مکاتب- نقطه تمرکزِ حملات شورشیان در یکی از ولایات افغانستان

براساس گفته‌های سخنرانان در یکی از مناظره‌های آی‌دبلیوپی‌آر در میدان شار-مرکز ولایت میدان وردک، کودکان در اثر مشکلاتی چون کشمکش، فقر و سنت های محافظه کارانه، از دست رسی به آموزش و پرورش محروم می مانند.

در گفتمانی که در 31 ام دسمبر در دانشگاه خصوصی تابش برگزار شده بود برای نزدیک به صد تن از مردم محل فرصت میسر شد تا پرسش های شان را با مسوولین آموزش و پرورش و فعالان، مطرح کنند.

در این گفتمان، شریف الله هوتک، معاون شورای ولایتی وردک، گفت: «مکاتب در وردک مبدل به نقطه تمرکز حملات شورشیان شده و این معضل ضربه محکمی به سیستم آموزش و پرورش در این ولایت وارد کرده است.

او در ادامه گفت که کودکان در معرض خطرگیرماندن میان گلوله ها قرار دارند.

او افزود: «هنگامیکه یک دختر خانه اش را به قصد مکتب ترک می کند هیچ ضمانتی وجود ندارد که سالم به مکتب برسد و از سوی طالبان یا نیروهای امنیتی هدف گلوله قرار نگیرد. اگر حکومت پوسته های امنیتی را نزدیک مکاتب نسازد طالبان در مکاتب مخفی نشده و نزدیک مکاتب کمین نمی گیرند.»

فضل الرحمان طارق، رییس معارف میدان وردک، گفت که پیشرفت ها در این زمینه محدود است.

او گفت: «در پانزده سال گذشته، ریاست ما نتوانست در بسیاری از نقاط میدان وردک حتا یک مکتب اناث بسازد. در سه ولسوالی از ولسوالی های نه گانه میدان وردک حتا یک مکتب هم برای دختران وجود ندارد، ولسوالی های دیگر هم یک یا دو مکتب اناث دارند.»

طارق گفت که در مجموع به تعداد 481 مکتب در این ولایت وجود دارد که نزدیک به هفده هزار شاگرد دارند و از این جمله، پنج هزارتن آن دختران می باشند. او افزود که در حال حاضر پنج هزار معلم مشغول تدریس استند که 300 تن آن را زنان تشکیل می دهند.

ولایت میدان وردک نزدیک به 900000 نفر نفوس دارد و در سی کیلومتری غرب کابل موقعیت دارد.

برخی از اشتراک کننده گان در مناظره، ریاست معارف ولایت وردک را مورد انتقاد قرار داده گفتند که این ریاست در رسیده گی به مردم در ولسوالی های دوردست ناکام است.

رفیع الله امان، محصل در دانشگاه، گفت: «این مسوولیت ریاست معارف است که برای باشنده گان مناطق دوردست که به تعلیم و تربیه دسترسی ندارند رسیده گی کند.»

اما طارق در پاسخ گفت که برای توسعه زمینه های آموزش در این نقاط مردم باید با مسوولین همکاری کنند.

او گفت: «بر اساس پالیسی، ما نمی توانیم مکتبی را به راحتی اعمار کنیم، اما اگر مردم به ما مراجعه کند کاملاَ حاضر استیم همکاری کنیم و داشته های مان را در اختیارشان قرار دهیم. این مسوولیت اخلاقی و وجدانی هرفرد است تا حکومت را حمایت و همکاری کند تا ما بتوانیم در کنار مکاتب متوسطه و عالی، مکاتب ابتداییه جدیدی نیز اعمار کنیم. ما طرزالعمل های خودمان را داریم و اگر مردم به ریاست معارف درخواست بدهند، با اطمینان کامل گفته می توانم که صدای آنها شنیده می شود. ما درخواست های تمام کسانی که تقاضای اعمار مکتب را کرده بودند را پذیرفته ایم.»

میرویس هاشمی، رییس دانشگاه خصوصی تابش، نیز گفت که مردم هم باید سهم بگیرند.

او گفت: «ما نمی توانیم تنها ریاست معارف را مسوول مشکلاتِ موجود در سیستم آموزشی بدانیم.» او افزود که فقر، ناامنی و سنت های محافظه کارانه اجتماعی نیز تاثیرات خود را دارند.

«ما نباید این حقایق را انکار کنیم. تنها ریاست معارف مقصر نیست، عوامل دیگری نیز وجود دارد که دسترسی مردم به تحصیل را محدود ساخته است.»

او اذعان کرد که خصوصاَ دختران در بسیاری از مناطق میدان وردک حتا از دسترسی به امکانات ابتدایی آموزش محروم اند. در نقاطیکه که مکاتب هم وجود دارند دخترانی که فارغ می شوند به دلیل ناامنی، مشکلات اقتصادی و فرهنگی نمی توانند در امتحان کانکور اشتراک کنند.

قدرت الله زواک، فعال حقوق بشر، گفت که مردم انتظار دارند که دختران همین که از مکتب فارغ شدند ازدواج کنند که این مانع عمده فراراه آنان برای ادامه تحصیل می باشد. همچنان در مورد درس خواندن دختران و پسران به گونه ای مختلط نیز نگرانی هایی وجود دارد.

مسله ای دیگر، چالش هایی است که دانشجویان در مناطق تحت نفوذ شورشیان به آن مواجه اند.

هوتک گفت: «در مناطق تحت اداره طالبان دانش آموزان حق ندارند کتاب های دولتی را بخوانند. طالبان به مسوولین مکاتب دستور داده اند که نصاب پیشنهادی آنان را تدریس کنند، که این نیز دختران را از تحصیل باز می دارد. »

«طالبان در امور مکاتب ذکور هم مداخله می کنند و اجازه نمی دهند استادان مضامین مدرن و اجتماعی را تدریس کنند.»

اما رحمان این گفته ها را رد کرد و افزود که: «طالبان نصاب درسیِ مخصوصی برای مکاتب ندارند. آنان دستور داده اند که مضمونی زیرِ نام تدریس اسلامی درس داده شود، اما نصاب درسی دولتی به مراتب مدرن تر و پیشرفته تر از آن است.»