طوفان فارسی‌وان سراسر ایران را درمی‌نوردد
برنامه‌های تلویزیون ماهواره‌ای فارسی‌وان فقط سرگرم‌کننده است، اما نه برای مقامات دولت که سرگرم مبازره با آن هستند
طوفان فارسی‌وان سراسر ایران را درمی‌نوردد
برنامه‌های تلویزیون ماهواره‌ای فارسی‌وان فقط سرگرم‌کننده است، اما نه برای مقامات دولت که سرگرم مبازره با آن هستند
نگرانی دولت ایران از "تهاجم فرهنگی" به "تهاجم رسانه‌ای" از سوی غرب بدل شده است. تهاجمی که به اعتقاد سعید ابوطالب، نماینده مجلس شورای اسلامی ایران، ابزار "جنگی نرم" علیه نظام جمهوری اسلامی است و در قالب تلویزیون‌های ماهواره‌ای مانند فارسی وان (Farsi1) اجرا می‌شود.
فارسی‌وان که یک شبکه تلویزیون ماهواره‌ای فارسی زبان است، اول آگوست امسال یک سالگی‌اش را جشن گرفت. اما اقبال آن در بین مخاطبان داخل ایران تا آنجا پیش رفته که بسیاری از خانواده‌های ایرانی روزه خود را رمضان امسال پای سریال‌های این شبکه افطار می‌کنند.
فارسی‌وان تا شهرهای کوچک و روستاهای دورافتاده ایران نیز رسوخ کرده است. مردم در سوپرمارکت‌ها، مترو و اتوبوس از آخرین اتفاقهای سریال آمریکایی ۲۴ در فارسی وان صحبت می‌کنند. زنان شهرستان در جشن‌ها مدل موی خود را "ایزابلی" مانند لورنا روخاس بازیگر زن نقش اول سریال "سفری دیگر" آرایش می‌کنند. "سالوادور سیرینزا" قهرمان این سریال کلمبیایی هم به نماد خوش‌تیپی و نیک اخلاقی برای جوانان ایرانی بدل شده است.
برخی ایرانی‌ها معتقدند که دولت از حضور فارسی‌وان راضی است و آن را بهانه‌ای خوب برای سرگرم شدن مردم و در نتیجه بی‌توجهی به مسایل سیاسی می‌داند.
اما واقعیت این است که مقام‌های جمهوری اسلامی به شدت از محبوب‌شدن این شبکه ماهواره‌ای در ایران نگران هستند. در این زمینه جناح‌های مختلف سیاسی درون حکومت هم‌‌عقیده‌اند.
نگرانی از پیشرفت شبکه‌های فارسی زبان ماهواره‌ای به خصوص فارسی‌وان تا آنجا جدی شده که سوم خردادماه (نیمه ماه می)، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام - بخشی از حاکمیت که با سیاست‌های دولت احمدی‌نژاد مخالف است - نشستی برای برای بررسی "اهداف پیدا و پنهان" شبکه‌های فارسی زبان ماهواره ای "وابسته به غرب" و " رویکرد عجیب مردم" ایران به این شبکه ها برگزار کرد. در این جلسه موج انتقادها به سوی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی روانه شد. این که این سازمان نمی‌تواند برنامه‌های مناسبی برای بینندگان ایرانی بسازد و مخاطبان را به دست فارسی وان سپرده است.
رادیو و تلویزیون انحصاری دولت ایران که یکی از فربه‌ترین سازمان‌های حکومتی است، سال گذشته نزدیک به ۴۸۰ میلیارد تومان بودجه از دولت گرفت و حدود ۳۰۰ میلیارد تومان هم ازبخش تبلیغات درآمد داشت . در حالی که فارسی وان با یک بودجه دو و نیم میلیون دلاری راه اندازی شد.
عزت‌الله ضرغامی، رییس سازمان صدا وسیما بعدا در جمع خبرنگاران مدعی شد که شبکه‌های ماهواره‌ای تهدیدی جدی برای کشور به شمار نمی‌روند و منتقدان دستگاه خود را مرعوب شبکه‌های ماهواره‌ای دانست. اما خود او در جلسه‌ای داخلی با مدیران سازمان و شبکه‌های صدا و سیما اذعان کرد که شبکه فارسی‌وان رقیب جدی و سرسخت تلویزیون جمهوری اسلامی ایران است.
احمد کمیل، مشاور ارشد گروه موبی (Moby Group) که شرکت موسس تلویزیون فارسی وان است در گفت‌وگویی با ماهنامه ایرانی مدیریت ارتباطات مدعی شد که ۳۵میلیون ایرانی بیننده تلویزین فارسی‌وان هستند. این رقم معادل نیمی از جمعیت کل ایران است. در حالی که ۹۵ میلیون مخاطب فارسی زبان دیگر نیز از تاجیکستان و افغانستان بیننده این شبکه هستند.
یک نشانه محبوبیت فارسی‌وان در ایران آماری است که سردار حسين ذوالفقاري فرمانده مرزباني ناجا سی‌ام مردادماه اعلام كرد و حکایت از افزایش ۴۷۸۵ درصدی كشفيات تجهيزات ماهواره‌اي در مرزهای کشور در پنج ماه اول سال ۱۳۸۹ داشت.
فارسی‌وان تنها رقیب تلویزیون جمهوری اسلامی ایران نیست. نظرسنجی محرمانه‌‌ای که توسط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران اخیرا انجام شده و بخش‌هایی از آن در سایت جهان‌نیوز – از سایت‌های نزدیک به دولت - منتشر شده نشان می‌دهد که از زمان آغاز به کار شبكه فارسيوان مخاطبان بيبيسي فارسی در ایران ۳۰ درصد كاهش یافته است.
