مفلس و مجرد؟ اقوام افغان راه حل تدارک کردند

گلداد که 75 سال سن دارد تمام زندگی اش را همراه با برادر اش  در یک مزرعه سپری کرده است. هیچ یک از آنها قادر به پیدا کردن "طویانه" پول که هر داماد باید به خسران آینده اش تسلیم کند، نشده اند.

اوگفت:" ما آرزوی عروسی کردن را به قبر خواهیم برد، ما همان قدر کمایی می کنیم که شب به خانه نان می بریم، هیچ کسی توان قرض دادن و یا کمک کردن به ما را ندارد. اگر من عروسی می کردم مثل دیگران حالا صاحب فرزندان می بودم و یک زندگی آرام و صلح آمیز می داشتم."

مقدار طویانه جمع مخارج عروسی در افغانستان به اندازۀ می تواند سنگین باشد که بیشتری از مردان قادر په پرداخت آن نیستند و هر دو آنها و شرکای عروسی اجباری مجرد می ماند.

بزرگان ولسوالی تنی ولایت خوست در مورد توافق روی حد مخارج که همه فامیل ها از عهدۀ مصرف آن در عروسی بتوانند بر آیند باهم مذاکره کردند. افراد محلی می گویند که این کار ازدواج کردن را برای افراد جوان خیلی آسان می سازد.

طویانه جمع مخارج محافل نامزادی و ازدواج که باید فامیل داماد آنرا به مصرف برساند از 10000 الی 20000 دالر امریکایی است که یک پول گزاف در منطقۀ است که در آمد خیلی اندک است.

بیشتری از مردان در آرزوی بدست آوردن مخارج زندگی با همی با پذیرفتن خطرات چون زندانی شدن، اخراج شدن و حتاء مرگ به خارج از کشور می روند. بعد از عروسی بعضی اوقات رویۀ بد خسران کسانیکه با فشار هزینۀ را حاصل کرده اند مواجه می شوند.

در توافقنامۀ که توسط 400 تن از بزرگان قومی و عالمان دینی در ولسوالی تنی امضاء شده است مبلغ طویانه را 5000 دالر تعین کرده اند. زیورات از قبیل طلا و امثال آن باید بالاتر از 64 گرام نباشد.

عنعنات به مردم محل اجازۀ تعین کردن مجازات برای کسانی داده است که توافقنامه را نقض ویا هم نفی می کنند.

حاجی حکیم ولی، یکتن از بزرگان قومی گفت:" کسانیکه قانون را نقض می کنند زمانیکه بمیرند هیچ کسی برای آنها قبر حفر نخواهد کرد،در مراسم عروسی آنها اشتراک نخواهند کرد، از صحت آنها نخواهند پرسید، آنها از قریه و قوم طرد خواهند شد و مبلغ 2000 دالر امریکایی به بزرگان قومی خواهند پرداخت."

مولوی ثناء الله رحمن زی، یکتن از عالمان دینی گفت که در تدوین توافقنامه علماء نقش بزرگ را ایفا کرده اند. در مراسم مذهبی که توسط متخلفین راه اندازی شود امامان مراسم را به جا نخواهند کرد و آنها خود را در مراسم عروسی، جنازه و دیگر مراسم ها تنها و بدون داور دریافت خواهند کرد.

حاجی گل جان، یکتن از بزرگان قومی گفت که مردم با انتخاب کوچک مانده اند، اما باید هزینۀ متورم را سرکوب کنند.

اوگفت:" ما مجبور بودیم که این کار را کنیم بخاطریکه دختران جوان در خانه می ماندند و هیچ کسی از آنها خواستگاری نمی کرد، مقدار گزاف طویانه این را می رساند که هیچ محفل نامزادی و عروسی در اینجا صورت نگیرد."

رسول محمد تنی، یکی دیگر از بزرگان گفت که گفتگوها بالای توافق نامه سال های زیادی را در بر گرفته است.

اوگفت:" موضوع طویانه این را می رساند که زنان و مردان هیچگاهی ازدواج نخواهند کرد و در خانۀ والدین شان پیر خواهند شد، بنابر این ما در سدد راه حل شدیم که پسران و دختران خویش را حفظ کنیم و زندگی خوب را برای آنها فراهم کنیم."

نادیه باوری، فعال جامعۀ مدنی گفت که دلیل اینکه افراد جوان کشور را به گونۀ قانونی و یا غیر قانونی ترک می کنند همانا پیدا کردن مخارج بلند عروسی است. این کار تنها منجر به خطر جانی برای آنها نمی شود بلکه باعث از دست رفتن قسمت عظیمی از نیروه کاری افغانستان می شود.

او گفت:" یکبار این تصمیم به کرسی بنشیند دیگر بیشتر از افراد جوان به خارج از کشور نخواهند رفت و مهارت های شان را در کشور خود شان به کار خواهند گرفت."

این توافقنامه باعث ممنوع قرار دادن عمل "بد دادن" که یکی از رسوم پشتون ها است، که در آن به منظور ازبین بردن اختلافات میان فامیل ها مراسم ازدواج بر پا می کنند. این عمل به منظورجلوگیری از ریختن خون در قضایای مثل قتل صورت می گیرد که باعث از بین رفتن بسیاری از افراد از هر دو جناج می شود.

