هوای ارمنستان؛ تازه برای ایرانیان

محمود علیرضا امسال سه بار به ارمنستان سفر کرده و وقتی این کشور را به عنوان یک مقصد توریستی با ایران مقایسه می‌کند نظرش مثبت است.

او می‌گوید: "ما در کشورمان مناطق ساحلی دریای خزر و یا خلیج فارس را داریم اما از یک طرف سفر به این مناطق گران است و از طرف دیگر امکان استراحت با تمامی اعضای خانواده در این مناطق وجود ندارد. همسر من اجازه شنا در آب‌های ایران را ندارد و تنها زمانی می‌تواند شنا کند که از سر تا پایش پوشیده باشد. اگر ما بخواهیم تعطیلات خوبی داشته باشیم به ارمنستان سفر می کنیم."

برای بسیاری از توریست‌هایی که از کشور شیعه مذهب ایران با حکومت مذهبی‌اش به اینجا می‌آیند فضای لیبرال ارمنستان - کشوری که از دیرباز مسیحی بوده - دلچسب است.

محمود می‌گوید: "ایران کشوری مذهبی است و ما نمی توانیم از حقوق مدنی استفاده کنیم چون مذهب آنها را ممنوع کرده است. اما در ارمنستان مثل ترکیه و آذربایجان آزادی وجود دارد."

افزایش شمار توریست‌های ایرانی در ارمنستان حاکی از بهبود روابط بین دو کشور است و مرز محدود ارمنستان با ایران، برخلاف مرزهای این کشور با ترکیه و آذربایجان از ترافیک روانی برخوردار است.

ارمنستان هنوز به عنوان یک مقصد توریستی جهانی محسوب نمی‌شود هر چند که دارای مناظر کوهستانی زیبا و بناهای باستانی است.

نلی مالخاسیان، مدیر شرکت توریستی مین معتقد است ایرانیان به این خاطر به ارمنستان می‌آیند که این کشور ترکیبی از فرهنگ‌های شرقی و غربی، آشنا و بیگانه است. او در این باره می‌گوید: "ارمنستان برای ایرانیان، مثل ایران است اما آزادتر و جذابتر."

کاملا کاراخانیان از یک آژانس توریستی دیگر به نام تاتف می‌گوید که ایرانیان چندان مجذوب فرهنگ باستانی و یا زیبایی مناظر طبیعی ارمنستان نمی شوند: "با وجود آنکه ما بناهای باستانی را به آنها معرفی کرده و سعی می‌کنیم آنان را با تاریخ خود آشنا کنیم اما ایرانیان علاقه‌ای به این مسایل ندارند چون خودشان به اندازه کافی دارای بناهای تاریخی هستند. چیزی که در ارمنستان برایشان جذاب است تنها آزادی است و زنان ایرانی از اینکه می‌توانند آزادانه قدم بزنند و خرید کنند و از محدودیت‌های کشورشان رها باشند لذت می‌برند."

موج توریست‌ها از زمان گشایش مرز میان ایران و ارمنستان در سال ۱۹۹۰ آغاز شد و حالا به نظر می‌رسد که این رفت و آمد شتاب گرفته است. به گفته مخاک آپرسیان، مدیر بخش جهانگردی در وزارت اقتصاد ارمنستان حدود ۸۴ هزار ایرانی تنها در نه ماه اول سال ۲۰۱۰ از این کشور دیدن کرده‌اند درحالیکه این آمار در کل سال گذشته حدود ۴۴ هزار نفر بوده‌است.

توریسم تنها بخشی از روابط رو به توسعه دو کشور است که شامل چهار ‬پروژه‌ مشترک عظیم برای ساخت ترمینال نفت، راه آهن، نیروگاه برق‌آبی در کنار رود ارس و احداث سومین خط برق فشار قوی بین دو کشور می‌شود.

تیگران سارگسیان نخست وزیر ارمنستان اخیرا در تهران بود تا در مورد گسترش روابط اقتصادی دوجانبه بحث و گفتگو کند. در آن ملاقات، محمد رضا رحیمی، معاون رییس جمهور ایران ابراز امیدواری کرد که حجم تبادلات تجاری بین دو کشور به یک میلیارد دلار در سال برسد، که پنج برابر میزان فعلی است.

البته روابط تجاری می‌تواند با استفاده از ارتباط‌های شخصی افرادی چون امیر سعید ایجاد شود. کسی که پیشتر برای تحصیلات تکمیلی به ایروان آمد اما اکنون قصد دارد تجارت شخصی‌اش را در اینجا آغاز کند و با دختری ارمنی ازدواج کند.

اما برخی ارمنی‌ها با این نوع رابطه مشکل دارند.

آنا گورگیان یکی از تحلیلگران مسائل ایران در مرکز مطالعات فرهنگی و تمدن‌ها در دانشگاه دولتی ایروان با اینکه از حضور تجار ایرانی در ارمنستان استقبال می‌کند اما همزمان نگران میزان خرید املاک توسط آنها و افزایش آمار ازدواج ایرانیان با ارمنی‌ها است.

به گفته او نیمی از مردان ایرانی که به ارمنستان می‌آیند خواهان ازدواج با زنان ارمنی؛ و یک سوم آنها هم به دنبال خرید املاک ومستغلات هستند.

او می‌افزاید: "این روند خطرناکی است چون ایرانیان زیادی در این کشور هستند و اگر قرار باشد که تنها یک یا دو درصد آنها اقدام به خرید ملک در ارمنستان کنند ظرف چند سال شاهد مشکل جدی جمعیتی خواهیم بود. علاوه بر این، فرزندان خانواده‌هایی با فرهنگ‌های مختلط نمی‌توانند مثل ارمنی‌ها باشند و با اینکه آنها نیمه ارمنی به حساب می‌آیند اما از نظر فرهنگی و مذهبی ایرانی هستند."

با این حال امیر سعید، سفر به ارمنستان را به دوستانش در ایران توصیه می‌کند و می‌گوید: "امسال دوستان من به ارمنستان آمدند و به اتفاق به منطقه ساخکازدور رفتیم و خیلی خوش گذشت. آنها قطعا سال آینده هم به اینجا می‌آیند."

آرپی مقصودیان، خبرنگار روزنامه "کپیتال" در ایروان است.

این گزارش توسط برنامه قفقاز موسسه گزارشگری جنگ و صلح تهیه شده است.