فارسی‌وان برخلاف اکثر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان نه خبر پخش می‌کند و نه کاری به اوضاع سیاسی و داخلی ایران دارد. درام‌هاي عاشقانه، سريال‌هاي طنز و مجموعه‌های جنایي و پليسي خارجی از از آمریکا و کلمبیا گرفته تا کره که شبانه‌روز از این شبکه پخش می‌شوند توانسته پاسخگوی کنجکاوی ذهن مخاطبان ایرانی از سبک زندگی مردم دیگر کشورها باشد. سریال هایی که در چهارچوب ایدئولوژی جمهوری اسلامی ممنوع است و به اعتقاد محمد تقی رهبر، رییس فراکسیون روحانیون مجلس ایران در جهت " از بین بردن ناموس و شرف خانواده‌ها هستند و جوانان ایرانی را به عشق بازی و شراب خواری تشویق می‌کنند."
در همایش دیگری که اخیرا با عنوان" بررسی تاثیرات تلویزین فارسی‌وان" از سوی دولت در شهر شیراز برگزار شد، شيدا نيكوروين، پژوهشگر بعثه رهبری جمهوری اسلامی ایران، فارسی‌وان را ترویج کننده فمینیسم در ایران خواند. هرچند اکثر مردم ایران چنین نظری را قبول ندارند. سيدمحسن بني هاشمي، رئيس گروه ارتباطات دانشكده صدا و سيما در نشست مجمع تشخیص مصلحت از انجام یک نظرسنجی خبر داد که طبق آن ۹۴ درصد از مخاطبان ایرانی فارسی‌وان عقيده دارند كه برنامه‌هاي این شبكه بدآموزي ندارد.
مقام‌های جمهوری اسلامی گرداننده اصلی شبکه فارسی‌وان را راپرت مرداک، سرمایه‌دار مشهور جهان رسانه‌ها معرفی می‌کنند و از او به عنوان یک صهیونیست یاد می‌کنند. اما مسؤولان فارسی‌وان می‌گویند که راپرت مرداک تنها یک شریک سرمایه‌گذر در این شبکه است.
در حقیقت شبکه‌ای که اینچنین نگرانی وابستگان نظام و مذهبیون داخل ایران را برانگیخته محصول کار سه برادر و یک خواهر مسلمان و افغانی-استرالیایی است: خانواده "محسنی". سعد محسنی که نقش اصلی را به عهده دارد، برنامه‌ها را از دفتر دوبی شرکت موبی مدیریت و از دفتر هنگ کنگ به صفحه تلویزین‌های ایران ارسال می‌کند. شبکه او در رعایت حساسیت‌های فرهنگی - مذهبی مخاطب عام ایرانی تا آنجا مراقب و هشیار است که وقت افطار در ماه رمضان اذان پخش می‌کند، آن‌هم اذان مخصوص شیعیان که در آن عبارت "اشهد ان علی ولی الله" ذکر می‌شود.
به رغم رعایت تمامی این حساسیت‌ها، فارسی‌وان رقیب دیگری نیز دارد: تلویزیون جم تی‌وی (GEM TV) - که دفتر مرکزی آن در انگستان است. دوبله‌های جم تی‌وی خلاف فارسی‌وان حرفه‌ای است و علاوه بر سریال، برنامه‌هایی هم برای کودکان ایرانی دارد.
از همین روست که فارسی‌وان نقاط ضعف خود را شناخته و درصدد برگزاری دوره‌های تخصصی دوبله برای کارمندانش است که اغلب مهاجران افغانی بازگشته از ایران هستند.
فارسی‌وان همچنین قصد راه‌انداری چند شبکه ماهواره‌ای فارسی زبان دیگر دارد که موزیک و برنامه‌هایی برای کودکان پخش خواهند کرد. همین خبر موجب شده تا سایت اینترنتی تابناک که وابسته به محسن رضایی فرمانده سابق سپاه پاسداران است از آن به عنوان برنامه هدفمند فارسی‌وان برای ترویج مسایل غیر اخلاقی در جامعه مسلمان ایران و متزلزل کردن بنیان خانواده ها یاد کند.
مقام‌های جمهوری اسلامی هنوز نمی‌دانند چگونه با فارسی‌وان مقابله کنند. انداختن پارازیت و یا جمع کردن دیش‌های ماهواره‌ای راه ساده‌ای است اما چندان جواب نداده است. تلویزیون ایران اخیرا تصمیم گرفته تا مثل فارسی‌وان هر شب چند سریال مختلف پشت سر هم پخش کند تا بلکه مخاطبان خود را نگاه دارد.
در همین حال بخش برون‌مرزی سازمان صدا و سیما وارد مذاکره با شبکه سوری آی‌فیلم (ifilm) برای راه‌اندازی یک شبکه سرگرمی عرب‌زبان شده است. به نظر می‌رسد این مذاکره با ناامید شدن ایران از همراهی افغانستان در اجرای پروژه راه‌اندازی تلویزیون مشترک با ایران و تاجیکستان همزمان شده است.
سایت گرداب وابسته به سپاه پاسداران ایران از این تصمیم به عنوان "پینگ‌پنگ رسانه‌ای" ایران در مقابله با غرب و شبکه‌های وابسته‌اش نظیر فارسی‌وان نام می برد. پینگ‌پنگی که برنده نهایی آن مشخص نیست.
سحر نمازی‌خواه روزنامه‌نگار مقیم لس‌آنجلس است. او پیش از این دبیری سرویس‌های مختلف تعدادی از روزنامه‌های ایران را برعهده داشته است.
