بحران انتخاباتی افغانستان

گزارشی از حفیظ الله گردش

بحران انتخاباتی افغانستان عمیق تر شده است و عبدالله عبدالله کاندید ریاست جمهوری اعتبار نتایج اولیه را که در هفته جاری اعلان گردید به شدت رد کرد.

عبدالله وزیر خارجه اسبق مدعی شد که در انتخابات 14 جون که او دربرابر اشرف غنی احمدزی وزیر سابق مالیه و اقتصاددان بانک جهانی ایستاده بود، تقلبات گسترده صورت گرفته است. دور دوم انتخابات پس از آن برگزار شد که هیچ یکی از کاندیدان در 5 اپریل اکثریت لازم آرا را نبرد.

احمد یوسف نورستانی رییس کمیسیون مستقل انتخابات بتاریخ 7 جولای در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلان کرد که اشرف غنی 56.4 درصد آرا و عبدالله 44.6 درصد ارا را برده اند.

نورستانی تاکید کرد که نتایج نهایی بتاریخ 22 جولای اعلان خواهد شد و تا آن زمان نمی توان برنده انتخابات را مشخص کرد.

این اعلان با اعتراضات خشمگین اعضای تیم اصلاحات و همگرایی عبدالله عبدالله رو به رو شد و آنها در کابل به سرک ها ریخته شعارهای اعتراض آمیز سر دادند.

در یک گردهمایی اعتراضی، حامیان عبدالله عکس رییس جمهور حامد کرزی را پاره کرده و بجایش عکس عبدالله را نصب کردند و شعار دادند: "رییس جمهور منتخب افغانستان، عبدالله عبدالله."

عبدالله در یک سخنرانی احساساتی نتایج اولیه انتخابات را رد کرد و گفت هرگز "حکومت تقلب را نخواهد پذیرفت".

او که از اعلان حکومت موازی خودداری می ورزید، خطاب به حامیان اش گفت: "ما بدون شک برنده این دور انتخابات هستیم."

او گفت: "ما جنگ داخلی نمی خواهیم، ما بحران نمی خواهیم. ما ثبات و وحدت ملی می خواهیم نه تجزیه."

اشرف غنی رقیب عبدالله که حامیانش از نتایج اولیه انتخابات با جشن و سرور استقبال کردند، به گزارش گران گفت او نسبت به اظهارات عبدالله متاسف است و از او خواست به قانون احترام کند.

او تاکید داشت از بازشماری آرا هراسی ندارد ولی به زورگویی سرخم نخواهد کرد.

اشرف غنی گفت: "ما خواهان افغانستان متحد، مرفه و باثبات هستیم. ما از داکتر عبدالله انتظار داریم کشور را به یک بحران دیگر سوق ندهد."

کرزی که قانوناً نمی تواند برای دور سوم ریییس جمهور شود، از نتایج اولیه بعنوان گام دیگر به سوی تکمیل روند انتخابات استقبال کرد. او از همه طرف ها خواست تا صبر، حوصله و اتحاد داشته باشند و تاکید کرد کمیسیون های انتخاباتی باید کارشان را در فضای کاملاً شفاف به انجام برسانند.

از دور اول انتخابات که عبدالله در آن 45 درصد و اشرف غنی 33 درصد رای گرفتند، تاکنون بحث ها جریان دارد.

از همان زمانی که انتخابات دور دوم به پایان رسید عبدالله بحث تقلب را مطرح کرد و گفت ادعای حضور بیشتر مردم به پای صندوق های رای بیانگر آن است که صندوق های رای توسط حامیان رقیب اش بصورت تقلبی پر شده است.

عبدالله اعلان کرد که دیگر به کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایت های انتخاباتی اعتماد ندارد و ضیاالحق امیرخیل رییس دارالانشای کمیسیون را متهم به توطیه برای تغییر نتایج آرا به ضرر او متهم کرد. امرخیل چند روز بعد استعفا داد.

رکود سیاسی برای جامعه بین المللی که از احتمال برهم خوردن ثبات افغانستان پس از خروج نیروهای بین الملللی در پایان امسال هراس دارند، زنگ هشدار را به صدا آورد.

به نقل از قصر سفید، باراک اوباما رییس جمهور ایالات متحده در یک اقدام غیرمعمول بعد از اعلان نتایج نخستین با هردو کاندید صحبت کرد و از آنان خواست تا راه حلی را پیدا کنند که اتحاد ملی را تامین نماید.

در اعلامیه قصر سفید آمده است: "او همچنان اظهار داشت که هیچ توجیهی برای روی آوردن به خشونت و ابزار فراقانونی وجود ندارد و این می تواند منجر به توقف کمک ایالات متحده به افغانستان شود."

ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا خواستار انتقال "منظم، مشروع و قانونی" قدرت در افغانستان شد.

او که در جریان سفرش در هندوستان صحبت می کرد با اشاره به مشکلات فرقه ای جاری در عراق نسبت به درگیری های قومی هشدار داد.

او گفت: "عراق در سالهای اخیر به عواقب ناکامی در ایجاد حکومت فراگیر گرفتار شده است. امیدوارم افغانستان از این ناکامی درس بگیرد."

جاوید کوهستانی تحلیل گر سیاسی افغانستان گفت اعلان نتایج اولیه توسط کمیسیون گمراه کننده بود، زیرا تا آن زمان به ادعاهای تقلب و سایر شکایت های تیم عبدالله بصورت درست رسیدگی نشده بود.

اما او افزود حداقل دو طرف موقف خود را واضح کرده اند، "و حال راه برای دخالت دولت، نهادهای جامعه مدنی و جامعه بین المللی در این پروسه باز شده است."

او گفت خطرات این ناکامی نباید دست کم گرفته شود.

او هشدار داد: "من آغاز یک بحران و جنگ داخلی را می بینم. من دورنمای تجزیه افغانستان را می بینم."

او تاکید کرد درصورتی که این روند به فاجعه ختم شود همه طرف ها- کرزی، کمیسیون مستقل انتخابات، اشرف غنی و عبدالله- مقصر خواهند بود.

مطیع الله اباسین، تحلیل گر سیاسی دیگر، اظهار داشت کمیسیون مستقل انتخابات با اعلان نتایج اولیه انتخابات فقط به وظایف اش عمل کرده است.

او گفت: "کمیسیون مسوولانه برخورد کرد چون بدون اعلان نتایج اولیه، مرحله دوم کار- رسیدگی به شکایت ها- آغاز نمی شد و پروسه بیشتر به تعویق می افتاد. مردم تعویق بیشتر را تحمل نمی کردند. مردم منتظر شنیدن نتایج انتخابات بودند."

او افزود تیم اصلاحات و همگرایی در حقیقت از لحظه ای که مراکز رایدهی بسته شدند متوجه باخت اش شد و شروع به کارشکنی در برابر پروسه سیاسی کرد. او مدعی شد که تیم عبدالله با آنکه برای کاهش نگرانی های بین المللی در لفظ از پروسه های قانونی صحبت می کرد اما برای بدست آوردن قدرت در حکومت بعدی هرکاری که از دست شان بر می آمد، دریغ نمی کردند.

اباسین گفت: "فکر می کنم عبدالله به آنچه می گوید باور ندارد چون او می داند انتخابات را باخته است."

به گفته اباسین، عبدالله می خواهد در اوایل این هفته حکومت موازی را اعلان کند اما از ترس اینکه مبادا حامیان میانه رو اش را از دست دهد، این کار را تاهنوز نکرده است.

او افزود: "عبدالله این مساله را درک کرده، لذا خطر بدتر شدن اوضاع وجود ندارد."

نظرسنجی ها حاکی از وجود اختلافات شدید میان دو کاندید است.

عبدالمتین دکاندار کابلی گفت او بدون تردید می داند چه کسی باید رییس جمهور شود. او گفت: "عبدالله مثل مرد ایستاد و گفت که از هیچ کس نمی ترسد. برای ما او برنده است. او رییس جمهور افغانستان است. من آماده ام خونم را برای او بریزم."

محمد منیر محصل یک پوهنتون خصوصی در کابل نظر متفاوت داشت.

او گفت: "عبدالله باید بداند که قدرت را دیگر به فشار، خشونت و زورگویی نمی تواند بگیرد، چون زمان این کار گذشته است." او افزود که مردم خواهان تغییر رهبری است. "مردم در این کشور نسبت به 13 سال پیش آگاه تر شده اند."

نسرین، باشنده کارته پروان کابل گفت اگر عبدالله به قدرت برسد، هرگز امنیت تامین نخواهد شد.

او با خشم گفت: "وقتی صدای فیرهای هوایی را شنیدیم، از منزل دوم پایین شدیم و در جایی جمع شدیم که از خطر مرمی مصوون باشیم. این کار ماهیت اصلی آنان را نشان داد. همه آنها دزدها و جنایت کاران اند. می خواهند مانند ائتلاف جهادی دهه 1990 حکومت خود شان را بسازند. آنها به قانون تن نمی دهند."

حفیظ الله گردش ویراستار آی دبلیو پی آر در افغانستان می باشد.