استقبال گسترده از تصمیم پیمان استراتیژیک ایالات متحده در افغانستان

گزارش خان محمد دانشجو- افعانستان

1 دسمبر 2011

همانطوریکه توقع ميرفت ، هفته گذشته لویه جرگه از بستن پیمان استراتیژیک حامد کرزی رییس جمهوری افغانستان با ایالات متحده امریکا با  تصویب يک قطعنامه 76 ماده اى حمايت کرد  

بسیاری تصویب این همکاری را به منظور تامین امنیت آینده افغانستان در همسایگی متخاصم استقبال می کنند. اما منتقدان استفاده از جرگه عنعنوی را برای گذار از یک تصمیم مشکل، نامشروع خواندند.

این لویه جرگه با اشتراک 2000 نفر اعم از سران قومی، رجال سیاسی و چهره ها رهبری کننده از سراسر کشور یکی از جرگه های حاد به منظور بحث پیرامون تغییرات کلیدی در افغانستان پس از 2001 بوده است.

در حالیکه تصامیم لویه جرگه سخن اخیر و نهایی نیست، اما بیشتر مشروعیت لازمه را بخاطر همکاری کرزی با واشنگتن فراهم می کند، البته در یک کشوری که حضور نیروهای نظامی به رهبری ناتو به دیدهاستقبال نگریسته نمی شود.

این نشست که از 16 الی 19 نوامبر برگزار شد، با یک وثیقه طویل به منظور تعیین شرایط برای حضور آینده امریکا در افغانستان انجامید. فیصله نامه جرگه محدویت های را بر عملیات شبهنگام نیروهای امریکایی، بسته شدن مراکز توقیف شان و پایان دادن به مصوونیت حقوقی عساکر خارجی، وضع کرده است.  

قرار است عساکر ایالات متحده در 2014 از افغانستان بیرون شوند و مسوولیت امنیتی را به نیرو های داخلی واگذار نمایند. اما واشنگتن می خواهد تا حضور درازمدت را در افغانستان همانگونه که برای عراق در نظر گرفته است، تامین نماید. البته در عراق نیرو های امریکایی نقش حمایوی عقبی را ایفا می کنند. 

به طور اجتناب ناپذیر، تصمیم پیوستن آینده افغانستان با ایالات متحده امریا باعث مساله جنجال برانگیز می شود.

در ولایت ننگرهار، محصلان پوهنتون راه پیمایی را علیه ادامه حضور امریکا راه اندازی کرده و سرک ننگرهار کابل برای چندین ساعت مسدود ساختند تا اینکه پولیس تظاهر کنندگان را پراگنده ساخت. 

پس از انتشار نظریه تدویر لویه جرگه در ماه اپریل، شورای ملی افغانستان شکایت کرد که کرزی با از خود ساختن  امتیاز تصویب همکاری بین المللی، صلاحیت پارلمان افغانستان را  تضعیف  می کند. ( نگاه کنید: وکلای افغانستان با کرزی بالای معامله با ایالات متحده امریکا درگیرند)

یک دسته از وکلای پارلمان ائتلاف شانرا بخاطر حمایت از قانون اعلام کردند تا لویه جرگه مورد نظر را غیر مشروع بخوانند زیرا به گفته آنها این جرگه از معیار های لازمه به خاطر چنین نشست ها برخوردار نیست.

به هرحال، ائتلاف متذکره شامل 100 کرسی یا چیز بیشتر در ولسی جرگه می شد. در نهایت، حدود 170 عضو از جمع 249 کرسی وکلا در لویه جرگه اشتراک کردند.

سیامک هروی، سخنگوی ریاست جمهوری ادعا های غیر قانونی بودن این نشست را رد کرد. وی اصرا کرد که کرزی صلاحیت تدویر لویه جرگه را دارد تا هر زمانی نیاز شود آنرا برگزار سازد، به گونه مثال، تا جرگه بالای موضوعات منافع ملی تصمیم گیری نماید.