اما هنگامی می توانند احساس آرامش کنند که زن و یا اکثراً دختری را به ازدواج اجباری مجبور کنند هم چنان اغلباً خسران قصد  قتل را از دختر می گیرند. فعالان حقوق بشر می گویند این عنعنه یکی از دلایل عمدۀ خشونت های خانوادگی است.

مصباح الدین، باشندۀ محلی گفت که ممنوع قرار دادن "بد دادن" از حمایت سر تا سری بر خوردار است.

او تشریح کرد،" زنان در یک معاملۀ خراب قرار دارند، یک مرد جنایت را انجام می دهد در بدیل آن باید خواهر و دختر اش جبران کند، یکی از زنان در منطقۀ ما به منظور جبران جنایت ازدواج کرده است، خشونت های فامیلی با کشته شدن آن خانم توسط ایوران اش خاتمه پیدا کرد."

دیگران گفتند که مخارج پایین طویانه در قسمت مبارزه با خشونت های جنسیتی کمک خواهد کرد.

زیبا بارکزی، رییسۀ شبکه زنان افغان در ولایت خوست گفت که همکاران اش با قضایایی زیادی روبرو شده اند که زنان در نتیجۀ پرداخت طویانۀ گزاف با رویۀ بد ایوران اش مواجه شده است.

اوگفت:" از دیدگاه من یکی از عوامل عمدۀ خشونت علیه زنان همانا طویانۀ گزاف است."

وزیره سادات، فعال جامعۀ مدنی گفت که او خودش شاهد عواقب ناگوار از افراد جوان بوده است که به منظور پیدا کردن پول کافی برای ازدواج با عواقب نا گواری روبرو شده اند."

یکی از افراد جوان که مقدار زیاد پول را قرضه گرفته بود و به منظور پرداخت آن و پیدا کردن کار به کشور عربستان سعودی سفر کرد و در هنگام حفر کردن چاه جان اش را از دست داد.فامیل اش بالای بیوه او فشار کردند که با برادر شوهرش ازدواج کند.

سادات گفت:" آن زن هر روز لت و کوب می شود، اعضاء فامیل اش وی را با طعنه دادن اینکه به خاطر طویانۀ وی کسی کشته شده است او را مورد آزار و اذیت قرار می دهند."

بار سنگین که از طریق طویانۀ گزاف بوجود می آید یکی از موضوعات نگران کننده برای بیشتری از افغانان است. با این حال طالبان با تشخیص این موضوع و افزایش موقف شان در میان افراد محل در مناطق تحت کنترول شان حدودی برای طویانه تعیین نموده اند.

باشندگان محل می گویند که توافقنامۀ ولسوالی تنی یک مثال مهم از همکاری میان علمای دینی، اقوام و مسؤلین است.

زمری حقمل، ولسوال به آی دبلیو پی آر گفت:" بزرگان قومی از ما تقاضای کمک کردند و ما هم با آنها همکاری های همه جانبه کردیم و در مشورت و همکاری با آنها و طبق شیوه های فرهنگی با متخلفین برخورد خواهیم کرد.

این توافقنامه مورد استقبال سیاسیون در کابل قرار گرفته است فضل هادی مسلمیار، رییس مشرانو جرگه از بزرگان دیگر اقوام خواست که  مثال ولسوالی تنی را تعقیب کنند.

او اضافه کرد،" من به تمام اقوام وعده می کنم که  از هیچ نوع همکاری و کمک در این راستا که به آن نیاز داشته باشند دریغ نخواهم کرد."

سه سال قبل توافق مشابه ممنوعیت برای طویانۀ گزاف و بد دادن توسط باشندگان ولسوالی متون صورت گرفت.

مولوی عبدالرحیم بلالی، یکتن از افراد که در عقب این طرح است گفت که بیشتر از 40000 فامیل در امضاء توافقنامه اشتراک کرده بودند. بالاخره تعداد کثیر از مردم این ولسوالی به توافق رسیدند و درهمین حال مجازات برای کسانی که در ولسوالی تنی هستند تعیین گردید.

با وجودیکه سال گذشته این توافق در خطر قرار گرفت، بلالی گفت که بزرگان قومی اشتباهاً برای مردم اجازه دادن که از قوانین عدول کنند.

او اضافه کرد،" ما در حال بررسی مجازات شدید تنها برای متخلفین ولسوالی تنی هستیم، بعداً هیچ کسی جرأات شکستن این پیمان را نخواد کرد."

میوند، باشندۀ ولسوالی متون گفت که توافقنامه اقوام باعث شد که من ازدواج کنم.

او گفت:" زندگی زنا شوهری من خیلی به خوشی به پیش می رود، بنابر همین توافقنامه من 4000 دالر امریکایی در عروسی ام مصرف کردم در حالیکه برادر بزرگ من در عروسی اش 20000 دالر امریکایی مصرف کرده است."

بارکزی گفت که مزایایی این توافقات به همگان واضح و آشکار است.

او اضافه کرد،" من از تمام اقوام ولایت خوست می خواهم تواقفنامۀ همچون توافقنامۀ ولسوالی های تنی و متون را به امضاء برسانند، این کار باعث بهبود موقف اقتصادی مردم و همچنان جلوگیری از اختلافات خواهد شد."

هرچند این توافقنامه برای گلداد خیلی ناوقت صورت گرفته است.

احمد شاه گزارشگر آموزش دیدۀ آی دبلیو پی آر در ولایت خوست.