PËRMIRËSOHET POZITA E EMIGRANTËVE SHQIPTARË NË GREQI

Një një rrugicë prapa konzulatës greke në Korç?, juglindje të Shqipërisë, një rend i meshkujve me fytyra të vrazhda dhe të rrezitura përfundon pranë kishës ortodokse.

Meshkujt e rinjë, shumica nga fshatrat e Korçës, po shpresojnë se emrat e tyrë janë në listën e konzulatës, e cila konfirmon aprovimin e aplikacioneve për viza pune në Greqi.

Të fatlumët shumë shpejt do të nisen drejtë fushave dhe qendrave të ndërtimit në Greqi. Gati të gjithë kanë punuar në Greqi më parë, disa aq shpesh sa nuk mund t’i numrojnë.

“Dhjetë, ndoshta 12 herë,” përgjigjet Enveri, një fshatar nga fshati Voskopolje.

Në vitet 1992 dhe 1993 ai kishe punuar pa leje në fushat përreth Kozanit dhe pastaj në Selanik, duke dërguar të holla familjes së tij deri në momentin kur autoritetet greke e përjashtuan ate.

Katër verat e kaluara ai punoj legalisht në Greqi në viza sesonale tre mujore të cilën punëdhënësi i tij në Veria rregullisht e zgjaste.

Lëvizja e punëtorëve në mes Shqipërisë dhe anëtares së Bashkimit Evropian, Greqisë, ka ndërruar mjaft që nga vitet 1990-ta.

Gjatë kësaj dekade, qindra mijëra shqiptarë u larguan në drejtim të kufirit grekë për t’i ikur varfërisë së Shqipërisë post-komuniste e cila ballafaqohej me krizë.

Ekzodi ishte i pakontrolluar, kryesisht ilegal, dhe shpesh i i lidhur me tregun e zi dhe kështu vendosi shumë imigrant në mëshirën e punëdhënësve të paskrupult. Deri në vitin 1997, rreth 800,000 shqiptarë qëndronin në Greqi pa letra të rregullta.

Sot, lëvizja e punëtorëve dallon shumë si në sasi ashtu edhe për nga karakteri. Greqia ka filluar të adaptohet në rolin e saj të ri si vend i migrimit të brendshëm, pas viteve të tëra të dërgimit të grekëve të rinjë në Evropën Perëndimore në kërkim të vendeve të punës.

Në vitin 1998 dhe sërisht në 2001, Athina lëshoj gjysëm milion leje të përkohshme qëndrimi dhe leje pune për qytetarët e Shqipërisë, shumë prej të cilëve etnikisht ishin grekë.

Burimet zyrtare greke thonë se 634,000 qytetarë shqiptarë tani qendrojnë legalisht në Greqi. Ekspertët e migrimit thonë se ky vlerësim sigurisht nuk është i saktë, pasi ata besojnë se edhe rreth 150-200,000 shqiptarë qëndrojnë në mënyrë ilegale në vend.

Sot, shumica e migrimit të punëtorëve në drejtim të Greqisë është sesonale dhe legale, si rezultat i rregullave të BE-së dhe ligjeve greke të aprovuara në vitin 2001 të cilat vendosën vizat e përkohshme punuese, përforcuan sigurinë e kufirit dhe koordinuan menaxhimin e kufive me vendet fqinje.

Migrantët sesonal ankohen se procedurat e reja të vizave marrin shumë kohë dhe janë të shtrenjta por pranojnë se ato janë më të preferuara se sa rreziku dhe pasiguria e migrimit ilegal.

“Në të kaluarën, ke mundur të harxhosh 1000 euro në vizë falso apo në trafikantë dhe të kapesh dhe kthehesh prapa,” thotë për IWPR-në Gazmendi, një punëtor tjetër i cili pret para konzulatës greke.

Politika e vizave do të thotë se meshkujt si Gazmendi tani janë më të sigurtë ndaj eksploatimit dhe keqtrajtimit me të cilin ata janë ballafaquar në të kaluarën. Ata, për shembull, gëzojnë mundësi më të madhe për të fituar bile rrogën minimale greke prej 22 euro në ditë.

Megjithate, punëtorët sesonal paguhen vetëm për numrin e sakët të ditëve që ata punojnë. Nuk ka pagesë për kohë të keqë apo ditë pushimi, dhe ata nuk kanë benificione.

“Çështjet e imigracionit janë shumë më të kompikuara sot si për Shqipërinë ashtu edhe për Greqinë,” thotë për IWPR Fehmi Xhemo, zyrtar i rajonit të Korçës. “Por ato na bashkojnë. Ne kemi filluar të njohim njëri tjetrin.”

