MEDIA KA “NXITUR” PËRLESHJET

Në një raport të ashpër për sjelljen e gazetarëve shqiptarë të mediave elektronike gjatë përleshjeve të marsit në Kosovë, OSBE ka akuzuar televizionet më të mëdha se kanë nxitur tensionin ndër etnik në Kosovë dhe kanë kontribuar në krijimin e një fryme persekutimi hakmarrëse nëpërmjet raportimit të paplotë, tendencioz dhe të njëanëshëm.

“Pa njoftimin e pakujdesëshëm dhe sensacionalist të ngjarjeve të 16 dhe 17 marsit, ngjarjet në Kosovë mund të kishin pasur një rrjedhë të ndryshme,” thuhet në raport. “Ato mund të mos kishin arritur atë nivel aq të lartë intensiteti dhe brutaliteti që kemi parë, apo edhe mund të ishin shmangur krejtësisht”.

Raporti i OSBE akuzon median elektronike se ka “shfrytëzuar” mbytjen e një djali shqiptar më 16 mars pranë qytetit të tensionuar dhe thellësisht të ndarë të Mitrovicës, për të krijuar idenë në rradhët e shikuesve se ishte një fakt i provuar që serbët lokalë kanë qenë përgjegjës për vdekjen e tij.

Në fakt, vazhdon raporti, faktet të cilat ekzistojnë rreth vdekjes së djaloshit mbeten ende të paplota në një kohë që gadishmëria e mediave elektronike për të përfshirë dyshime apo edhe rezerva rreth vdekjes së tij ka ndihmuar në ndezjen e pasioneve etnike.

“Media ka shfaqur një nivel të papranueshëm emocional, të njëanëshëm dhe mungesë kujdesi… Njoftimet e dhëna në mbrëmjen e 16 marsit në tre kanalet televizive kryesore të Kosovës, vecanërisht, meritojnë kritikat më të ashpra,” thuhet në raport.

“Niveli profesional i Radio Televizionit të Kosovës, RTK, gjatë përleshjeve dhe mbrëmjen e mëparëshme duhet të shihen me shqetësim të vecantë sepse ky është transmetuesi i vetëm publik në protektorat.

“Nuk ka prova që media i ka dhënë këto lajme pasi ka verifikuar të gjitha faktet, apo që ajo ka qenë në një pozicion që i ka lejuar të ketë ditur me siguri që fëmijët kanë rënë viktimë e një krimi me motive etnike. Duket se ata nuk kanë dëgjuar me kujdes as edhe intervistat e bëra nga vetë ato me një prej fëmijëve i cili ka mbijetuar incidentit”.

Raporti përmban një analizë të hollësishme të mënyrës së transmetimit të ngjarjeve nga ekranet televizive të Kosovës nga 16 marsi e më pas, dhe shqyrton mënyrën se si media elektronike ka bashkuar në një të vetme disa elementë të historisë së treguar nga një prej fëmijëve të mbijetuar duke krijuar kështu një version të saj të ngjarjeve.

Duke iu referuar një interviste me një prej fëmijëve të mbijetuar, raporti thotë se “Fëmija ka folur për një shtëpi serbe diku larg, serbë të cilët kanë sharë fëmijët dhe një qen prej të cilit ata janë friksuar. Në asnjë moment të intervistës së tij fëmija shqiptar nuk thotë se ‘na kanë ndjekur një grup serbësh me një qen’. Por, stacionet televizive kanë menduar të zbukurojnë historinë duke i dhënë asaj pamjen e një ngjarjeje të ndodhur vërtetë. Publiku është bërë të mendojë, përtej cdo dyshimi, se kishte ndodhur një krim i urryer me motive etnike”.

Raporti i OSBE-së ka qenë vecanërisht kritik ndaj faktit që transmetuesit u kanë dhënë shumë pak hapësirë zërave të cilat kanë kërkuar qetësi: “Koha e vënë në dispozicion të Tracy Backer, zëdhënsja e policisë rajonale të UNMIK, për të paraqitur versionin zyrtar për këtë ngjarje, ka qenë vetëm 12 sekonda”.

Në raport thuhet se u është dhënë një hapësirë e madhe “dëshmitarëve ekspertë”, përfshirë disa prej grupeve shqiptare të mbrojtjes së të drejtave të njeriut të cilët nuk kanë qenë në vendin e ngjarjes por që në paraqitjen e tyre në television kanë mbështetur pa rezerva tezën se një fëmijë është vrarë nga një “grup banditësh serbë”.

Raporti i OSBE-së thekson se kur Becker ka kontaktuar përsëri mediat lokale, përfshirë RTK, dhe “ka bërë thirrje që njerëzit të qetësohen dhe qëndrojnë në shtëpi”, duke theksuar përsëri se “ne nuk kemi prova që të mbështesin zërat se serbët kanë qenë fajtorë për vrasjen e fëmijëve,” intervista e saj nuk është transmetuar.

Pavarësisht faktit se më 17 mars, dhuna ka nisur të përhapet në të gjithë Kosovën, vazhdon raporti, stacionet televizive në Kosovë kanë vazhduar të paraqesin historinë e mbytjes së fëmijës në të njëjtën mënyrë si një natë më parë.

“Në ekranet televizive ka mbizotëruar një informacion krejtësisht anti serb dhe ndonjëherë edhe anti UNMIK. Media nuk ka bërë asgjë për të qetësuar situatën,” thuhet në raport.

“Si përfundim, ajo që ka bërë media elektronike në Kosovë vecanërisht më 16 mars është se ka injektuar njoftime emocionale, të pabazuara rreth një ngjarjeje tragjike e cila ka pasur të bëjë me fëmijë të pafajshëm”.

Në ndryshim nga kritikat e ashpra ndaj stacioneve televizive shqiptare në Kosovë, OSBE ka përmendur një pjesë të medias shqiptare të shtypur, duke vlerësuar disa gazeta për qëndrimet e tyre të kujdesëshme ndaj kësaj ngjarjeje dhe për thirrjet e tyre për qetësi.

Më në fund, raporti i OSBE-së jep disa rekomandime, duke filluar me një hetim të plotë për aktivitetin e mediave elektronike gjatë ngjarjeve të 16 dhe 17 marsit.

“Aktiviteti i RTK, si i vetmi transmetues publik, duhet të kontrollohet dhe vlerësohet vazhdimisht. Duhet të kryehen kontrolle të rregullta dhe të papritura të programeve të transmetuara nga media elektronike,” thuhet në raport.

Raporti po ashtu i kërkon UNMIK të tregojë më tepër vëmendje për të siguruar që informacioni i tij të shkojë tek njerëzit e thjeshtë. Ata duhet të “ndërmarrin veprime me qëllim që të sigurojnë që mesazhi i tyre të jepet në një mënyrë të drejtë dhe të vazhdueshme në të ardhmen”.

Raportin e OSBE mund ta gjeni në:

http://www.osce.org/documents/mik/2004/04/2765_en.pdf