افغانها از دواهای کم کیفیت شکایت دارند

گزارشی از احمدشاه

اقبال باشنده خوست هشت ماه تمام بصورت منظم دوایی را که داکترش تجویز کرده بود خورد، اما وضعیت اش بهبود نیافت.

در نهایت به انسوى  خط ديورند  به پیشاور  رفت و دوباره خود را معاینه کرد. داکتران آنجا مریضی اش را همان چیزی تشخیص دادند که داکتران خوست گفته بودند و عین دواها را نیز تجویز کردند.

اقبال گفت: "به داکتران پیشاور گفتم این همان دواهایی است که در خوست مصرف کرده بودم ولی مریضی ام خوب نشده بود. وقتی دوای تازه را خوردم، تا ختم دوا جور شدم."

وقتی او به نزد داکتر پيشاورى  اش ېقا  کاملاً صحت مند  بود ، وى  خواهان توضیحات در مورد این مساله شد.

او گفت: "داکتر گفت تشخیص داکتران افغانستان درست بوده است، اما دواها قناعت بخش نبوده اند."

دواهای تاریخ تیرشده و تقلبی که معمولاً از سوی داکتران نه چندان ماهر تجویز می شود، خطر جدی به صحت مردم در سراسر افغانستان می باشد. این مشکل بخصوص در ولایت هایی چون خوست که مرز مشترک با پيشاور  داردُ فرصت های فراوان قاچاق از جمله قاچاق دواهای بی کیفیت را مساعد می سازد، بسیار شدید می باشد.

محمد طیب باشنده خوست گفت او برای تداوی تکلیف صحی اش نزد داکتران متعدد رفته و هرکدام تشخیص متفاوتی داشته است.

او گفت: "خلاصه اینکه نه داکتر داریم و نه دارو. آنها فقط با زندگی مردم بازی می کنند."

عبدالقادر سیار داکتر در خوست گفت مسئاله در مهارت های داکتران افغان نیست، بلکه مشکل در دواهایی است که در اختیار شان قرار دارد.

"ما داکترانی داریم که در خارج مریضان را تداوی کرده اند، اما وقتی اینجا به مریضان دوا تجویز می کنند، جور نمی شوند. دلیل اش این است که دواها کم کیفیت است."

عنایت الله داکتر خوستی که اکنون مصروف گرفتن تخصص در بخش امراض جلدی در هند می باشد، گفت او نیز عین تجربه را داشته است.

او گفت: "وقتی در هند کسی را نسخه می دهم جور می شود، ولی اگر همین کار را در خوست انجام دهم مریض صحت یاب نمی گردد. دلیل اش دواهای کم کیفیت است که مردم را نسبت به داکتران داخلی نیز بدبین می کند."

عنایت الله اظهار داشت که حکومت هند برای کنترل کیفیت دواها برنامه دارد درحالیکه فساد گسترده در افغانستان این کار را ناممکن کرده است.

هیچ یکی از صاحبان دواخانه هایی که مریضان و داکتران آنان را متهم به فروش داروهای تقلبی کردند، حاضر به مصاحبه با آی دبلیو پی آر نشدند.

 قاچاق پررونق میان مرزی

به گفته ی مدیریت فارمسی ریاست صحت ولایت خوست، 40 تا 50 درصد همه دواهای موجود در خوست از پا کستان قاچاقی وارد می شود.

هدایت الله حمیدی سرپرست ریاست صحت عامه خوست گفت تلاش ها برای مبارزه با قاچاق بخاطر نبود تجهیزات لازم لابراتواری با مشکل مواجه می باشد.

او گفت: "اگر ما ماشین مورد نیاز برای آزمایش کیفیت دوا را داشته باشیم، تاحدود زیاد قادر به جلوگیری از قاچاق و استفاده دواهای کم کیفیت خواهیم شد." او افزود که بارها خواستار تهیه ی این تجهیزات شده و مسوولان نیز وعده سپرده اند ولی هنوز موفق به دریافت آنها نگردیده است.

