یگانه سارنوال زن در کندهار

زینب 26 ساله، جایگاه  منحصر به فردی در قندهار دارد. او تنها سارنوال زن در کل ولایت جنوبی افغانستان است. او فارغ التحصیل دانشکده شرعیات پوهنتون کابل است و هژده ماه می شود که در دفتر لوی سارنوالی قندهار در بخش محو خشونت علیه زنان کار می کند.

وی تنها در یک سال گذشته در حدود 50 قضیه مربوط به زنان را حل و فصل کرده است. اما زینب می گوید که این فقط شمه‌ای از قضایا است و سیستم قضایی افغانستان به بانوان مسلکی بیشتری نیاز دارد.  

او در ادامه گفت که وجود یک سارنوال زن برای اعاده حقوق بانوان به سان یک داکتر زن مهم است. سنت های محافظه کارانه باعث می شود تا بسیاری از زنان نتوانند مشکلات شان را با یک مرد در میان بگذارند.

زینب می گوید: «من به خدمت‌گذاری برای زنان علاقه خاصی دارم. می خواهم به مشکلات قانونی زنان گوش دهم و آن را به گوش مقام های مربوطه دولتی برسانم. در واقع بسیاری از زنان قندهار از حقوق شان آگاهی ندارند؛ حتا نمی دانند حق چیست.»

در جامعه سنتی کندهار بسیاری از خانواده ها حتا مخالف تحصیل زنان اند، چه رسد به این که زنی در بیرون کار کند. امنیت نیز در بسیاری از نقاط این ولایت خراب است و بیکاری هم بیداد می کند.

با تشدید جنگ، ضعف اقتصاد پس از خروج نیروهای ناتو در 2014 و افزایش در تعداد بازگشت کننده از پاکستان، وضعیت رقت‌بارتر شده است. تهدیدات امنیتی، مانع دیگر سد راه بانوان شاغل در ارگان های دولتی مخصوصاً بخش قضایی است.

زینب می گوید که باوجود این که مردم محل مخالف کار کردن زنان در بیرون اند، او حمایت خانواده اش را با خود دارد و اجازه نمی دهد سنت های منفی مانع پیشرفت وی شوند. حجم بیشتر کار وی را مواردی چون ازدواج کودکان، خشونت خانوادگی، آزار و اذیت جنسی، محرومیت از میراث و دست رسی به تحصیل تشکیل می دهند. زینب در ادامه گفت که اگر بانوان بیشتری با وی به عنوان وکیل مدافع کار کنند، تاثیر بیشتری خواهد داشت.

بانوانی که قضایای شان به کمک زینب حل و فصل شده می گویند که زینب یک فرشته است.

پری گل باشنده ولسوالی پنجوایی، می گوید که پس از متقبل شدن یک دهه خشونت خانوادگی در نهایت به دفتر سارنوالی کندهار برای اخذ کمک مراجعه کرده است. او در موجودیت یک سارنوال زن می تواند به صورت آشکار و صریح در مورد آسیب هایی که تجربه کرده صحبت کند.

او می گوید، «من از زینب که مشکلاتم را شنید خیلی راضی استم. از خدا می خواهم که در مملکت ما صلح و آرامش بیاورد تا مثل زینب وسارنوالان بیشتری داشته باشیم.»

صابره باشنده ولسوالی دامان کندهار نیز به خاطر خشونت خانوادگی به دنبال کمک است.

او می گوید: «ما نمی توانیم مشکلات مان را با مردان در میان بگذاریم. از این رو، می خواهیم در دفتر سارنوالی کندهار وکیلان مدافع بیشتری از قشر زنان موجود باشد تا به مشکلات بانوان ستمیده مثل ما، گوش دهند.»

رقیه اچکزی رییس امور زنان قندهار، می گوید که زینب کار بسیار خوبی انجام می دهد. او در ادامه گفت که زنان محل به خشونت های جدی جنسیتی مواجه اند.

اچکزی می گوید: «این برای ما موهبت بزرگی است که یک سارنوال با استعداد مثل زینب را در بخش عدلی و قضایی با خود داریم. زنان نمی توانند دردها، مشکلات و مشقت های شان را با یک وکیل مرد در میان بگذارند. اما با یک وکیل زن به راحتی می توانند شریک کنند.»

اچکزی از حکومت مرکزی می خواهد که به این مسله توجه جدی کند و شمار زنان را در سیستم قضایی افغانستان افزایش دهد.

وکیلان مرد نیز برای رفع بهتر نیازمندی های جامعه، خواهان افزایش در شمار وکیلان زن استند.

گل احمد نعیمی که از دوسال به این سو به حیث وکیل در قندهار کار می کند، می گوید، زنانی که جهت اخذ کمک مراجعه می کنند به سختی می توانند سرگذشت شان را با وی شریک کنند.

او می گوید: «اگرچه ما در بخش قضایی با زنان همکاری می کنیم، ولی بهتر می شود اگر خود زنان نقش بزرگی را در این بخش ایفا کنند.»

عبدالکریم وجدان یکی دیگر از وکلای قندهار، تایید می کند که عدم نماینده گی زنان در نظام قضایی افغانستان، خیلی ناعادلانه است. وی می گوید، «نبود زنان مسلکی ویا کمبود آن ها در ارگان های دولتی به این معنا است که ما نیمی از جامعه را از حقوق شان محروم ساخته ایم.»

فخرالدین فایض سرپرست کمیسیون مستقل حقوق بشر در کندهار، نیز تاکید می کند که موجودیت تنها سارنوال زن در این ولایت اصلا کافی نیست. او می گوید: «ما باید وکلا، قاضیان و سارنوالان بیشتری از طبقه زنان در کندهار داشته باشیم و آنان باید سمت های بلندی را کار کنند، چرا که بسیاری از بانوان به هرسه بخش نیاز دارند.»

عبدالرحمان کوشان رییس دفتر لوی سارنوالی، خاطرنشان می کند که مشکل اصلی در کمبود کارمندان زنان در ارگان های عدلی و قضایی است. او می گوید که برخی از وکلای زن که در کندهار استخدام شده بودند به دلیل ناامنی به کابل منتقل شدند.

کوشان می گوید که وی بارها به دفتر سارنوالی کابل مکتوب فرستاده که حالا وضعیت امنیتی کندهار بهتر است و وکلای زن می توانند آنجا کار کنند.

وی همچنین می گوید که آنها شغل های زیادی را برای کارکنان زن در رسانه های محلی اعلام کرده اند و نیز از نمایندگان دانشکده های شریعت و حقوق خواسته اند که فارغ التحصیلان زن را به دفاترشان معرفی کنند.

زرمینه احمدی یکتن از فعالان محلی می گوید که دولت باید با پرداخت معاشات بالا و امتیازات مرتبط به آن، وکلای زن را ترغیب کند. او می گوید، «در نبود کارکنان زن در ارگان های قضایی، حتا شنیدن مشکلات ما تقریباً ناممکن است، چه رسد به حل آنها.»