آتش بس شکننده در ولسوالی اله سای ولایت کاپیسا

گزارشی از میوند صافی- افغانستان

گزارش شماره 394

28 مارچ 2011

ولسوالی اله سای در ولایت کاپیسا واقع شمالشرق کابل، شاهد صحنه غیر عادی می باشد که دران مسوولان حکومت محلی و طالبان از تحرکات یکدیگر چشم میپوشند.

با درک این واقعیت که هیچ یکی از طرفین قادر به شکست طرف مقابل نمی باشد، هر دو طرف تصمیم گرفته اند که در کنار هم به فعالیت خود ادامه دهند.

شبه نظامیان طالب و افسران پولیس حکومتی، مسلحانه در بازار ولسوالی گشت و گذار می کنند، بدون آنکه مزاحم یکدیگر شوند. حتی گفته می شود که آنها در محافل خوشی و غم یکدیگر نیز شرکت می کنند.

برای سهولت بیشتر در روابط شان و رفع هرگونه اضطراب و نگرانی، اخیراً تصمیم گرفته شده است که شورشیان از طرف قبل از ظهر و پولیس ملی بعد از ظهر برای خرید اشیای مورد نیازشان به بازار بروند.

رضا، صاحب دوکاندار در بازار اله سای به آی دبلیو پی آر گفت: "این شیوه بهتر است، چون ما قبلاً می ترسیدیم که مبادا آنان در برابر همدیگر دست به فیر بزنند. اینکه حال آنها بطور جداگانه و در اوقات مختلف {برای خرید} می آیند خبر خوبیست."

یک افسر پولیس در محل که نخواست نامش فاش شود، هر روز از قریه اش که کاملاً در اختیار طالبان می باشد، به مرکز ولسوالی سفر می کند، ولی باوجود داشتن اسلحه و مهمات کسی مزاحم او نمی شود.

او گفت: "من در مسیرم از میان طالبان می گذرم، و ما به همدیگر سلام می کنیم. گاهی ما در مورد وظیفه خود شوخی می کنیم. چون همه ما از یک منطقه می باشیم، آنها به ما کار ندارند و ما به آنها غرض نداریم. ما باهمدیگر بطور غیر رسمی توافق کرده ایم."

میرزمان منگرى ، قوماندان امنیه ولسوالی اله سای گفت که توافق عدم حمله در واقع تایید تاکتیکی این واقعیت است که هیچ یکی از طرفین قادر به کسب تفوق نظامی نمی باشد.

او گفت: "من 20 عسکر و 20 افسر پولیس دارم، ما می خواهیم قانون را به اجرا در آوریم، ولی ظرفیت این کار را نداریم. همچنان، طالبان نمی توانند ما را از منطقه برانند. در حقیقت، ازانجایی که ما نمایندگی از دو سیستم متفاوت می کنیم، دوست نداریم طرف مقابل درین دور و برها حضور داشته باشد."

این توافق محصول تلاش بزرگان محلی در اله سای می باشد که چند سال قبل با شورشیان گفتگو کردند و به توافق رسیدند. ازان زمان تاکنون، این تفاهم کم و بیش پا برجا مانده است.

ازانجایی که بزرگان محلی در تقرر ولسوال و قوماندان امنیه نقش دارند، لذا مقامات نیز به معامله تن داده اند و موافقه ی عدم حمله را امضا کرده اند.

ملا محمد، ولسوال اله سای گفت که موافقه غیر رسمی بوده و هیچ چیزی روی ورق وجود ندارد. او در عین حال اظهار داشت که اداره اش سیاست حکومت مرکزی مبنی بر تشویق شورشیان به تسلیمی را تعقیب می کند.

او گفت: "مخالفین مسلح در چند متری بازار اله سای بسر می برند، هرچند گاهی برای خرید به بازار می آیند. ما علیه یکدیگر نمی جنگیم. حال ما تلاشی را در کنار بزرگان محلی و مطابق پروسه صلح براه انداخته ایم تا آنها را متقاعد کنیم اسلحه خود را بزمین گذاشته و به حکومت بپیوندند."

سایر مصاحبه شوندگان نیز چندان متعهد به شکست طالبان نبودند و می گفتند که آنان از توافق عدم حمله بالای یکدیگر که بدون نفوذ سیاسی بیرونی بدست آمده، کاملاً راضی می باشند.

یک ملک قریه که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، گفت: "ما به تشویق دیگران بنام پولیس، اردوی ملی و طالبان کشته می شویم. اگر یک افسر پولیس، سرباز اردوی ملی یا عضو گروه طالبان کشته می شود، همه در افغانستان متاثر می گردند. ما بزرگان ولسوالی اله سای تصمیم گرفته ایم که در نتیجه این تصمیم هر کس در منطقه ما در صلح بسر ببرد."