حمیدی گفت مدت زمانی که پروسه کنترل کیفیت دربر می گیرد نیز یک مشکل است.

او توضیح داد: "وقتی دوا به گمرکات می رسد، تاجر نمونه دوا را به ریاست صحت عامه می آورد. ریاست نمونه را برای آزمایش به کابل می فرستد. نتایج پس از یک ماه از کابل می رسد. این برای تاجر بسیار هزینه بردار است، لذا هیچ کسی نمی خواهد دواها را بصورت قانونی وارد کند و به قاچاق روی می آورد."

قاچاق، وارد کنندگان قانونی و تولید کنندگان دوا را در خوست متضرر می سازد.

سلطان منگل نماینده شرکت دواسازی اتکو لبروتوری لمیتد پاکستانی در خوست می باشد، و این یکی از 20 شرکت دواسازی ثبت شده در حکومت محلی است.

او گفت درحالیکه یک شرکت برای وارد کردن دواهای مشهور مالیه می دهد، دواهای قاچاقی که از وزیرستان شمالی، بنو و پشاور  وارد می شود به قیمت نازل به فروش می رسند.

او گفت: "روی دواهای قاچاق براند شرکت ما و سایر شرکت های معتبر موجود است. آنها ارزان فروخته می شوند. قیمت دواهای اصلی کمی بالاتر است، از اینرو به فروش نمی رسند. بازار دواهای کم کیفیت کاروبار و اعتبار ما را بسیار ضربه زده است."

گل محمد بارکزی مدیر فارمیسی ریاست صحت عامه خوست گفت که همه تلاش ها برای نظارت هفته وار از شفاخانه ها، کلینیک ها و دواخانه های دولتی و خصوصی انجام می شود.

"سال گذشته یک تن دوای کم کیفیت و تاریخ تیر شده را در جریان تحقیقات دوامدار خود کشف کردیم. حدود 25 دواخانه را از ده تا 100 دالر جریمه کردیم. سه کلینیک را بخاطر فروش دواهای کم کیفیت به سارنوالی معرفی کردیم که یک آن بطور دایم مسدود شد. سه تای دیگر شان برای نه روز مسدود گردید."

بارکزی افزود اداره ی او در بند قاچاق چیان دواهای پاکستانی نیست.

او گفت: "ما چندین عملیات را برای دستگیری آنها به راه انداخته ایم، اما موفق به این کار نشده ایم. هنوز آنها تحت تعقیب اند."

بارکزی اداره گمرکات را متهم کرد که لاری ها را در مرز خوب تلاشی نمی کند. او گفت: "ما این مشکل را با گمرکات شریک کرده ایم، اما آنها می گویند تجهیزات و جای کافی برای پایین کردن بار همه لاری ها و بررسی آنها را در اختیار ندارند."

ادعاهای دخیل بودن مسوولان

منگل مسوولان صحت عامه و نیروهای امنیتی محلی را متهم کرد که در قاچاق دست دارند و یا از قاچاق چشم پوشی می کنند.

باشندگان محلی نیز قصه هایی از رشوت ستانی پولیس برای عبور موترها بدون تلاشی به آی دبلیو پی آر کردند.

مسوولان امنیتی تاکید دارند که برای مبارزه با قاچاق صادقانه تلاش می کنند.

عبدالبصیر خپلواک قوماندان پولیس مرزی می گوید افراد تحت فرمان او از قاچاق به هردو طرف مرز جلوگیری می کنند.

او گفت: "پولیس مرزی به وظایف خود پابند اند. به کسی اجازه کار غیرقانونی نمی دهند." او افزود که بسیاری قاچاقبران دستگیر و محاکمه شده اند.

یعقوب مندوزی قوماندان عمومی امنیت خوست گفت که میان پولیس و گمرکات همکاری خوب موجود است. او افزود: "ما حداکثر تلاش خود را انجام می دهیم."

احمد شاه گزارشگریست در ولایت خوست که از سوی آی دبلیو پی آر تربیت شده است.