سید فاضل سنچارکی، یکی از سخنگویان ائتلاف گروه مخالف  در پارلمان،-ائتلاف تغییر و امید- بسیار در پرده ابهام صحبت کرده گفت که در حالیکه این لویه جرگه غیر قانونی بود، اما تصمیم که از سوی این جرگه مبنی بر حضور ایالات متحده امریکا اتخاذ شد، روی همرفته به منافع ملی است. 

در عین حال، از سنچارکی پرسیده شد که آیا شرایط فیصله شده خاص لویه جرگه کاری واقع خواهد شد؟، یعنی واشنگتن خواهان این نبوده است که عساکر امریکایی و یا سایر شهروندانش در افغانستان تحت پی گرد قانونی قرار گیرد.

گفت "اگر ایالات متحده همه شرایط را قبول کند تا موافقتنامه را به امضا رساند، اما متعاقباً آنرا نقض نماید، حکومت افغانستان بخاطر دادخواهی به کجا مراجعه خواهد کرد؟" سنچارکی پرسید. 

جنرال جان الین، قومندان نیروهای ناتو در افغانستان گفته است که عملیات شبهنگام به منظور جنگ علیه شورشیان ضروری است، عملیات در هر قضیه توام با نیرو های افغان اجرا می شود.

اتهامات علیه نیروهای بین المللی مبنی بر رفتار دست بلند شان که سبب کشته شدن افراد ملکی می شود و این نیرو ها از معافیت علنی برخور دار اند و باعث تحریک حساسیت های محلی می شوند، از جمله موضوعات همیشگی طی سالیان اخیر بوده است. کرزی ناگزیر بوده است تا راهی را در میان بروز و افزایش نگرانی ها و نگه داشتن روابط خوب با متحدان خارجی اش دنبال کند .

 نگرانی های مشابه از سوی حاجی فرید عضو سابق شورای ملی ابراز شد. او گفت که این همکاری استراتیژیک حاکمیت افغانستان را تضعیف می کند.

او گفت:" امریکایی ها هیچ تقاضای حکومت افغانستان را در ده سال گذشته حرمت نکرده است،" وی ادامه داد:" رییس جمهوری از امریکایی ها چندین بار خواست تا به عملیات شبهنگام شان پایان بخشند، اما آنها چنین نکرده اند. آنها مکرراً به عقاید و فرهنگ مردم ما حمله کرده اند. اگر چنین یک پیمان با ایالات متحده به امضا رسد، امریکایی ها با دست بلند رفتار می کنند."

به هرحال، تا حال همانگونه که ممکن است نبض عامه سنجش شود، اکثر نظریه ها در تبانی و طرفداری از تصمیم لویه جرگه است.

فاروق بشر، تحلیگر سیاسی، به طور مثال، باور دارد که افغانستان هنوز آماده نیست تا به تنهایی خود گام بردارد و این همکاری درازمدت غربی مفهوم مداخله را ندارد، این همکاری به نفع اقتصاد، سیاست و امنیت کشور تمام خواهد شد.

او علاوه کرد: " مشکل این نوع توافقنامه همانا کشور های همسایه اند-بخصوص ایران و پاکستان- که نمی خواهند کشوری قدرتمندی مثل امریکا حضورش را در افغانستان حفظ کند، زیرا آنها احساس می کنند تهدید می شوند." 

مصاحبه های ای دبلیو پی آر در سرک های کابل نشان می دهد که بسیاری باشندگان پایتخت موافق اند.

حاجی داود 57 ساله باشنده خیرخانه گفت:" برگزاری لویه جرگه و رسیدن به اجماع عمومی بخاطر امضای پیمان استراتیژیک با ایالات متحده مثل خنجریست به قلب ایرانی ها و پاکستانی ها، یک پیمان استراتیژیک با ایالات متحده ما را کمک می کند تا از شر { نقوذ} این کشور های مغرض خلاص شویم- در غیر آن ما را زنده می خورند."

سید آصف 60 ساله، نظر عملی دارد، استدلال می کند:" اگر بر کسی در این روز ها تکیه نکنید، خواهی هلاک شد. حکومت افغانستان همچنان مجبور است راوبطش را با قدرت ها بزرگ تامین کند."

خان محمد دانشجو یکتن از خبرنگاران آموزش دیده آی دبلیو پی آر است.