د بيا رغونى له پاره بايد اوږد مزل ووهل شي

د افغانستان يو شمير وران ويجاړ سړکونه بلاخره د يوه اوږد ځنډ وروسته چى د کرزي د حکومت له پاره يي يو لړ ستونځى رامنځ ته کړى بيا جوړيږي.

خو دا پروژى د وخت سره په سيالۍ دي ځکه چى ژمى په رارسيدو دى او د خلکو نارضايتي مخ په زياتيدو ده.

د عمومي لايو لارو ٥٦٠٠ کيلومترو جوړول په راتلونکيو دريو کلنو کى پلان شوي دي، او يو شمير اضافي او کوچني سړکونه هم جوړولو ته اړتيا لري.

د فوائد عامى وزارت د پلان ريس اسداله ناصري د جنګ او سولى راپور ورکوونکى ټولنى ته وويل چى په اوسط ډول د في کيلو متر د جوړولو لګښت ١٤٠٠٠٠ امريکايي ډالره ده ، چى عمومي لګښت به يي ٩٢٠ مليونه ډالره کيږي. تر اوسه بهرنيو حکومتونود سړکونو د جوړولو له پاره د دغى شميرى د نيمايي ژمنه کړى ده.

هغه وويل سړکونه د هغو تارونو په شان دي چى د افغانستان ډير پرمختيايي پروګرامونه د بيلګى په توګه امنيت، سوداګري، کرهنه، روغتيا، استخدام، چاپيريال او د سرحدونو له کنترول سره به مرسته وکړي.

د فوائد عامى وزير عبداله علي وويل له کابل څخه د لويو سړکونو د سروى او سمونى کار پاى ته رسيدلى چى پکښى د سالنګ تونل کار لادمخه پيل شوى او په پسرلي کى به يي د هوارونى کار پيل شي.

خو مهمه ده چى د کسانو استخدام او هغه ښکاره او څرګنده وده چى د سړکونو د بيا جوړونى له امله رامنځ ته کيږي د کرزي د حکومت له پاره به سياسي ملاتړ زيات کړي.

يوازى د کابل-کندهار-هرات د سړک پر پروژى به نژدى ٢٠٠٠ کسان استخداميږي چى د هيواد د سهيل نيمايي برخه ده. دوى ته به د ورځى ١٠٠٠٠٠ افغانۍ (٢ امريکايي ډالره) مزد ورکول کيږي. پروژه تيره مياشت پيل شوى او په دريو کلونو کى به بشپړه شي.

علي وويل: وزارت همدارنګه د کابل – جلال آباد، کابل-هرات، کندهار-سپين بولدک او د سالنګ د تونل پر بيا جوړونى کار کوي.

خو ناصري شکايت وکړ چى وزارت له هغه راهيسته چى کرزي د سوداګرى د زياتوالي له پاره و يوى هڅى په توګه د لارو ماليه ليرى کړه هيڅ عايد نه دى درلودى او زياته يي کړه دوى به د دندو د تر سره کولو له پاره د نړيوالو قراردادي کمپنيو په پرتله خورا ښه او اغيزمن کار وکړي.

هغه وويل د فوائد عامى وزارت د سړکونو په جوړولو کى پنځوس کلنه تجربه لري. که چيرى مرستندويان موږ ته پيسى راکړي موږ به سړکونه ډير ښه جوړ کړو.

نړيوال بانک د افغانستان د مرستو د هم آهنګۍ ادارى ته ٤،٩ مليونه ډالره د سالنګ د تونل د جوړولو له پاره ورکړي دي او که چيرى د دغو پيسو نيمايي موږ ته راکړل شوي واى موږ به لهخ دوى ښه او په چټکۍ سره جوړ کړى و.

دغه راز نړيوال بانک به په ژمي کى د کار د جاري ساتلو او د کابل – سالنګ د خلاص پاتى کيدو له پاره هم پيسى ورکوي.

علي د جنګ او سولى راپور ورکوونکى ټولنى ته وويل د ٢٥٠ ملينون ډالرو د کابل-کندهار-هرات پروژه چى د سعودي عربستان، جاپان او د امريکا د متحدو ايالاتو له خوا يي مالي ملاتړ کيږي ، سعودي او جاپان هر يوه ٥٠ مليونه او امريکا به ٨٠ مليونه ډالر ورکوي. د کابل-ميدان-باميانو-هرات د پروژى يوازى د کابل-باميان له برخى سره د ١٥ مليونو ډالرو مرسته کوي.

جاپان د کندهار-سپين بولدک سړک د جوړولو له پاره د آسيا د پرمختيايي بانک له لارى ١٥ مليونه ډالره ورکړي پداسى حال کى چى نړيوال بانک او اروپايي اتحاديي هم د کابل – جلال آباد د لويي لارى د جوړولو له پاره د نامعلومه مقدار ژمنه کړيده.

که څه هم ډير نور ځايونه بايد د ښو او پخو لوى لارو د درلودو له پاره کلونه انتظار وباسي. د بدخشان خوار ولايت ، چى د افغانستان د شمال ختيځ ليرى پرته سيمه ده حقيقي سړکونه نه لري. ايالتي پلازمينى فيض آباد ته د رسيدو له پاره ډيرى ورځى مزل په کار دى او خلک دغه ولايت خپل ډير شيان پر خرو او قچرو وړي.

د عامى روغتيا د ريس مرستيال ډاکتر محمد اکبر وايي: پر لويي لارى په سلګونو ټکرونه شوي دي چى ډيرى يي مرګوني و. د خير ښيګڼى بشري سازمانونود بدخشان د لارى ځينى برخى جوړى کړي دي خو حکومت لا د بيا جوړونى کار تر اوسه نه دى پيل کړى.

د بدخشان او تخار تر منځ د سړک يو چلوونکى جمشيد خپله دنده ويرونکى بولي او وايي جدي او خطرناک ټکرونه عام دي.

هغه وايي پر دغه لار مى په دا خپلو سترګو د ترافيک ټکرونه ليدلي دي. يو څو ورځى وړاندى د کاماز يو ګاډى د قرقمر په سيمه کى سيند ته ورولويد. څلور کسان ووژل شول از دوه نور ټپيان شول.

د يونسف کارکوونکى نفيسه وايي دا وران شوى سړک د خلکو له پاره يوه لويه ستونځه ده. بدخشان يو غرنى هيواد دى او د غرونو څوکى د کال ډيره موده په واورو پوښل شوي وي. سفر هلته ډير ګران دى او همدا دليل دى چى ډير بدخشيان اقتصادي ستونځى لري او په غربت کى ژوند کوي. د بدخشان والي، سيد محمد امين طارق وويل: د لويي جرګى پر مهال موږ له حکومت څخه وغوښتل چى په بدخشان کى سړکونه جوړ کړي. کرزي له تخار څخه د بدخشان د اشکاشم تر سيمى او له فيض آباد څخه د انجمن تر لويي لارى د جوړيدو ژمنه کړى ده.

ولس مشر ډير ځله فيض آباد ته پلاوي ور ليږلي دي او هغوى خپله سروى کړى ده، خو کار لا تر اوسه پيل شوى نه دى.