Xhemo takohet rregullisht me homologët e tij grekë për të diskutuar çështjet si bashkimi familjar, transferimi i të ardhurave apo pagesa e pensioneve. Përkundër pikëpamjes pozitive të Xhemos rreth marrëdhënieve lidhur me kalimet kufitare, burimet në administratën e Korçës thonë se negociatat shpesh janë të tensionuara.

Por të hollat janë vitale për Shqipërinë. Të ardhurat vjetore nga Greqia kalojnë 55 milion euro dhe përbëjnë një burim të rëndësishëm të të ardhurave në rajonin e Korçës, i cili posaçërisht dërgon një numër të lartë të punëtorëve në Greqi. Punëtorët mbajnë popullatën e këtij rajoni jashtë varfërisë.

“Gati çdo familje në fshatin tonë kanë një djalë, burrë apo kusheri të punësuar jashtë,” thotë Saimir Dervishi, mësues i anglishtës nga fshati Cangoj.

Për dallim nga e kaluara, më shumë të ardhura tani lëvizin përmes bankave dhe kanaleve të tjera zyrtare e më pak përmes lidhjeve apo ndërmjetësuesve të pasigurtë. Më shumë të holla gjithashtu janë duke u investuar në ndërmarrje të vogla.

Studimet e kohëve të fundit tregojnë se shumë banorë shqiptarë në Greqi janë integruar në shoqërinë greke, dhe janë ngritur në shkallën socio-ekonomike. Edhepse lejet e qëndrimit për grekë joetnikë nga Shqipëria zgjasin dy vjetë, shumë kanë sjellur familjet e tyre në Greqi dhe kanë lindur fëmijë në këtë vend. Fëmijët e tyre flasin greqisht dhe shkojnë në shkollat greke.

Mariela Steffanllari, drejtoreshë e Institutit për Hulumtim dhe Zhvillim Rajonal në Korç? thotë se proceset ligjore për bashkim familjar zgjasin së paku një vjet dhe mitot janë zakonisht të nevojshme për përshpejtim të procedurës. “Disa familje thjesht dorëzohen dhe kalojnë kufirin në mënyrë ilegale,” thotë ajo.

Familjarët më të vjetër të cilët nuk dëshirojnë të kalojnë ilegalisht në Greqi ballafaqohen me pengesa në lëvizjën në mes të dy vendeve. Shumë thonë se nuk mund të marrin vizat për të vizituar fëmijët dhe familjet e tyre në Greqi. “Është shumë vështirë për ne,” thotë për IWPR, Luan Dervishi, pensioner nga Korça i cili ka një djalë, vajzë dhe dy nipa në Athinë.

Ai dhe gruaja e tij kanë vizituar familjen në Greqi vetëm një herë gjatë shtatë vjet. Për të marrur vizë ata thonë se atyre iu duhet një letër thirrje dhe garancion financiar nga një qytetar grek. “Do të dëshironim të shkonim më shpesh por nuk është lehtë,” thotë Dervishi, duke iu referuar letrës dhe garancionit.

Julie Vullnetari, nga Qendra e Suseksit për Hulumtim të Migracionit, beson se pengesat e vendosura ndaj qytetarëve të vjetër për të vizituar Greqinë janë të panevojshme. “Familjarët e vjetër nuk kanë dëshirë të qëndrojnë në Greqi. Shtëpia e tyrë është fshati i tyre,” thotë ajo.

Vullnetari, një shqiptare nga rajoni i Korçës, dëshiron të shoh një politikë të re kufitare, e cila do të lejonte shqiptarët mbi moshën 55 vjeçare të marrin viza një mujore në kufirin grekë.

Një problem tjetër ka të bëjë me të burgosurit shqiptarë në Greqi. Është gati e pamundur për familjarët e tyre të marrin leje t’i vizitojnë ata. Athina gjithashtu refozon t’i transferojë të burgosurit shqiptarë në Shqipëri, ku ata mund të mbajnë dënimet afër familjarëve të tyre.

Derisa reformat e reja kanë përmirësuar gjendjen e shqiptarëve në Greqi, ato nuk kanë bërë shumë për të shuar paragjykimet e fuqishme që shumica e grekëve mbajnë ndaj punëtorëve të huaj.

Një studim në fillim të këtij viti nga një grup për studim të racizmit me qendër në Vienë, Qendra Evropiane për Monitorim të Racizmit dhe Ksenofobisë, tregoj se 84.7 përqind të grekëve shohin migrantët si një rrezik.