایات جنوبی و اسعار ایرانی در مناطق مرزی غرب افغانستان شده است. پس از سال 2001 ارز دیگری درین مجموعه افزوده شده است، و آن دالر امریکایی می باشد که در همه ی معاملات عمده بکار می رود.

احسان الله، صراف، به آی دبلیو پی آر گفت که هرکس به شمول کارکنان حکومت محلی و کارمندان انجوها نزد او آمده و معاش شان را به روپیه تبدیل می کنند. در عین حال، تنها کسانی که قصد سفر به کابل و سایر مناطق شمالی کشور را دارند، پول افغانی می خرند.

رییس جمهور کرزی اخیراً به پولیس، سارنوالان و بانکداران دستور داد تا کمیته ای را برای مبارزه با جریان اسعار خارجی در مناطق دور افتاده، و ترویج پول افغانی تشکیل دهند. هرچند یکی ازین کمیته ها در ننگرهار و سایر ولایات شرقی فعالیت دارد، اما هنوز نتایج چندانی در پی نداشته است- همه چیز، از قیمت غذا تا کرایه تاکسی به روپیه پاکستانی پرداخته می شود.

احمدزی، معاون شعبه ی بانک مرکزی در جلال آباد گفت که کمیته ی محلی استفاده ی کلدار را در بازار نظارت می کند و متخلفین را نقداً جریمه می نماید.

او به این امر اشاره کرد که افغانی در شش سال گذشته قیمت خود را حفظ کرده درحالیکه ارزش روپیه نسبتاً کاهش یافته است، لذا کسانی که از روپیه پاکستانى استفاده کرده اند، از لحاظ مالی متقبل ضرر شده اند. اما مهمترین مساله برای مردم این است که "تصمیم قاطع بگیرند که آنها به عنوان افغانها باید در کشور خود از افغانی استفاده کنند".

عبدالطیف دکاندار اظهار داشت که اعضای کمیته ی اسعار یک بار او را بخاطر معامله با روپیه پاکستانى ، جریمه نمودند.

عبدالطیف گفت: "همان فرد یک هفته بعد آمده.. و از من به کلدار جنس خرید. من برایش گفتم که تو مرا بخاطر استفاده از کلدار جریمه کرده بودی، چگونه حالا از من به پول کلدار خرید می کنی. آن مرد معذرت خواست و گفت که دیگر عضو آن کمیته نمی باشد."

احمد ضیا عبدالزی، سخنگوی شیرزی والی ننگرهار گفت که مقامات نسبت به جریمه های تنبیهی ترجیح می دهند که از ابزار تشویقی استفاده کنند.

او گفت: "استفاده از کلدار نسبت به گذشته به شدت کاهش یافته است. امیدواریم کمپاین ما روحیه ملی را ... برای استفاده از افغانی تقویت کند."

حاجی عزیز الرحمان معاون رییس اتاق تجارت ننگرهار گفت که جریمه ی کسانی که با پول روپیه معامله می کنند، بیهوده است.

او گفت: "با جریمه نقدی نمی توان مانع کلدار شد. دکانداران پول جریمه را بر قیمت اجناس افزوده و آن را  از مستهلکین دوباره خواهند گرفت ."

عزیزالرحمن گفت که سیاست پولی حکومت غیر منظم و متناقض بوده است، و نیاز است تا قانون موثری وجود داشته باشد که بالای همه ی افراد و همه ی انواع اسعاری که اکنون در کشور در گردش است، مساویانه اعمال گردد.

او گفت: "حکومت باید تاجران، قراردادی های عمده و کارکنان انجوها را مجبور کند تا معاملات خود را به پول افغانی انجام دهند، نه به کلدار یا دالر."

هجرت الله اختیار گزارشگری است در ننگرهار که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.