ملک قریه گفت، تازمانی که اردو و پولیس ملی به دستور عساکر بین المللی علیه طالبان دست به تهاجم نزنند، شورشیان اقدام به حمله نخواهند کرد.

نیروهای بین المللی برای همکاری امنیت (آیساف) چندین عملیات را برای پاکسازی شورشیان از اله سای در سالهای گذشته به اجرا در آورده، اما قادر به کنترل کامل بر این منطقه نشده است. آیساف و اردوی ملی پایگاه ها و پوسته هایی را براه انداخته و بالای مرکز ولسوالی اله سای نیز استحکامات دفاعی ایجاد کرده اند. گذشته ازان، مناطق کوهستانی و صعب العبور شمالی و شرقی باعث شده است که نیروهای امنیتی نتوانند شورشیان را از منطقه بیرون برانند، چه رسد به کنترل آن ساحه برای درازمدت. این نظر نه تنها از سوی افغانهای محلی که با آی دبلیو پی آر مصاحبه کرده اند تایید شده است، بلکه در سندی مربوط به اردوی ایالات متحده که از سوی ویکی لیکس افشا شده، نیز تصدیق شده است.

آی دبلیو پی آر با یک سرباز اردوی ملی مستقر در منطقه گفتگو کرده است که تمایلی به اشتراک در حمله علیه شورشیان نداشت.

او با ذکر اینکه منازعات گذشته و کنونی در افغانستان به نیابت از کشورهای دیگر جریان داشته است، گفت: "طالبان نیز برادران ما می باشند. آنها خواسته های مشخصی دارند و باید به صدای آنها گوش داده شود. آنها دیوانه نیستند؛ آنها برای هیچ نمی جنگند."

او افزود: "امیدوارم طالبان و نیروهای حکومتی در همه مناطق اینگونه به توافق برسند تا دشمنان اصلی این کشور منزوی شوند."

یک مقام طالب که نخواست نامش گرفته شود گفت جنگ در برابر نیرهای بین المللی تا زمان خروج آنها از افغانستان ادامه خواهد یافت، اما شورشیان به آتش بس در اله سای پابند خواهند ماند، مگر آنکه مورد حمله قرار گیرند.

او افزود: "ما تصمیم گرفته ایم که نیروهای حکومتی را به احترام بزرگان محلی و اسلام، به دلیل روابط قومی که داریم و بخاطر آنکه همه ما افغان و مسلمان می باشیم، غرض نگیریم. اما اگر آنها به دستور نیروهای خارجی بالای ما حمله کنند، ما حمله کرده آنها را خواهیم کشت."

او نیز مانند برخی افراد دولتی که با آی دبلیو پی آر مصاحبه کردند، تفاوت روشنی را بین امور سیاسی محلی و ملی قایل شد: "این توافق طالبان به معنی آن نیست که ما حکومت فاسد و قاتلان بین المللی را بپذیریم. این تنها به مفهوم آنست که طالبان نمی خواهند هموطنان افغان شان را به قتل برسانند."

از نگاه تحلیلگران امور دفاعی و سیاسی افغان، توافق صلح اله سای یک معما می باشد و برای آنان این سوال مطرح است که آیا این موافقه مودل وسیعتر صلح را نشان می دهد یا آنکه صرفاٌ یک بن بست محلی می باشد که اثرات وسیعی در پی نخواهد داشت؟

جنرال بازنشسته حی سلیمان خیل تاکید دارد که آتش بس اله سای حاکی از ناکامی حکومت داری و حاکمیت قانون می باشد.

او گفت: "این وضعیت نشانه ضعف حکومت است. حکومت نمی تواند قانون را درانجا پیاده کند. مردم برای حل مشکل شان به مخالفان مراجعه می نمایند. واقعیت این است که دو حکومت وجود دارد، و این دستاورد بزرگی برای مخالفان می باشد."

جنرال افزود که طالبان معامله صلح را کاملاً به نفع خودشان انجام داده اند، اما این توافق هرگز مانع حمله آنان در وقت مناسب نخواهد شد.

عبدالغفور لیوال، تحلیل گر دیگری که رهبری مرکز مطالعات منطقوی افغانستان را بعهده دارد به این باور است که هرگونه تلاش برای خاتمه دادن به خونریزی کار خوب است.

او گفت: "وقتی تفنگ ها از فیر باز می مانند، عقل و منطق به کار می افتد. من مطمئن هستم که این توافق غیررسمی مناطق دیگر را نیز متوجه خواهد ساخت که جنگ راه حل خوب نیست."

خلاف نظر جنرال سلیمان خیل، آقای لیوال می گوید که ادامه آتش بس به نفع حکومت خواهد بود زیرا این وضع باعث می شود که حکومت به وظایفش رسیدگی کند.

میوند صافی گزارشگریست در ولایت کاپیسا که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.